آرامگاه محمد بن خفیف شیرازی

آرامگاه محمد بن خفیف شیرازی دیگر از اماکن ارزشمند و دیدنی شهر زیبای شیراز است. ابن خفیف که در زمان زندگانی اش با نام شیخ کبیر شناخته می شد، بنیان گذار سلسله خفیفیه بوده و امروزه در محل دفن او یک کتابخانه عمومی بسیار زیبا با نام کتابخانه ابن خفیف، وجود دارد.

آرامگاه محمد بن خفیف شیرازی کجاست و مسیر دسترسی به آن

آرامگاه شیخ کبیر در پشت بازار وکیل شیراز واقع شده است. خانقاه وی نیز در مجاورت آب انبار وکیل قرار دارد. برای رفتن به این مکان باید وارد محله ارگ کریم خان زند شوید و از آنجا خود را به خیابان لطفعلی خان زند و سپس به خیابان طالقانی برسانید. نزدیکترین ایستگاه مترو به این مکان، ایستگاه متروی زندیه می باشد.

آدرس آرامگاه محمد بن خفیف شیرازی: استان فارس، شیراز، پشت بازار وکیل، جنب دبیرستان ابوذر

معرفی آرامگاه ابن خفیف شیرازی

ابن خفیف یکی از شیوخ و صوفیانی است که در سده های سوم و چهارم هجری قمری زندگی می کرده است. او در محلی که امروزه با نام کتابخانه عمومی و آرامگاه محمد بن خفیف شیرازی نامیده می شود، به خاک سپرده شده است. آرامگاه این شیخ در یک اتاق کوچک قرار دارد و یک کتابخانه بزرگ با 21 هزار جلد و 16 هزار عنوان در جوار آن تاسیس شده است.

یکی از بخش های مهم این کتابخانه، فارسی شناسی می باشد که بسیاری از پژوهشگران برای انجام کارهای تحقیقاتی به سراغ آن می روند. البته این کتابخانه بیشتر با نام عبدالله خفیف شیراز شناخته می شود. در کتابخانه عبدالله خفیف شیرازی، خدماتی مانند فهرست نویسی، کتب چاپ سنگی، بخش کودک و سالن مطالعه ارائه می شود. این کتابخانه در روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعات 7:30 تا 19 عصر و نیز پنج شنبه ها از ساعت 8 تا 13:30 آماده ارائه خدمات می باشد. آرامگاه شیخ کبیر در زندیکی بازار وکیل شهر زیبای شیراز قرار دارد.

زندگی نامه محمدبن خفیف شیرازی

محمدبن خفیف شیرازی که در زمان حیاتش او را شیخ کبیر می نامیدند، یکی از شیوخ بزرگ صوفیه اهل استان فارس می باشد. او بانی سلسله خفیفیه بود. ابن خفیف در سده چهارم قمری زندگی می کرد و در سال 371 هجری قمری دارفانی را وداع گفت. پدر او در سپاه عمرو لیث صفاری خدمت می کرد. پدر ابن خفیف در نیشابور تصمیم گرفت که از سپاهیگری توبه کند و به همین خاطر در همان شهر نیشابور با دختر یکی از بزرگان کرامیه از اهالی نیشابور ازدواج کرد. البته خیلی زود توبه خود را شکست و دوباره به سپاه عمرولیث صفاری پیوست و به شیراز بازگشت. ابن خفیف در همان آغازین سال های بازگشت او به شیراز به دنیا آمد.

او در آغازین سال های جوانی اش، برای تامین معاش به همراه مادرش به انجام کارهایی مانند دوک تراشی، حقه گری (ساخت ظروف برای نگهداری جواهر) و گازری (رخت شویی) می پرداخت. مادر محمد بن خفیف که زنی پاکدامن و پرهیزکار بود، او را برای پیوستن به صوفیان و پیشه کردن مرام صوفی گری تشویق کرد. پیروان آئین تصوف راه در طریقتی می گذارند که در آن با رعایت آداب سلوک، به تزکیه نفس می پردازند تا به حق واصل شوند و به کمال برسند.

او از علم و دانش اساتید مختلفی در مسیر فراگرفتن صوفی گری و عرفان بهره برد. او در آغاز جوانی اش در کلاس های درس ابوالحسن اشعری حضور یافت. او برای افزایش علم خود سفرهایی به حجاز، عراق و شام نیز داشت. او در زندان موفق به دیدار منصور حلاج شد. او زمانی که در یکی از مجالس مشغول به صحبت درباره منصور حلاج بود، به شعبده بازی و سحر و جادو متهم شد. برخی از حسودان نیز گاهی در مورد او روایات دروغین می ساختند. از جمله ابن جوزی در کتاب تلبیس ابلیس، روایت و حکایتی عجیب درباره او آورده است که با زندگی او همخوانی ندارد.

