ضرابخانه گنجعلی خان

ضرابخانه گنجعلی خان یادگاری از دوران صفویه در شهر کرمان است که در سال 1370 به یکی از معتبرترین موزه های سکه ایران تبدیل شد و در بخش شمالی میدان گنجعلی خان واقع شده است. کرمان شهری پر از جاذبه های تاریخی و آثار باستانی است که هر کدام از آن ها مربوط به دوره های مختلفی از تاریخ ایران می باشند و به تاریخچه هر یک از آن ها که رجوع کنید، حرف های زیادی برای گفتن دارند. شهر کرمان می تواند انتخابی مناسب برای گردشگرانی باشد که به بازدید از جاذبه های تاریخی علاقه دارند. به صورت کلی می توانید این شهر را به عنوان مقصدی گردشگری برای بازدید از انواع جاذبه های تاریخی انتخاب نمایید و حتی علاوه بر گردشگران داخلی، توریست های خارجی زیادی به کرمان سفر می کنند. ضرابخانه گنجعلی خان یکی از آن بناهای تاریخی است که همواره از گذشته تا کنون پابرجا باقی مانده و امروزه به عنوان یکی از جاذبه های دیدنی کرمان از آن یاد می شود. اگر شما هم به جاذبه ها و بناهای تاریخی علاقه مند هستید، می توانید تا انتهای این مطلب همراه لوکس ویلا باشید تا با این بنای تاریخی و زیبا بیشتر آشنا شویم.

ضرابخانه گنجعلی خان کجاست و مسیر دسترسی

ضرابخانه گنجعلی خان یکی از معروف ترین دیدنی های کرمان است که در بخش شمالی میدان گنجعلی واقع شده و جزئی از مجموعه گنجعلی خان کرمان به محسوب می شود. محل دقیق این جاذبه تماشایی داخل بازار مسگری شمالی و مقابل حمام گنجعلی خان می باشد. برای دسترسی به این جاذبه می توانید علاوه بر خودروی شخصی، از وسایل نقلیه عمومی نیز استفاده نمایید.

همانطور که گفته شد، ضرابخانه گنجعلی خان در بخش شمالی میدان گنجعلی خان قرار داشته که می توانید با استفاده از اتوبوس نیز خود را به آن برسانید و در خیابان شریعتی از اتوبوس پیاده شوید و خود را به بازار مسگری شمالی برسانید. باغ شاهزاده ماهان کرمان نیز یکی دیگر از دیدنی های شهر زیبای کرمان بوده که در 35 کیلومتری کرمان واقع شده و در صورتی که به بازدید از جاذبه های تاریخی علاقه مند باشید، می توانید از این مجموعه تاریخی نیز دیدن کنید.

ساعت بازدید از ضرابخانه گنجعلی خان: 7 صبح تا 20 شب

آدرس ضرابخانه گنجعلی خان: استان کرمان، مرکز قدیمی کرمان، جنب بازار بزرگ کرمان، مجموعه ضرابخانه گنجعلی خان، داخل بازار مسگری شمالی، مقابل حمام گنجعلی خان

آشنایی با ضرابخانه گنجعلی خان کرمان

دوران صفویه یکی از مهمترین دوره های تاریخی ایران به لحاظ ساخت و سازهای متعدد به شمار می رود. در بسیاری از شهرهای ایران می توان ردی از معماری دوران صفویه را مشاهده نمود که شهرهای اصفهان کرمان می توانند سرآمد این مورد باشند. میدان نقش جهان اصفهان را که به شهرت جهانی رسیده، می توان یکی از مهمترین آثار به جا مانده از دوران صفویان به شمار آورد و علاوه بر این میدان زیبا، جاذبه های متعدد دیگری هم از خود به یادگار گذاشته اند.

