امامزاده صالح تجریش

اگر اهل تهران باشید یا به تهران سفر کرده باشید حتما نام مقدس امامزاده صالح تجریش به گوشتان خورده است. بارگاه این امام زاده در میدان تجریش قرار دارد و عده زیادی از افراد برای زیارت ایشان راهی این مکان متبرک می شوند. امام زاده صالح به عنوان یکی از زیارتگاه های معروف تهران می باشد که بر طبق آمار عنوان شده روزانه بالغ بر 25000 نفر برای زیارت ایشان اقدام می کنند. در این مقاله به سراغ معرفی بیشتر این مکان رفتیم تا بهتر از قبل با ایشان آشنا شوید پس تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.

درباره امامزاده صالح تجریش

امام زاده صالح به عنوان یکی از فرزندان امام موسی (ع) و برادران امام رضا (ع) توانسته عده زیادی از مسلمین و مسلمات ایران را به خود جذب نماید. این مکان از آن جا که در نزدیکی یکی از میادین مهم تهران قرار گرفته معمولا برای همه آشنا می باشد و عده زیادی از افراد برای زیارت ایشان راهی حرم می شوند. کسانی که برای گردشگری به تهران می روند معمولا در کنار حرم شاه عبدالعظیم به زیارت امازاده صالح نیز می روند تا سفر زیارتی خود را کامل تر نمایند.

بارگاه زیارتی امامزاده صالح در کنار بازار تجریش قرار دارد و همین موضوع سبب شده تا عده زیادی از افراد که برای خرید یا سیاحت به تجریش مراجعه می کنند برای ادای احترام و خواندن نماز به این مکان متبرک نیز بروند. تاسیس ابتدایی زیارتگاه به سال 700 قمری برمی گردد و به مرور زمان در کنار این مقبره و مکان زیارتی ساختمان ها و بنا های دیگر نیز به وجود آمدند و این ترقی تا به امروز ادامه داشته و قطع نشده است.

امامزاده صالح به دلیل ولیعهدی امام رضا و ملاقات با ایشان از عراق به ایران آمد و در مسیر شمیران مدتی را برای استراحت در تجریش توقف نمود. در همین اوقات فردی به نام حسن از دیار پل کرخ به او حمله کرد و ایشان را به قتل رساند. در ابتدا پیکرشان را در نزدیکی یک چنار بزرگ در باغ گلشن به خاک سپردند ولی بعد ها ایرانیان به دلیل ارادتشان و نسبت ایشان با ائمه برای حضرت صالح بارگاهی ساختند و این بارگاه به مرور زمان تبدیل به یکی از زیارتگاه های مهم در پایتخت شد.

تاریخچه حرم امامزاده صالح

همانطور که به آن اشاره کردیم تاریخ ساخت این مکان به سالیان دور می رسد و یکی از قدیمی ترین بنا های طهران می باشد. بر اساس آن چه باستان شناسان تخمین زده اند و در اسناد آمده، احتمال دارد تاریخ ساخت بنا به دوره ایلخانی برگردد که همان سال 700 هجری قمری می باشد. هیچ اطلاعات موثقی مبنی بر این که اولین بار این سازه به دست چه کسی احداث شد وجود ندارد ولی اطلاعات موجود در اسناد تاریخی نشان می دهند که در سال 1210 هلاکو فرزند فتحعلی شاه این مکان را بازسازی نموده است و از جمله اقدامات وی برای بازسازی می توان به کاشی کاری گنبد و تغییر درب ورودی اشاره کرد.

یکی دیگر از فرزندان فتحعلی شاه قاجار به نام شجاع السلطنه نیز ساختمان های مسجد، حسینیه و حمام را ساخت تا این مجموعه به نسبت قبل کامل تر و بهتر شود. در همان سال ها یک لوح که نام شاه قاجار یعنی فتحعلی شاه بر روی آن حک شده نیز در ایوان ورودی قرار گرفت که هم اکنون نیز قابل مشاهده می باشد. از دیگر اقداماتی که در دوران قاجار انجام شده اقدام میرزا سعید خان وزیر امور خارجه در اواخر قاجاریه بود که ضریح نقره ای حرم را وقف کرد.

این مکان بعد از تمام این اقدامات به همان صورت باقی ماند تا این که در سال 1338 شخصی به نام حسن فداکار با هزینه شخصی خود امامزاده را بازسازی کرد و با کاشی کاری دوباره به ترمیم بارگاه امامزاده پرداخت. در گذر زمان از آن تاریخ تا به سال 1368 دیگر تغییر خاصی در این مجموعه شکل نگرفت تا در همین سال که گنبد با یک گنبد جدید جایگزین شد. در دهه 80 شمسی نیز گلدسته ها در کنار گنبد قرار گرفتند و رواق ها نیز آینه کاری شدند. این تمام اتفاقاتی بود که در مجموعه حرم امام زاده صالح رخ داده است.

