تئاتر شهر

تئاتر شهر یکی از بهترین مکان ها برای اهالی هنر و علاقه مندان به ادبیات نمایشی به شمار می رود. اگر از اهالی فرهنگ و هنر باشید، حتی برای یک بار هم که شده سری به آن زده اند. این ساختمان محلی برای برگزاری بسیاری از مهمترین رویدادها و اتفاقات حوزه نمایش ایران می باشد. از زمان ابتدا که این ساختمان ساخته شد و فعالیت های هنری در آن صورت پذیرفت، تا به امروز بخش های مختلفی به آن افزوده شده است. ساختمان تئاتر شهر علاوه بر فعالیت های فرهنگی و هنری متعددی که در آن وجود دارد، به لحاظ معماری نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بدین صورت علاوه بر آن که محلی برای برگزاری فعالیت های فرهنگی و هنری به شمار رود، یکی از مهمترین نمادهای تهران در مرکز شهر می باشد. در ادامه این مطلب همراه لوکس ویلا باشید تا با این جاذبه دیدنی و فرهنگی که در شلوغ ترین خیابان پایتخت جای گرفته است آشنا شویم.

آشنایی با تئاتر شهر

به احتمال زیاد هر کس که در پایتخت زندگی کند، ساختمان گرد تئاتر شهر را دیده است. این ساختمان به عنوان یکی از مهمترین بناهای فرهنگی شهر تهران شناخته می شود. گروه های نمایشی مختلفی از زمان ابتدا تا به امروز ساختمان تئاترشهر را برای نمایش های خود انتخاب کرده اند. قدمت این ساختمان به زمان پهلوی باز می گردد. جالب است بدانید ساختمان تئاترشهر در تاریخ 8 بهمن سال 1351 هجری شمسی افتتاح گردیده و اولین نمایشی که به عنوان افتتاحیه در آن برگزار گردید، نمایش باغ آلبالو می باشد که به نویسندگی آنتوان چخوف و به کارگردانی آربی اوانسیان صورت پذیرفته بود. این ساختمان از امکانات و تجهیزات بسیار مناسبی برخوردار است و همین موضوع باعث شده نمایش ها با بهترین کیفیت برگزار شوند.

از امکانات مطلوب این ساختمان می توان به بخش های صدا، نورپردازی، تاسیسات، حمل و نقل، چهره پردازی، وسایل مورد نیاز در صحنه و… اشاره نمود. این ساختمان 5 سالن نمایش داشته و دارای کاربری اختصاصی برای برگزاری نمایش بوده و به عنوان مهمترین مرکز فرهنگی در عرصه نمایش به شمار می رود. ابتکار ساخت بنای تئاتر شهر را فرح پهلوی در زمان سلطنت محمدرضا پهلوی مطرح نمود. همچنین تاریخ و رویدادهایی که در این ساختمان برگزار می شود، بر اهمیت آن افزوده است. در ادامه مطلب با تاریخچه و سرگذشت این بنای فرهنگی آشنا خواهیم شد.

آشنایی با تاریخچه تئاتر شهر

تئاتر شهر یکی از بناهای مهم پایتخت به لحاظ فرهنگی و هنری می باشد که قدمت آن به زمان پهلوی و زمان حکومت محمدرضا پهلوی می رسد. پیش از آن که بنای تئاترشهر در این محل ساخته شود، ساختمان مهمان خانه بلدیه یا کافه شهرداری در آن محل قرار داشت و مردم برای گذراندن اوقات فراغت و تفریح خود به سراغ آن می رفتند. مهمان خانه بلدیه در سال 1309 هجری شمسی در این محل ساخته شده بود و محلی که کافه شهرداری در آن قرار داشت اطراف آن را محوطه باز فرا گرفته بود و گروه های مختلف نمایش ها و سیرک ها مانند سیرک باران در آن نمایش های خود برای مردم اجرا می کردند. بسیاری از اهالی هنر و چهره های مشهور شاعران و نویسندگان مانند جلال آل احمد و فروغ فرخزاد کافه شهرداری را به عنوان پاتوق خود انتخاب می کردند و به سراغ آن می رفتند. از دهه 1340 هجری شمسی بر تعداد گروه های نمایشی افزوده شدند و هنر نمایش نیز رو به رشد و شکوفایی نهاد. کافه شهرداری در دهه های 1330 و 1340 هجری شمسی یکی از مهمترین مرکز گردهمایی هنرمندان و روشنفکران ایران به شمار می رفت.

