دامگاه پرندگان فریدونکنار

یک مجموعه تالاب بین المللی در جنوب شرقی فریدونکنار با نام دامگاه پرندگان فریدونکنار به وسعت 5400 هکتار قرار دارد. مردم اهالی این مناطق در فصول سرد سال مانند زمستان که دیگر کشت و برداشت برنج انجام نمی گیرد، زمین های شالیزار خود را به تالاب های مصنوعی تبدیل می کنند تا بتوانند در زمان هایی که از شالیزارهای خود نمی توانند امرار معاش کنند، در این فصول نیز شغل و درآمدی برای خود ایجاد کنند.

تالاب فریدونکنار یا دامگاه پرندگان فریدونکنار

تالاب فریدونکنار در بخش جنوب شرقی فریدونکنار که دارای 5400 هکتار وسعت بوده، میزبان پرندگان مهاجر از جمله پرندگانی نظیر درنای سیبری که رو به انقراض هستند می باشد. همچنین ارتفاع این تالاب حدود 23 متر پایین تر از سطح دریا اعلام شده است. این پرندگان در فصول سرد به این تالاب ها مهاجرت می کنند و سازمان محیط زیست برای امنیت آن ها، نگاهبانانی قرار داده است.

دامگاه های سنتی که در این تالاب ها قرار دارند باعث رفت و آمد کمتر افراد به این مکان ها شده است. اما تالاب فریدونکنار منطقه ای مناسب برای پرنده نگری بوده و اگر جزو افرادی هستید که عاشق پرندگان هستند، می توانید به کنار این تالاب بروید و از پرندگان مهاجری نظیر تک درنای سیبری که با نام درنای امید شناخته می شود و هر سال به این تالاب مهاجرت می کند را تماشا کنید. تالاب فریدونکنار در تابستان ها کم آب و در زمستان ها به علت بارندگی پر آب می شوند.

دامگاه پرندگان

دامگاه به مکانی اطلاق می شود که در آن از روش هایی برای صید و به دام انداختن پرندگاه وحشی استفاده می شود. دامگاه ها درواقع زمین های شالیزار برنج هستند که در نیمه دوم سال و شروع فصل سرما کشت برنج صورت نمی گیرد و مردم برای کسب درآمد، زمین های شالیزار خود را به تالاب هایی تبدیل می کنند که پرندگان وحشی به آنجا به خصوص شهرهای فریدونکنار مهاجرت می کنند.

در دامگاه پرندگان فریدونکنار، صیادان ابتدا مکانی که با نی برای اردک های تربیت شده درست می کنند و پرچین نام دارد، توسط اردک های تربیت شده، مرغابی های وحشی مهاجر را فریب می دهند و به دامگاه کشانده می شوند و توسط تورهایی که صیادان از پیش آماده کرده بودند به دام می افتند. این منطقه در گذشته، میزبان میلیون ها پرنده مهاجر بود که بیش از تعداد کنونی آن هاست.

مجموعه دامگاه های فریدونکنار از جمله فریدونکنار، سرخرود و ازباران است و این مکان ها به وسیله خود شالی کاران با هدف صید تجاری پرندگان مهاجر اداره می شوند.

این زمین ها در پاییز و زمستان به علت بارندگی پرآب شده و صیادان برای پرندگان مهاجر، دان پاشیده و این کار با سه روش انجام می پذیرد:

دوما یا دامگاه

برای اجرا کردن این روش ابتدا نیاز به دانش سنتی ساخت و همچنین بازسازی به صورت سالانه می باشد. هر ساله قسمت های موقت این دامگاه به عنوان مثال برای دامگاه پرندگان فریدونکنار باید ساخته شود. در این روش، صیادان این مکان را برای به دام انداختن پرندگان آماده می کنند. به اصطلاح صیادان این مکان که محلی برای اردک های تربیت شده در نظر می گیرند را آنجم می نامند، در حالی که اهالی آن را دوما چال می نامند.

در این روش، صید پرندگان بدین صورت انجام می پذیرد که از اردک های تربیت شده برای گمراه کردن مرغابی های وحشی استفاده می کنند. در این صورت پرندگان وحشی به دوماچال کشانده می شوند و صیادان در حالی که از پیش تورهایی را برای به دام انداختن پرندگان قرار داده اند، آن ها را صید می کنند. این روش که پرندگان وحشی فریب اردک های اهلی را بخورند، نیازمند مهارت زمان بندی بوده که به وسیله تجربه به دست می آید.

در این دامگاه پرندگان صیادان، تونلی را با استفاده از نی های محلی می سازند که آن ها را کرس می خوانند. در این تونل ها 4 یا 5 اردک تربیت شده قرار می دهند. شخصی به نام رابینو می گوید که در سال 1772 در مازندران، محل زندگی مردم نیز با همین نی ها ساخته شده بودند که پرچین نام داشتند. باید گفت که هر 300 واحد دامگاه یا پرچین ها در این روش، حدود 1500 تا 4000 متر مربع می باشند. اردک ها هنگام بازگشت از داخل پالی لم ها (محل مورد نظر)، مرغابی های وحشی مهاجر نیز با این طعمه ها به داخل این تونل ها رفته و به وسیله صیادان صید می شوند.

در نزدیکی دامگاه پرندگان نیز محلی به کشل کلبه برای استراحت دامگاه دار قرار دارد. صیادان یک پنجره چوبی یا آهنی را روی در ورودی آن قرار می دهند به منظور این که پرندگان فرار نکنند. این روش از صید، از زمان طلوع آفتاب شروع و تا غروب آفتاب به طول می انجامد. شایان ذکر است که این نوع از دامگاه، تنها در این منطقه از ایران وجود داشته که به صورت ارثی از نسلی به نسل دیگر انتقال پیدا کرده است. تالاب هایی که در فریدونکنار توسط انسان ها ساخته شده برای پرندگان مهاجر می تواند به عنوان پناهگاه باشد و اگر این تالاب ها نبودند، پرندگان مهاجر به ناچار باید از آب بندان ها استفاده می کردند.