زندگی خصوصی عبدالله خفیف شیرازی

ابن خفیف در اوسط عمرش، به شیراز بازگشت و تا پایان عمر صد و یک ساله خود در آنجا ماند و به تعلیم و تربیت شاگردان مختلف پرداخت. در مورد زندگی خصوصی و ازدواج او اطلاع چندانی در دست نیست. برخی می گویند او ازدواج هایی متعدد کرده و برخی دیگر می گویند، برخی از مردم شیراز برای تبرک، دخترشان را به عقد او در می آورند که روایت چندان قابل قبولی نمی باشد. در مورد فرزندانش نیز ذکر شده که او یک پسر به نام عبدالسلام داشته که در اوایل جوانی درگذشته است. با توجه به اینکه او فقط صاحب یک فرزند شده است این احتمال وجود دارد که ماجرای تعدد زوجات او کذب بوده باشد.

دو تن از شاگردانش به نام های ابواحمد کبیر و ابواحمد صغیر خود را خادم او می دانستند و به واسطه همجواری و علم آموزی از این استاد بزرگ، در طریقت سلوک به مقامات بزرگی دست یافته بودند. از او کتب و آثار متعددی برجای مانده است. او در سن 101 سالگی دارفانی را وداع گفت. پس از مرگ، جسد وی را در میان خانقاه و رباطش در پشت بازار وکیل دفن کردند. آرامگاه او امروزه تبدیل به یک کتابخانه عمومی بزرگ در شهر شیراز شده است.

 تاریخچه آرامگاه ابن خفیف

بنای اصلی آرامگاه ابن خفیف شیرازی در خانقاه خودش ساخته شده بود، اما در سده های پس از مرگش تغییراتی در ساختمان آن پدید آمد. در قرو گذشته، در محل دفن شیخ کبیر، یک گورستان بزرگ شده بود. اما در سده ششم هجری قمری، شخصی به نام زنگی بن مودود، آرامگاه محمد بن خفیف شیرازی را مجددا بازسازی می کند و چند قطعه زمین در آن را نیز خریداری می کند و وقف آرامگاه می نماید. در سده هشتم قمری، فرمانروای شیراز که شیخ بهلول نام داشت، یک قبه را به آرامگاه وی می افزاید.

در سده ششم هجری قمری، شخصی به نام زنگی بن مودود، آرامگاه محمد بن خفیف شیرازی را مجددا بازسازی می کند و چند قطعه زمین در آن را نیز خریداری می کند و وقف آرامگاه می نماید. در سده هشتم قمری، فرمانروای شیراز که شیخ بهلول نام داشت، یک قبه را به آرامگاه وی می افزاید. تا پیش از آغاز دوران حکومت صفویان، آرامگاه محمد بن خفیف شیرازی بسیار پر رونق بود. اما پس از آن، به دلیل رواج شیعه در ایران، این مکان مذهبی از رونق افتاد. علت این امر سنی بودن ابن خفیف عنوان شده است. محیط آرامگاه در آن دوران کوچکتر شد.

در دوران زندیه گورستانی که در اطراف این بنای تاریخی قرار دارد به همراه بخشی از خانقاه، مسطح شد. در این زمین مسطح شده، توپخانه و بازار وکیل و ارگ کریم خان زند ساخته شد. به این ترتیب، قبر شیخ کبیر در اتاقی کوچک در میدان توپخانه باقی ماند. البته یک حجره کوچک بر سر قبر ساخته شد. در اواخر دوران قاجار، به منظور ساختن دبیرستان شاپور، بخشی از میدان توپخانه را تخریب می کنند. خانقاه شیخ کبیر که در شمال شرقی مدرسه شاپور واقع بود باز هم کوچکتر می شود و تنها یک راه ورودی آن هم در شمال بازار وکیل برای آن باقی می ماند.

مرمت بنای آرامگاه

سرانجام در سال 1337 اداره باستان شناسی وقت در استان فارس، آرامگاه محمدبن خفیف شیرازی را مرمت می کند. در طی این مرمت ها اتاقی که آرامگاه شیخ در آن قرار داشت، به اندازه سی سانتی متر بالا آورده می شود و کفپوشی از کاشی های فیروزه ای زیبا آن را مزین می سازند. همچین به منظور مطبوع شدن هوای آن یک پنجره را در زاویه ای بهترین نور را بتاباند، نصب کردند. سپس کف اتاق ورودی را نیز با کاشی های سیمانی پوشانیدند و یک درب محکم و مناسب را نیز نصب کردند. سپس پروژه ساخت یک ساخت جدید در پیرامون آن زیر نظر مهندس فروغی و با معماری مهندس فرزان مهر آغاز شد.

اکنون، سطح مقبره ابن خفیف در حدود 45 سانتی متر بالاتر آمده و طول و عرض آن هر دو 140 سانتی متر شده اند. ساختمانی که بر بالای مقبره نصب شده به اندازه سه پله بالاتر از سطح زمین واقع شده است. در کنار ورودی آرامگاه یک بنای آجری وجود دارد که تبدیل به کتابخانه شده است. در آرامگاه محمد بن خفیف شیرازی اشخاص و عرفای سرشناس دیگری مانند میرزا علی انصاری، محمود شاه اینجو پدر شیخ ابواسحاق اینجو، دو شاگرد با وفایش یعنی ابی احمد کبیر و ابی احمد صغیر، و غیره نیز دفن شده اند. اما اکنون اثری از مدفن آنها وجود ندارد. تنها با استناد به کتب و روایات و کتیبه های باقی مانده، وجود قبر این افراد در آن محوطه تایید می شود.