در سال 1344 هجری شمسی این کافه توسط شهرداری تهران مورد تخریب قرار گرفت. همزمان با این رویداد نیز عده از گروه های آمریکایی، ایتالیایی و فرانسوی پیشنهادی را ارائه کردند که به جای کافه شهرداری یک هتل لوکس و مجلل را که حدود 400 اتاق داشته باشد را بسازند. هنرمندانی که در آن زمان بسیار شهرت پیدا کرده بودند و تا به امروز از چهره های معروف تلقی می شوند افرادی همچون غلامحسین ساعدی، بهمن مفید، اکبر رادی، عزت الله انتظامی، بهرام بیضایی، علی نصیریان و… می باشند. از آنجایی که تعداد نمایش هایی که در این ساختمان برگزار می شدند افزایش پیدا کردند، با مشکل کمبود سالن های نمایش رو به رو گشتند و همین امر باعث شد سالن های تئاتر دیگری در این مجموعه ساخته شوند و امکانات و تجهیزاتی برای آن ها قرار داده شوند.

در نهایت تمام امکانات و تجهیزات مورد نیاز برای این ساختمان فراهم گردیدند و عملیات طراحی و ساخت این بنا را شروع کردند. برای ساخت بنای تئاترشهر از معروف ترین و برجسته ترین معماران ایرانی استفاده کردند که در این میان می توان به معروف ترین معمار ایرانی در آن دوران هوشنگ سیحون نام برد. حدود 5 سال که سپری شد، بهره برداری سالن اصلی این بنا صورت پذیرفت. دو سالن دیگر به نام های تالار شماره 2 و سالن چهار سو نیز پس از گذشت مدت زمانی کوتاه بهره برداری آن ها انجام گرفت. در طول زمان هر چه به جلو پیش می رفت، بخش های جدیدی همچون سالن ها و محوطه بیرونی اطراف ساختمان به آن افزوده شدند و به شکل امروزی خود در آمد. از زمان ابتدا تا به امروز، ساختمان زیبای تئاتر شهر یکی از مهمترین مراکز هنر و فرهنگ و تئاتری پایتخت و کشور به شمار می رود.

این ساختمان زیبا در چهارراه ولیعصر و در کنار پارک دانشجو به چشم می خورد و یکی از زیباترین و منحصر به فرد ترین بناهای تهران و حتی ایران به شمار می رود. در ابتدا که این ساختمان راه اندازی شد و فعالیت های فرهنگی در آن صورت می پذیرفت، تحت نظارت مستقیم فرح پهلوی و سازمان جشن هنر شیراز انجام می شدند. اما پس از مدتی که گذشت، نظارت آن به سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران محول گردید. مدتی که گذشت و با روی کار آمدن انقلاب اسلامی، وظیفه مدیریت و نظارت این مجموعه فرهنگی به عهده وزارت فرهنگ و آموزش عالی واگذار شد. مدت کوتاهی که سپری گردید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی این وظیفه را عهده دار گردید. اما خوب است بدانیم که در سال های اخیر و تا به امروز مدیریت این مجموعه را افراد زیادی از جمله هنرمندان مشهور ایران بر عهده داشتند. در این میان می توان به هنرمندانی همچون حسین پاکدل، علی رفیعی و حسین پارسایی اشاره نمود.

آشنایی با معماری ساختمان تئاتر شهر

اکنون در این بخش می خواهیم در رابطه با معماری و معمار و طراح این بنای تاریخی و به یاد ماندنی بیشتر آشنا شویم. وظیفه طراحی نقشه و نظارت بر عملیات ساخت این بنا به عهده امیر علی سردار افخمی و بیژن انصاری بود که از معماران مکتب نوین ایران به شمار می رفتند. برای ساخت این بنای ماندگار از سیک معماری سنتی ایرانی و معماری سبک مدرن جهانی استفاده شده است و تلفیق آن ها را می توان به وضوح مشاهده کرد.

معماری نمای بیرونی ساختمان تئاتر شهر

نخستین موردی که در اولین لحظه توجه شما را به خود جلب می کند دایره ای و مدور بودن شمل ساختمان می باشد. برای این طراحی از سبک ترکیبی از معماری یونان و روم الهام گرفته شده و این سبک از معماری در زمان قاجار در کشور مورد استقبال قرار گرفت. در اطراف این ساختمان، ستون هایی وجود دارند که از ستون های تخت جمشید الهام گرفته شده اند. تزئیناتی که برای این ستون ها صورت پذیرفته اند، به گونه ای هستند که به حالت خیمه هستند و به بالن متصل شده اند. بخش بالای این ستون ها که به گنبد آن متصل شده اند، به معماری هندسی زاویه دار شباهت دارند. در میان این ستون ها فاصله هایی وجود دارند که توسط کاشی های مربعی شکل و مثلثی شکل مزین شده اند.