معماری بارگاه امام زاده صالح

آن چه مشخص می کند که قدمت این بنا حدودا به چه سال یا دورانی برمی گردد، معماری بنا نیز می باشد. معماری بنای امامزاده صالح مشخص می کند که سبک معماری به کار برده شده به قرن هفتم و هشتم هجری باز می گردد و در واقع تلفیقی از سبک سنتی و باستانی ایران می باشد. هنر معماران معاصر در معماری این بنای زیبا باعث شده تا چشم هایتان در هنگام تماشا خیره بماند.

رنگ آبی زیبای به کار برده شده در گبند و گلدسته های این مجموعه مقدس به خصوص در شب که نور های به کاربرده شده در حرم روشن می شوند، حسی زیبا و خوب به افراد منتقل می کند. حتی معماری دیوار های ضخیم و طاق های این بنا نیز مشخص می کند که همگی برای قرون هفتم و هشتم هجری می باشند. جالب است بدانید که یکی از قبرستان های تهران در صحن این مجموعه قرار داشت ولی به مرور زمان دفن کردن اجساد در این مکان ممنوع شد و حتی قبور باقی مانده نیز در گذشت زمان از بین رفت و در حال حاضر قسمتی از قبرستان به بوستان مبدل شده است.

یکی از طرح های توسعه خیابانی که تجریش نیز در آن قرار داشت باعث شد تا دیوار اطراف امامزاده برداشته شود و این فضا از حالت محصوری که قبلا داشت درآید. اگر به تهران سفر کردید بعد از تماشای جاذبه های دیگر این شهر همانند بام یا دربند تهران برای زیارت به این مکان مقدس نیز مراجعه نمایید و سفرتان را تکمیل کنید.

امکانات مجموعه امامزاده صالح

در این منطقه که مختص امامزاده صالح می باشد می توانید امکانات و فضا های مختلفی را مشاهده و استفاده نمایید. مساحت بارگاه در حدود 3000 متر مربع بوده و در زمره یکی از بزرگ ترین بقعه های امامزاه در ایران شناخته می شود. فضای داخلی و محوطه به بخش های مختلفی تقسیم می شود که تعدادی از آن ها بسیار قدیمی بوده ولی قدمت بعضی از آن ها نیز به همین یکی دو دهه اخیر می رسد. ما در این جا به معرفی برخی از قسمت های متفاوت حرم می پردازیم تا بیشتر با آن ها آشنا شوید.

ورودی های امامزاده

از قسمت های مختلفی می توانید به حرم وارد شوید که ورودی های جنوب، شرق و غرب امامزاده از جمله آن ها هستند. دو ورودی جنوبی و شرقی به به بازار امامزاده راه دارند و درب غربی به ترمینال درون شهری می رسد. اگر با خودروی شخصی به این مکان می روید باید قسمتی از راه را بسته به اینکه از کدام ورودی وارد می شوید پیاده روی نمایید. ورودی های حرم در نیمه اول سال از اذان صبح تا دوازده شب و در نیمه دوم سال از اذان صبح تا یازده شب باز هستند و در این بازه زمانی می توانید به حرم مراجعه نمایید.

در زمان کرونا این درها تقریبا همیشه بسته بودند و با کم شدن میزان شیوع در ساعت مشخصی باز می شوند. در حال حاضر نیز بازه زمانی باز بودن درها به بیشترین حالت خود از بعد از کرونا رسیده است. این امام زاده سایت دارد و می توانید با مراجعه به سایت هم از ساعت باز بودن ورودی ها و هم از مراسماتی که قرار است برگزار شود مطلع شوید.

حوض بزرگ صحن

از سازه های قدیمی موجود در صحن حرم می توان به حوض بزرگی اشاره کرد که ساخت آن به زمانی دور برمی گردد. در زمان قدیم این مجموعه تنها دو حیاط داشت که یکی از حیاط ها بزرگ تر بود و در آن یک حوض وجود داشت. آب حوض از قنات مربوط به این منطقه یعنی از تجریش پر میشد و بعد از اینکه حوض بزرگ را پر می کرد به طرف باغ های تجریش می رفت. البته باید اضافه کرد که قنات گفته شده در سال های اخیر خالی از آب شده و به جمع دیگر قنات های خشک شده پایتخت پیوسته است.

در زمان های قدیم کنار حوض وضوخانه و محلی برای پاشویه بود تا زائرینو مسافران که از راه های دور آمده بودند خستگی راه را از بدنشان بیرون نمایند. در حال حاضر در اطراف حوض وضوخانه آقایان وجود دارد و شیر هایی برای نوشیدن آب قرار داده اند تا همانند دیگر حرم های زیارتی ایران بتوانید از آب گوارا استفاده نمایید.

صحن امامزاده

یکی از زیبایی های این مجموعه مقدس، وجود صحن بزرگ و تماشایی حرم می باشد. اگر به امام زاده صالح رفته باشید حتما متوجه زیبایی صحن به خصوص در هنگام ورود شده اید. هر چند که این زیبایی در شب بیشتر است ولی در روز نیز به دلیل وجود کبوتر ها حرم حسی شبیه به حرم امام رضا (ع) خواهید داشت. هم چنین در صحن می توانید آرامگاه پنج نفر از شهدای گمنام را تماشا نمایید که فضای معنوی این مکان را بیشتر کرده اند. به طور کلی می توان گفت حیاط امامزاده حال خوبی به شما خواهد داد و آرامشی بی نظیر را تجربه خواهید کرد.