اگر جزء افرادی باشید که به بازدید از بناهای تاریخی علاقه دارید، حتما می دانید که در دوران صفویان، بناهای تاریخی زیادی ساخته شده اند که بسیاری از آن ها تا به امروز باقی مانده اند و به عنوان جاذبه دیدنی به سراغ آن ها می رویم. دوران صفوی را می توان دوران درخشان حوزه معماری ایران به شمار آورد. در این مطلب می خواهیم به آشنایی با یکی از شاهکارهای روزگار صفویان که با نام ضرابخانه گنجعلی خان شهرت پیدا کرده، آشنا شویم.

مجموعه گنجعلی خان کرمان را می توان به عنوان یکی دیگر از شاهکارهای دوران صفویان در شهر کرمان به شمار آورد؛ چرا که بسیاری از اصول مهندسی و معماری را بر سر این پروژه پیاده سازی کرده اند و به چنین شاهکار فوق العاده ای تبدیل ساخته اند که امروزه به عنوان یکی از زیباترین آثار دوران صفوی از آن یاد می شود و بازدیدکنندگان زیادی به سراغ بازدید از آن می روند. در واقع ضرابخانه گنجعلی خان بخشی از مجموعه گنجعلی خان به حساب می آید که محلی برای ضرب سکه بود و توانست تا سالیان طولانی کابری خود را حفظ نماید.

تاریخچه ضرابخانه گنجعلی خان

تا این بخش از مطلب دریافتیم که بنای ضرابخانه گنجعلی خان متعلق به دوران صفویه می باشد. در سال 1005 هجری قمری شاه عباس صفوی، گنجعلی خان را به عنوان حاکم کرمان معرفی نمود و حکومت خود را از همان زمان آغاز کرد. عملیات عمرانی متعددی در شهر کرمان به دستور وی صورت پذیرفتند و همچنین دستور ساخت یک میدان بزرگ و مهم را صادر نمود و معماری آن توسط محمد سلطانی یزدی انجام شد. همچنین بناهای متعددی در اطراف این میدان ساخته شدند و به مجموعه ای شبیه به میدان نقش جهان اصفهان تبدیل گردید و به عنوان مجموعه گنجعلی خان شناخته شد.

ضرابخانه گنجعلی خان یکی از همان بناهای مهمی است که در اطراف میدان ساخته شده و امروزه به عنوان یکی از جاذبه های دیدنی کرمان از آن یاد می شود و گردشگران زیادی به بازدید از آن اقدام می کنند. بر اساس اسناد و مدارک موجود، گنجعلی خان تا سال 1034 هجری قمری حاکم کرمان بود و طبق روایاتی که به دست رسیده، این بنای تاریخی در اواخر دوران حکومت وی ساخته شده بود. مدت زمان حکومت گنجعلی خان بر کرمان، حدود 30 سال به طول انجامید. قدمت این بنا که به دوران صفویه می رسد و سن آن به 400 سال خواهد رسید و با توجه به آن که زمان زیادی از ساخت آن سپری می شود، آسیب های زیادی به بنای آن وارد شده و به بنایی فرسوده تبدیل شده است.

از همین رو در سال 1350 هجری شمسی عملیات بازسازی و تعمیر بر روی آن صورت پذیرفت. هنگامی که در حال ترمیم و مرمت این بنا بودند، چندین سکه مسی و قطعات مربوط به ضرب سکه کشف شدند. طبق کشفیاتی که در این بنا صورت پذیرفتند، این بنا به عنوان وجود ضرابخانه ای در زمان صفویان بوده است. از سال 1350 تا 1370 هجری شمسی، این مجموعه به یک نمایشگاه محصولات فرهنگی تبدیل شد و بازدیدکنندگانی به سراغ آن می رفتند. در سال 1370 هجری شمسی، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان کرمان، ضرابخانه گنجعلی خان را هم زمان با مراسم بزرگداشت خواجوی کرمانی به عنوان موزه سکه معرفی نمود و پس از آن به فعالیت خود ادامه می دهد.