متاسفانه در سال های اخیر روش صید پرندگان در این دامگاه ها از روش دوما جلوتر رفته و از روش هایی غیر گزینشی از جمله کرا، تور هوایی، گذر و همچنین استفاده از ابزارهایی برای به دام انداختن پرندگان استفاده می شود.

حتی محیط زیست هر ساله جلساتی را در سطح استان و دامگاه داران برگزار کرده که روش های صید خود را محدود سازند اما این جلسات موثر واقع نشده اند. شواهد نشان داده که در سال های اخیر در روستاهای فریدونکنار تنها سه عدد دوما هستند که این روش را بای صید پرندگان مهاجر استفاده میکنند. گفتنی است که تنها برای روش سنتی دوما پروانه صادر می شود اما باز هم از سوی دامگاه داران نسبت به آن توجهی صورت نمی گیرد.

2-دمرا یا گذر: از این روش در زمان های گذشته که درختان بسیار بلندی در این مناطق وجود داشتند استفاده می شد. بدین صورت که صیادان تورهای خود را به یک درخت بلند و طرف دیگر آن را به درختی دیگر آویزان می کردند.

اما امروزه با توجه به از بین رفتن آن درختان بلند، به جای آن ها از دکل هایی که صیادان درست می کنند استفاده می شود. در این روش، هنگامی که پرندگان وحشی مهاجر در پالی لم هستند، برای پرواز کردن مجبورند از بالای درخت یا همان دکل ها به پرواز درآیند، که در این صورت گرفتار این دام ها  می شوند. این روش نیز از غروب آفتاب شروع شده و تا پیش از طلوع آفتاب به طول می انجامد.

3-شب دم: در روش صید شبدم، دامگاه داران در شب هنگام پرندگان مهاجری را که گرفتار طعمه ها شده اند را صید می کنند.

خطرات پیش روی پرندگان در تالاب فریدونکنار

در تالاب فریدونکنار که یکی از جاذبه های دیدنی فریدونکنار محسوب می شود، به دلیل تبدیل شدن کشتزارهای برنج و آبندان ها به دامگاه پرندگان، علاوه بر مشهور ترین پرنده این تالاب که درنای امید می باشد، دیگر پرندگان نیز حال و روز خوشی نداشته و در معرض خطر می باشند. به دلیل مالکیت خصوصی زمین های این تالاب، سازمان محیط زیست نمی تواند جلوی برپایی این دامگاه ها را بگیرد. به علت داشتن قیمت بالای این پرندگان در بازار، بسیاری از شکارچیان را وسوسه کرده و به گونه ای است که حضور پست های نگهبانی محیط زیست نمی تواند به صورت کامل از آن ها جلوگیری کند.

بیشترین و اصلی ترین هدف شکارچیان غیرقانونی در این منطقه شکار اردک سرسبز، غاز خاکستری، چنگر و اردک فیلوش می باشد. طبق برخی از آمارهای غیر رسمی این گونه شنیده شده است که سالانه حدود یک میلیون پرنده در این تالاب به دام صیادان غیرقانونی می افتند.

تاکسیدرمی

از دیگر خطراتی که در کمین پرندگان زیبای تالاب فریدونکنار، تاکسیدرمی کردن آن ها می باشد. تاکسیدرمی به شیوه ای می گویند پرندگانی که عمر معمول خود را گذرانده اند، آن ها را به گونه تاکسیدرمی نگهداری می کنند. اما متاسفانه در حال حاضر، پرندگان را به صورت زنده شکار می کنند و پس از آن با هدف این که بدن آن ها دچار آسیب نشود، آن ها را به وسیله گاز خفه می کنند.

این عملی بسیار دردناک بوده بر روی پرندگانی همچون سیاه چشم و شاهین انجام می پذیرد. این گونه پس از انجام شدن عمل تاکسیدرمی روی این پرندگان، آن ها را در بازار با قیمتی بسیار گران به فروش می رسانند. در نهایت برخی دیگر از پرندگان را نیز به صورت زنده به پرنده فروشی ها و باغ های پرندگان انتقال می دهند.

تالاب فریدونکنار کجاست

تالاب فریدون‌کنار یکی از تالاب های بزرگ ایران است که در بخش جنوب شرقی شهر فریدونکنار واقع شده است و با وجود مجموعه متنوعی از گیاهان و جانوران آبزی، یکی از غنی‌ ترین اکوسیستم‌ های تالابی شمال کشور را تشکیل داده است. همچنین دارای سه جاده مسیر دسترسی می باشد که شامل سرخرود در شرق، اجاکسر در غرب و گاز در جنوب می باشد.

رزرو اقامتگاه در فریدونکنار

اگر قصد سفر به شهر زیبای فریدونکنار را دارید، برای آن که بتوانید از تمام مناطق دیدنی و جاذبه های گردشگری آن علاوه بر تالاب فریدونکنار، فرصت کافی داشته باشید، بهتر است به رزرو اقامتگاه در فریدونکنار اقدام نمایید. زیرا که بازدید از تمام حاذبه های این شهر به یک روز ختم نمی شود. برای اقامتگاه خود می توانید با اجاره ویلا در فریدونکنار، سفر و اقامت خوبی را برای خود و همراهانتان رقم بزنید. علاوه بر امکانات گردشگری در این شهر، می توانید از امکاناتی که در این ویلاها برای رفاه حال شما عزیزان وجود دارد استفاده نمایید.