آبشار ده تنگه شمشک

شهر شمشک به عنوان یکی از شهرهای بخش رودبار قصران منطقه شمیرانات، در پاییز 1391 به عنوان یک شهرستان مستقل این منطقه در تقسیمات کشوری تعریف شد. در ذهن ما، اغلب این شهر یادآور ورزش جذاب و مفرح اسکی است. دو پیست اسکی شمشک و دربندسر از پیست های اسکی محبوب و اطراف تهران در این شهر واقع هستند. اما در این یادداشت می خواهیم به معرفی یکی دیگر از زیبایی های این شهر یعنی آبشار ده تنگه شمشک بپردازیم. چرا که جاذبه های گردشگری و طبیعی این شهر زیبا به عنوان یکی از ییلاقات پایتخت، به پیست های اسکی آن محدود نمی شود. در این شهر چشمه ها، امام زاده ها و همچنین آبشارهای جذابی قرار دارند.

معرفی آبشار ده تنگه شمشک

پیش از معرفی آبشار ده تنگه شمشک، می خواهیم نگاهی به شیوه تشکیل آبشارها و ماهیت زیست شناختی آنها بیندازیم. آبشار به عنوان یکی از پدیده های زمین شناسی ناشی از ریزش ناگهانی آب یک رودخانه از یک فلات یا مکانی مرتفع با سرعت زیاد به پایین یک دامنه یا یک دره است. بستری از سنگ سخت در مسیر رودی که یا به آرامی به سمت قسمت بالای رودخانه شیب دارد و یا به صورت افقی قرار دارد، در روی سنگ های نرم تر قرار می گیرد. سایش سنگ های زیرین نرم تر توسط رودخانه به شکلی که سنگ سخت تر آویزان شود، در انتها باعث تشکیل آبشار می شود.

آبشار آنجل در ونزوئلا با ارتفاع 989 متر، بلندترین آبشار جهان به شمار می آید. در ایران بین 287 تا 392 آبشار شناسایی شده که آبشار ده تنگه شمشک از جمله آنهاست. این تفاوت تعداد به علت وجود آبشارهای فصلی در کشور به وجود آمده. بسیاری از آبشارهای ایران قدمتی تاریخی داشته و از نظر گردشگری و اقتصادی مورد توجه حاکمان ادوار مختلف تاریخی بوده اند. برخی از این آبشارها به ساخت آسیاب های آبی کمک می کرده اند. برای نمونه مجموعه آبشارها و آسیاب های آبی شوشتر را بسیاری به عنوان اولین تاسیسات صنعت آب در زمان ساسانیان می شناسند. این آبشار در یونسکو ثبت جهانی شده.

آبشار ده تنگه شمشک که آبشاری فصلی است، در روستای ده تنگه یکی از مناطق زیبا و خوش آب و هوای شمشک قرار دارد. این آبشار در دامنه های کوه قلعه دختر آهار ایجاد شده و یکی از مجموعه آبشار های زیبای دامنه این کوه می باشد. آبشار ده تنگه شمشمک به نام آبشار چهل پله شمشک نیز معروف شده. این نامگذاری به این دلیل پیش آمده که مسیر این آبشار پله پله می باشد. اما غلب افراد آن را به دلیل قرار گرفتن در روستای ده تنگه به نام همین روستا می شناسند. بنابراین در پاسخ به این پرسش که چهل پله کجاست باید گفت چهل پله همان آبشار ده تنگه بوده.

 آبشار ده تنگه شمشک در میان دو سراشیبی قرار گرفته. به علت کم شدن تدریجی ارتفاع به صورت پله پله در طول آبشار، قدرت جریان و ریزش این آبشار ملایم است. ارتفاع این آبشار حدود 50 متر بوده و در دامنه ای نسبتا مرتفع در سمت چپ مسیر از ده تنگه قرار دارد. در بیشتر این مسیر، آبشار ده تنگه شمشک به صورت جریان رود بر روی سنگ های کوه می غلتد و در حرکت می باشد. در 10 متر پایانی، ریزش آب به صورت یک آبشار در آن مشاهده می شود. خیس شدن در زیر آبِ ریزان آبشار در کنار پیک‌نیک در حاشیه آبشار ده تنگه شمشک یکی از جذابیت های تفریح در این منطقه طبیعی است.

آبشار ده تنگه شمشک کجاست

همان طور که گفتیم این آبشار از جاذبه های طبیعی روستای ده تنگه به حساب آمده و مسیر آبشار ده تنگه شمشک از این روستا می گذرد. این روستا در شمال غربی آهار جای دارد و به دلیل طبیعت زیبا و بکرش بسیاری از گردشگران را به خود می خواند. منطقه آهار که در البرز مرکزی و پشت ارتفاعات توچال قرار دارد، دارای جاذبه های گردشگری فراوان دیگری از جمله امامزاده طاهر شکراب، آبشار شکراب، قلعه تاریخی دختر و قله های بسیار بلندی مثل قله سی چال، قلعه دختر، قزقونچال و توچال است.

این روستا سکنه ندارد ولی اهالی و صاحبان باغ های آهار، به صورت فصلی و موقت برای کشاورزی از زمین های آن استفاده می کنند. روستای ده تنگه که آبشار ده تنگه شمشک در آن قرار دارد، در سمت چپ رودخانه و در یکی از دره های منطقه آهار واقع شده. این روستای غیر مسکونی بسیار زیبا، ساختاری مرکب از کوچه باغ های کوچک و بزرگ دارد. بی تردید گشت و گذار در کوچه هایی با باغ های دنج و خلوت و آرام و به دور از سرو و صدا و هیاهو می تواند بسیار آرامش بخش باشد.

در این روستا تعداد معدودی خانه در کنار باغ های زیبای آلبالو و گیلاس وجود دارد. در کنار رودخانه این روستا پرندگان زیادی را از جمله کبک می توان دید. هم چنین گیاه های دارویی بسیاری همچون آویشن، پونه، بابونه، والک، سیرک، تره کوهی، کاسنی و شنگ در این منطقه می رویند. به دلیل ییلاقی و خنک بودن این روستا، در بهار نیز هنوز مقداری برف روی کوه های اطراف آن به مسافران چشمک می زنند. در ابتدای تابستان نیز هنوز هوا خنک بوده و آب رودخانه ای که ادامه آن به آبشار ده تنگه شمشک می رسد، چنان یخ است که نمی توان بیشتر از چند ثانیه پای خود را در رودخانه نگاه داشت.