به همین جهت ضرابخانه گنجعلی خان با عنوان موزه سکه کرمان نیز شناخته شده و یکی از معتبرترین موزه های سکه ایران محسوب می شود. سکه های متعددی که از دوره های مختلفی از تاریخ به جا مانده و کشف شده اند، در این موزه به نمایش گذاشته شده اند و می توانید برای تماشای آن ها به موزه سکه کرمان که از مهمترین بخش های مجموعه گنجعلی خان به شمار می رود، مراجعه نمایید. ضرابخانه گنجعلی خان همانند بسیاری دیگر از آثار تاریخی ایران به فهرست آثار ملی اضافه شده است. این جاذبه با شماره 829 در تاریخ 26 اردیبهشت ماه سال 1347 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

موزه سکه

هنگامی که در حال مرمت و بازسازی این بنا بودند، سکه هایی قدیمی که شامل سکه های مسی و قطعات فلزی برای ضرب سکه بودند، در این محدوده کشف شدند که نشان از آن بودند که این محل در زمان های گذشته به عنوان ضرابخانه بوده است. سکه هایی که کشف شدند به بیش از 500 سکه می رسیدند که از دوران مختلفی همچون اشکانیان، ساسانیان، اموریان، عباسیان، گورکانیان، تیموریان، آق قویونلوها، قراقویونلوها، ایلخانیان، صفویان، افشاریان، زندیان، قاجاریان و پهلوی هستند که در حال حاضر در این موزه نگهداری می شوند و به نمایش عموم قرار داده شده اند. همچنین اسکناس هایی به جا مانده از دوران قاجاریه و پهلویه هم در این موزه قابل مشاهده می باشند. سکه های مختلفی که از دوران پیش از صفویه و بعد از آن به جا مانده اند را می توانید از آن ها دیدن کنید.

گنجعلی خان که بود؟

تا این بخش از مطلب دریافتیم که ضرابخانه گنجعلی خان یکی از مهمترین دیدنی های کرمان به شمار می رود که به دستور گنجعلی خان در دوران صفویه ساخته شده و قدمت زیادی را پشت سر گذاشته است. حال می خواهیم کمی با گنجعلی خان که به عنوان حاکم کرمان معرفی شده بود، آشنا شویم. گنجعلی خان یکی از سرداران دلیر و قیور دوران صفوی است که از ملازمان شاه عباس صفوی محسوب می شد. پس از به قدرت رسیدن شاه عباس، در سال 1005 هجری قمری به دستور وی، گنجعلی خان به عنوان حاکم کرمان معرفی گردید و از همان ابتدای کار شروع به ساخت و ساز نمود.

بناهای زیادی در کرمان وجود دارند که دستور ساخت آن ها را گنجعلی خان صادر نموده و یکی از مهمترین و معروف ترین آن ها، ضرابخانه گنجعلی خان بود. در واقع مجموعه گنجعلی خان را می توان مهمترین و گسترده ترین بناهای ساخته شده توسط وی دانست. این مجموعه از بخش هایی نظیر میدان، بازار، آب انبار، مدرسه، مسجد، حمام، کاروانسرا و صرابخانه تشکیل شده بود. گنجعلی خان در همان ابتدا که به حکومت رسید، سعی در آبادانی و توسعه شهری کرمان داشت که به همین منظور، بناهای زیادی از خود به جای گذاشته است.

گنجعلی خان تا سال 1034 هجری قمری به عنوان حاکم کرمان بود که مدت زمان حکومت وی به حدود 30 سال کشید و در این مدت زمان موفق به ساخت بناهای زیادی در این شهر شد و در پی توسعه شهری و عمرانی کرمان، تأثیر به سزایی در بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی این شهر داشت. در دوران حکومت گنجعلی خان بود که شهر کرمان به اوج شکوفایی خود رسید و در نهایت گنجعلی خان در سال 1034 هجری قمری درگذشت و فرزندانش، پیکر او را از کرمان به مشهد مقدس انتقال دادند و در نزدیکی حرم امام رضا (ع) به خاک سپردند.