از اصلی ترین عناصری که برای تزئینات ساختمان تئاترشهر به کار رفته اند، می توان به آجرها و کاشی ها اشاره نمود. آجر و کاشی ها از اصلی ترین نمادهای معماری اصیل ایرانی شناخته می شوند که در بسیاری از بناهای تاریخی نیز از ان ها برای تزئینات بناها به کار رفته اند. اگر به نمای بیرونی این بنا نگاهی بیاندازید، برج مدوری را خواهید دید که در بالای این بنا ساخته شده و برای ساخت آن از سبک معماری دوره ایلخانی و برج طغرل بهره گیری شده است. همچنین وجود ساختمان مدور تئاتر شهر به همراه گنبد مدور بالای آن نیز که در محوطه ای بزرگ و سنگ فرش شده پدید آمده، به گونه ای است که شباهت زیادی به یکی از آثار برجسته کمال الملک که با نام تکیه دولت شناخته می شود دارد. اغلب تزئیناتی که در نمای بیرونی این ساختمان به کار رفته از سبک معامری دوره ایلخانی می باشند. کاشی های فیروزه ای رنگی که در تزئینات نمای بیرونی ساختمان دیده می شوند، از اصلی ترین هنر اصیل ایرانی به شمار می روند. طرح اصلی این بنا به ساختمان تالار بکمن در انستیتو تکنولوژی کالیفرنیا شباهت زیادی دارد.

معماری فضای داخلی ساختمان تئاتر شهر

ساختمان تئاترشهر یکی از مکان های دیدنی تهران به شمار می رود و اکنون به آشنایی با بخش فضای داخلی بنای تئاتر شهر رسیده ایم. این ساختمان درست همان جایی است که در تمام بخش های داخلی آن اصول قرینه سازی به خوبی رعایت شده است. مهمترین چیزی که باعث شده اصول قرینه سازی در این بنا به خوبی دیده شود، دایره ای شکل بودن پلان ساختمان می باشد. اشکال هندسی نیز در طراحی فضای داخلی مجموعه نیز وجود دارند و پیچیدگی ها نظر بینندگان را به خود جلب می نمایند. ساختمان تئاترشهر دارای زیربنایی حدود 5 هزار و  600 متر مربع و مساحت بستر آن حدود 3 هزار متر مربع می باشد. ارتفاع آن نیز به 15 متر می رسد. این بنا دارای یک سالن اصلی می باشد که در 2 طبقه ساخته شده است و گنجایش آن به 579 نفر می رسد. از جمله تجهیزات و امکاناتی که برای سالن اصلی این بنا تعبیه شده اند سیستم آویز، صفحه گردان الکتریکی، بالابرنده دکور، آسانسور دکور، سیستم پیشرفته نورپردازی، پرده طولی، دهانه متحرک صحنه و صداگذاری می باشند.

طبقه زیرین این بنا به تالار چهارسو اختصاص یافته و سن آن به شکل مدور می باشد و می تواند به طور همزمان حدود 120 نفر را در ود جای دهدو همچنین اگر تعداد بالاتری بخواهند در سالن بنشینند، این امکان وجود دارد که با تغییر چیدمان صندلی ها تعداد ظرفیت را به 350 نفر نیز برسانند. از دیگر تالارهایی که در این مجموعه وجود دارند، تالار قشقائی می باشد که حدود 250 نفر به صورت همزمان گنجایش داشته و پلان آن به شکل سه گوش می باشد. در زمان های قدیم از این سالن برای اجرای نمایش های سنتی مورد استفاده قرار می دادند.

آشنایی با سالن های مختلف مجموعه تئاتر شهر

در ابتدا که مجموعه هنری و فرهنگی تئاتر شهر ساخته شد، دارای یک سالن اصلی بود که برای اجرای نمایش های مختلف در نظر گرفته شده بود. اما رفته رفته در تمام طول عمر خود، سالن ها و بخش های متعدد دیگری به این بنا اضافه گردید که در حال حاضر تعداد سالن های مجموعه به 5 تالار می رسد. هر کدام از این سالن ها دارای امکانات متفاوتی هستند که هر سالنی را برای نمایش های به خصوصی در نظر گرفته اند. علاوه بر تالارهای موجود در مجموعه، محوطه بیرونی مجموعه نیز برای نمایش تئاترهای خیابانی مناسب می باشد. جالب است بدانید در زمان های گذشته دو سالن دیگر علاوه بر سالن های امروزی در این مجموعه وجود داشتند که با نام های تالار کوچک و تالار شماره 2 شناخته می شوند. اما در حال حاضر به دلیل تعمیرات و بازسازی، فعالیت هایی در این دو سالن صورت نمی پذیرد. امروزه تالار شماره 2 با نام تالار مشاهیر به فعالیت خود ادامه می دهد. سالن های مجموعه تئاترشهر به شرح ذیل می باشند:

• تالار اصلی نمایش
• تالار سایه
• تالار قشقایی
• تالار چهارسو
• کارگاه نمایش

تالار اصلی تئاتر شهر

مهمترین بخش مجموعه تئاترشهر، تالار اصلی آن است که دارای ظرفیت حدود 579 نفر می باشد. در این تالار از بهترین و پیشرفته ترین امکانات و تجهیزات استفاده شده است. ویژگی های تالار اصلی این مجموعه در این بخش آورده شده اند:

• عمق صحنه به ابعاد: 15 متر
• ارتفاع پرده صحنه: 10 متر
• عرض صحنه در بخش جلو: 19 متر
• عرض صحنه از دهانه: 16 متر
• عرض صحنه از وسط: 26 متر
• طول دهانه صحنه: متغیر از 12 تا 14 متر

تالار چهارسو

تالار چهارسو یکی دیگر از تالار های مجموعه تئاتر شهر می باشد که در طبقه زیرین مجموعه جای گرفته و در آن نمایش های ایرانی اجرا می شود و ظرفیت آن مابین 120 نفر تا 350 نفر می باشد. این تالار دارای امکان تغییر ظرفیت بوده و می توان بر اساس نمایشی که اجرا می شود چیدمان صندلی ها را تغییر داد و بر تعداد آن ها افزود و یا از تعداد آن ها کم کرد.

تالار قشقایی

تالاری به صورت سه گوش در این مجموعه وجود دارد که در ابتدا یکی از انبارهای مجموعه فرهنگی و هنری تئاترشهر بوده و پس از مدتی در سال 1359 هجری شمسی که نیاز به تالار جدید در مجموعه احساس شد، یکی از انبارها را به تالار تبدیل کردند و نام شهید حسن قشقایی را برای آن قرار دادند. این تالار دارای گنجایش حدود 250 نفر می باشد و در آن نمایش های ایرانی و سنتی برگزار می شود.

محوطه بیرونی مجموعه تئاترشهر

مجموعه فرهنگی و هنری تئاتر شهر که در یکی از شلوغ ترین و پر تردد ترین خیابان های پایتخت جای گرفته و محوطه بیرونی آن که در کنار پارک دانشجو قرار دارد، یکی از بهترین فضاهای روباز تهران برای اجرای نمایش های خیابانی محسوب می شود. در مناسبت های مختلف، نمایش های مختلفی در محوطه بیرونی این ساختمان اجرا می شوند. همچنین یک حوض آب رو به روی این ساختمان قرار دارد که چهره ای زیباتر و دلپذیر تر به محوطه بیرونی این مجموعه بخشیده است و گردشگران می توانند بر روی نیمکت های اطراف ساختمان بنشینید و از فضای اطراف لذت ببرید.

امکانات رفاهی ساختمان تئاترشهر

کافه تریاهای مختلفی در سالن اصلی و سالن چهارسو وجود دارند که هنرمندان و تماشاگران برای استراحت و گفتگو با یکدیگر به سراغ آن ها می روند و علاوه بر استراحت می توانند نوشیدنی مورد علاقه خود را سفارش داده و میل کنند. همچنین جلسات نقد و بررسی نمایش ها و نمایش نامه خوانی ها را در این کافه تریاها برگزار می کنند.

کتابخانه مجموعه تئاتر شهر

یکی از مهمترین بخش های مجموعه تئاتر شهر کتابخانه آن می باشد که در چهارمین طبقه از این مجموعه واقع شده است. این کتابخانه در سال 1366 هجری شمسی افتتاح گردیده و جزء کتابخانه های تخصصی بوده و علاوه بر کتاب ها، اسناد نمایشی در آن ها نگهداری می شوند. بسیاری از دانشجویان رشته های تئاتر و هنرهای نمایشی برای تحقیقات درسی خود به سراغ این کتابخانه می روند و اعضای فعال کتابخانه مجموعه بالغ بر 1000 نفر می باشند. کتاب های این کتابخانه به حدود 25 هزار جلد می رسند. زمانی که مدیریت این مجموعه به عهده دکتر علی رفیعی بود، به یاری و کمک منصور خلج، آن را ساماندهی کردند.