معماری آرامگاه شیخ کبیر شیرازی

برای توضیح و توصیف معماری ساختمان آرامگاه شیخ کبیر در ابتدا باید به معرفی ساختمان کتابخانه عبدالله بن خفیف بپردازیم. زیرا در ابتدا که به این بنا وارد می شویم با ساختمان آجری کتابخانه مواجه خواهیم شد. ساختمان کتابخانه و فضای بیرونی، کاملا از آجر ساخته شده است. این ساختمان آجری در عین سادگی بسیار زیبا می باشد. درون حیاط محوطه با استفاده از طاق های جناغی فضایی آجری شکل ایجاد شده که بسیار چشم نواز است.

اما از ساختمان کتابخانه که بگذریم، و بخواهیم به شرح معماری آرامگاه محمد بن خفیف شیرازی بپردازیم، باید در ابتدا بگوییم که ساختمان فعلی که اکنون آن را می بینیم، تحت نظارت مهندس فرزان مهر، بازسازی و مرمت شده است. ساختمان آجری آرامگاه، اکنون به اندازه سه پله بالاتر از سطح زمین قرار دارد، و قبر ابن خفیف درون یک اتاق که دارای کفپوشی از آجرهای فیروزه ای رنگ می باشد واقع گردیده است.

جنس بدنه مقبره از سنگ و به شکل مربع است. در دو طرف مزار، باغچه هایی وجود دارد که فضا را پر طراوت می کنند. در جهت غربی بنا، یک ایوان با چندین رواق واقع شده است. در این ایوان یک محراب سنگی و یک کتیبه وجود دارد. بر روی این کتیبه نام عارفان مشهور، حک شده است. در کل به علت اینکه این بنا در دوران صفویه مورد تقیبح قرار گرفته است به همین خاطر، بخش های زیادی از آن، از بین رفته اند و به همین خاطر توضیح مفصلی در خصوص معماری آن وجود ندارد.

جاهای دیدنی اطراف آرامگاه محمد بن خفیف شیرازی

بر کسی پوشیده نیست که شهر شیراز، یکی از پر جاذبه ترین نقاط ایران و جهان برای گردش های توریستی می باشد. در هر قدم این شهر یک جاذبه زیبا و دیدنی را می توانید بیابید و از گردش در آن لذت ببرید. فرقی نمی کند در کدام نقطه از این شهر باشید. در شمال یا جنوب آن، با توجه به این که شیراز در چند دوره تاریخی پایتخت ایران بوده، هر کدام از سلسله ها چندین اثر و بنای تاریخی در جای جای این شهر بر جای نهاده اند. در ادامه به معرفی چند نمونه از جاهای دیدنی در شیراز و اطراف آرامگاه محمد بن خفیف شیرازی می پردازیم.

عمارت دیوانخانه قوام ملکی: این عمارت یکی از بناهای کمتر شناخته شده اما بسیار دیدنی شهر شیراز می باشد. عمارت دیوانخانه قوام ملکی در زمان کریم خان زند، محل رسیدگی به شکایات مردم بوده است. این عمارت در فاصله نزدیکی از آرامگاه شیخ کبیر قرار دارد و تنها با دو دقیقه پیاده روی می توان به آن رسید.

ارگ کریم خان زند: این عمارت آجری باشکوه که متعلق به یکی از بهترین پادشاهان ایران زمین می باشد در جوار این آرامگاه و کتابخانه عمومی ساخته شده است. حدود 350 متر فاصله تا ارگ کریم خان زند وجود دارد و با 5 دقیقه پیاده روی می توان به آنجا رسید.

بازار وکیل شیراز: بازار وکیل شیراز، یک شهر هزار رنگ و هزار نقش است که هر فرد اهل دلی می تواند از گردش و خرید در آن لذت ببرد. بازار وکیل نیز فاصله بسیار کمی با این آرامگاه و کتابخانه دارد و با هفت دقیقه پیاده روی می شود به آن رسید.

اجاره خانه مبله در شیراز

شهر شیراز هر ساله مقصد هزاران گردشگر و مسافر در ایران است. بدیهی است که یکی از لازمه های سفر به هر شهری، داشتن اقامتگاهی امن و راحت است. همه افرادی که قصد مسافرت دارند، پیش از آغاز سفرشان، یکی از مواردی که به طور جدی مدنظر قرار می دهند، یافتن محلی مناسب برای اقامت در شهر موردنظرشان است. اگر شما هم قصد سفر به شیراز را دارید و به دنبال اجاره روزانه خانه در شیراز هستید، می توانید با چند کلیک ساده در سایت لوکس ویلا در شرایطی کاملا معتبر و قانونی منزل مورد نظر را برای سفرتان اجاره کنید. آرزوی سفری خاطره انگیز را برای شما عزیزان داریم.