معماری ضرابخانه گنجعلی خان

همانطور که دانستیم، ضرابخانه گنجعلی خان یکی از مهمترین و ارزنده ترین بخش های مجموعه گنجعلی خان به شمار می رود. ضرابخانه گنجعلی کرمان از یک پلان مربعی شکل برخوردار بود و 4 غرفه اطراف آن را محاصره کرده بودند. همچنین این بنا دارای طاق نمای ضربی می باشد که بر زیبایی آن افزوده و قوس های آن نیز تیزه دار بوده و دارای جلوه زیبایی می باشد. برای ساخت این بنا از تزئینات خیره کننده ای استفاده شده که می توان به گچبری های آن اشاره نمود که به صورت آجر کاذب می باشند.

بنای موزه سکه کرمان از نمای بیرونی دارای گنبدی بر روی عمارت می باشد که به صورت کلاه فرنگی بوده و بخش عمده ای روشنایی فضای داخلی مجموعه را می تواند تأمین کند. یک حوض آب در بخش زیر گنبد در فضای داخلی وجود دارد و با انعکاس نور خورشید به داخل آب حوض، جلوه ای بسیار زیبا و تماشایی را برای این بخش از موزه پدید می آورد.

بهترین زمان بازدید از ضرابخانه گنجعلی خان

ضرابخانه گنجعلی خان جاذبه ای سربسته در میان شهر کرمان است که هر زمانی می توانید به بازدید از آن اقدام نمایید و نیازی به انتخاب بهترین زمان بازدید نمی باشد. اما اگر قصد سفر به شهر کرمان را دارید و می خواهید بهترین زمان بازدید از ضرابخانه گنجعلی خان که از دیدنی های کرمان به حساب می آید را بدانید، می توانید فصل هایی نظیر بهار و پاییز را برای سفر به شهر کرمان و بازدید از جاذبه های دیدنی آن انتخاب نمایید و در میان گردش در جاذبه های گردشگری کرمان، از موزه سکه کرمان یا ضرابخانه گنجعلی خان دیدن کنید.

کرمان شهری با آب و هوای گرم و خشک بوده که تابستان هایی بسیار گرم و زمستان هایی بسیار سرد دارد که کمتر کسی ترجیح می دهد در این دو فصل به آن سفر کند. اما عید نوروز که اوایل بهار است و هوای کرمان چندان رو به گرما نرفته و خنکی ملایمی از زمستان هنوز باقی مانده، بهترین زمانی است که می توانید به این شهر سفر کنید و به بازدید از جاذبه های دیدنی اقدام نمایید. علاوه بر ضرابخانه، مسجدی قدیمی به نام مسجد گنجعلی خان در این مجموعه وجود دارد که کاربری خود را از دست داده و می توانید از آن به عنوان جاذبه ای تاریخی دیدن کنید.

ساعت بازدید و قیمت بلیط ضرابخانه گنجعلی خان

اگر قصد بازدید از ضرابخانه گنجعلی خان را دارید، ساعت کاری این موزه از ساعت 7 صبح تا 20 شب می باشد که می توانید در این بازه زمانی به بازدید از آن اقدام نمایید. اما توجه داشته باشید که ضرابخانه گنجعلی خان در روزهای سوگواری رسمی تعطیل می باشد. همچنین برای بازدید از این موزه بایستی بلیط ورودی تهیه نمایید. بلیط ورودی ضرابخانه گنجعلی خان کرمان برای بازدیدکنندگان داخلی 1.500 تومان و بازدیدکنندگان خارجی 10 هزار تومان می باشد. اما ممکن است قیمت بلیط این موزه با افزایش مواجه شده باشد.

معرفی بخش های مختلف ضرابخانه گنجعلی خان

ضرابخانه گنجعلی خان که خود یکی از مهمترین بخش های مجموعه گنجعلی خان کرمان شناخته می شود و بخش های مختلفی نیز داخل آن وجود دارند. این ضرابخانه از یادگاری های دوران صفویه در شهر کرمان محسوب می شود که تزئینات زیبا و چشمنوازی برای آن در نظر گرفته شده اند. در اطراف این ضرابخانه، چهار غرفه وجود دارند و طاق نماها نیز به صورت ضربی و قوس تیزه دار ساخته شده اند. سردر ضرابخانه گنجعلی خان کرمان توسط آجرکاری گچی تزئین شده است.