این کتابخانه دارای ظرفیت بالایی به لحاظ بهره برداری بوده که متاسفانه تا به امروز از تمام ظرفیت آن بهره برداری به عمل نیامده است. همچنین از کتاب های با ارزشی که در این کتابخانه وجود دارند، به خوبی مراقبت نشده، با توجه به این که توجه و رسیدگی به آثار و منباع کتابخانه می تواند بسیار بهتر و موثرتر انجام پذیرد.

تئاتر شهر کجاست و مسیر دسترسی به آن

مجموعه فرهنگی و هنری تئاتر شهر در یکی از پر تردد ترین و شلوغ ترین خیابان تهران که در چهارراه ولیعصر قرار دارد، واقع شده است. این خیابان در تقاطع خیابان های انقلاب و ولیعصر بوده و در ضلع جنوب شرقی این چهارراه می باشد. پیش از آن که به چهارراه ولیعصر برسید، بنای مدور و دایره ای شکل این ساختمان دیده می شود. بنای زیبا و چشمگیر تئاترشهر در بخش شمال غرب پارک دانشجو قرار داشته و به واسطه پارک نیز جمعیت زیادی در حال رفت و آمد در این منطقه بودند. اگر می خواهید به سراغ این مجموعه فرهنگی وهنری بروید، لازم است بدانید که این منطقه دارای چندین مسیر دسترسی می باشد که کار را برای گردشگران آسان نموده است. همچنین از آنجایی بسیاری از مهمترین مراکز علمی و فرهنگی نظیر دانشگاه ها، مراکز آموزشی، مراکز تجاری و اداری و… در این منطقه وجود دارند و مسیرهای مختلفی از جمله استفاده از وسایل نقلیه عمومی برای آن در نظر گرفته شده اند که در این بخش با انواع مسیرهای دسترسی به تئاتر شهر آشنا می شویم.

مسیر دسترسی به تئاترشهر خودروی شخصی

اگر برای رسیدن به تئاتر شهر ترجیحتان استفاده از خودروی شخصی می باشد، ابتدا بهتر است بدانید این خیابان بسیار شلوغ بوده و امکان ماندن در ترافیک های سنگین وجود دارد و همچنین جای پارک ماشین به سختی پیدا می شود. برای استفاده از خودروی شخصی خود می توانید وارد خیابان انقلاب و یا خیابان ولیعصر شوید. سپس مسیر خود را به سمت چهارراه ولیعصر ادامه دهید. برای پارک خود رویتان می توانید به خیابان مظفر که در همان محدوده می باشد بروید و در صورت وجود پارک می توانید خودروی خود را پارک نمایید و به سمت مجموعه فرهنگی و هنری تئاترشهر به صورت پیاده حرکت کنید.

مسیر دسترسی به تئاتر شهر با مترو

یکی از بهترین مسیرهای دسترسی به این جاذبه استفاده از مترو می باشد. برای این منظور سوار مترو خط کلاهدوز – ارم سبز و یا آزادگان – قائم شده و در ایستگاه تئاتر شهر از مترو پیاده شوید. این ایستگاه به صورت تقاطع بوده و همین باعث شده از هر منطقه ای از تهران به راحتی بتوانید به این مجموعه دسترسی پیدا کنید. توجه داشته باشید که بایستی از خروجی پارک دانشجو استفاده نمایید تا بتوانید در محوطه بیرونی مجموعه از مترو خارج شوید.

مسیر دسترسی به تئاترشهر با اتوبوس های بی آر تی

همانطور که گفته شد، مسیرهای دسترسی متعددی برای دسترسی به این مجموعه فرهنگی و ورزشی وجود دارد که یکی از راحت ترین آن ها استفاده از وسایل نقلیه عمومی می باشد. از دیگر مسیر های دسترسی با وسایل نقلیه عمومی، استفاده از اتوبوس های بی آر تی خط چهارراه تهرانپارس – میدان آزادی و خط میدان راه آهن – تجریش می باشد. برای استفاده از این مسیر می توانید در ایستگاه چهارراه ولیعصر از اتوبوس پیاده شوید. این اتوبوس ها نیز همانند مترو ترافیک نداشته و استفاده از آن ها می تواند همانند مترو راحت باشد. همچنین اگر استفاده از وسایل نقلیه عمومی برایتان دشوار است، می توانید از هر نقطه ای تهران با استفاده از تاکسی های خطی به سراغ این مجموعه بروید.

آدرس تئاتر شهر: تهران، چهارراه ولیعصر، ضلع غربی پارک دانشجو

شماره تماس های مجموعه تئاتر شهر: 66460593-021، 66460595-021