آرامگاه شهدا

همانطور که گفته شد در صحن بزرگ امامزاده صالح می توانید مقبره پنج شهید گمنام را که در کنار شهدای هسته ای و افرادی که در حادثه هواپیمایی اوکراین کشته شدند را تماشا نمایید. هم چنین شهید فخری زاده که وزیر دفاع جمهوری اسلامی بود نیز در کنار آن ها به خاک سپرده شده است. اکثر زائرینی که به امامزاده می روند، برای ادای احترام و خواندن چند خط قرآن به این شهدا نیز مراجعه می نمایند. علاوه بر این موارد می توان به گزینه های زیر نیز اشاره کرد که همگی مربوط به بخش های مختلف حرم امامزاده صالح می شود.

محیط داخلی امامزاده

در این حرم قسمت هایی جدا برای زیارت بانوان و آقایان در نظر گرفته شده که به طور کلی دو رواق برای خانم ها و دو رواق برای آقایان در نظر گرفته شده است. تمامی این رواق ها آیینه کاری هستند و درب های ورود به فضای داخل نیز توسط هنرمندان معاصر منبت کاری شده اند. مساحت فضایی که بقعه در آن قرار دارد در حدود پنجاه متر است ولی در قدیم این فضا نزدیک به 6 در 6.5 متر بود. جالب است بدانید که این بقعه قدیمی ترین بخش حرم می باشد.

سرویس بهداشتی

در بخش پشتی این مجموعه سرویس بهداشتی قرار گرفته تا زائرین و به خصوص بانوان بتوانند برای وضو گرفتن به آن مراجعه نمایند.

درخت چنار صحن

یکی از مهم ترین بخش ها یا بهتر است بگوییم زیبایی های حرم، درخت چنار موجود در صحن امامزاده می باشد. این چنار برای مدتی طولانی به عنوان قدیمی ترین چنار ایران شناخته میشد که نمادی از شمیرانات بود. چنار به قدری بزرگ بود که استاد های مختلف، کلاس درسشان را زیر سایه آن تشکیل می دادند. هر چند که هنوز سن دقیق درخت را مشخص نکرده اند ولی در لیست آثار ملی به ثبت رسید. محیط تنه درخت به 15 متر می رسید و تبدیل به یکی از نماد ها تجریش و این عبادتگاه شده بود و زائرین و گردشگران برای دیدن آن لحظه شماری می کردند.

به مرور زمان و به خصوص بعد از خشک شدن قنات و نشست کردن زمین، چنار آسیب زیادی دید و با آمدن سیل در تجریش این آسیب بیشتر شد. کمی بعد در طرح جدیدی که در این منطقه برنامه ریزی شد درخت چنار وسط طرح بود و با دستور سازمان میراث فرهنگی این چنار برای همیشه قطع شد و تنها خاطرات آن درخت کهنه برای افراد باقی ماند. اگر از قدیمی ها بپرسید شاید درخت را به خاطر بیاورند و درباره آن هر اطلاعاتی خواستید به شما بدهند.

جاذبه های اطراف امام زاده صالح تجریش

یکی از دلایل معروف بودن امامزاده صالح قرارگیری بارگاه ایشان در بین جاذبه های گردشگری متعدد در این منطقه و هم چنین مراکز خرید و بازار های مختلف می باشد. اگر به تهران سفر کرده باشید حداقل یکی از این موارد را رفته و از آن لذت برده اید. در اینجا به معرفی معروف ترین مکان های دیدنی تهران که در نزدیکی امامزاده صالح قرار دارند خواهیم پرداخت.

• کاخ سعدآباد: از بارگاه مقدس امامزاده تجریش تا کاخ سعدآباد تنها 3.9 کیلومتر راه است که در صورت نبود ترافیک 10 دقیقه ای خواهید رسید. این کاخ که در دوران پهلوی مرکز حکومت بود، در حال حاضر به عنوان یک گنجینه از آن مراقبت می شود. سعدآباد یکی از جاهایی است که اکثر مردم ایران خواستار تماشای آن هستند. تمامی موارد موجود در کاخ تبدیل به اشیای گرانبها شده و از تمامی 18 بنای داخل و موارد درون آن ها به عنوان موزه محافظت می شود. قدمت بعضی از گزینه های موجود در این کاخ به زمان قاجار برمی گردد که این به تماشایی تر شدن موزه کمک شایانی کرده است.
• مرکز خرید ارگ تجرش: این مرکز خرید تنها 550 متر با امامزاده فاصله دارد که این مسیر به راحتی با پیاده روی قابل طی کردن می باشد. اگر قصد داشتید کالای با کیفیت یا لوکسی را تهیه نمایید می توانید به مرکز خرید ارگ تجریش بروید و محصول مورد نظرتان را تهیه نمایید. باید گفت این مجتمع تجاری بعد از بازار تجریش به عنوان یکی دیگر از دیدنی های این منطقه به حساب می آید که در اطراف امامزاده صالح قرار دارد.

بهترین زمان سفر به تهران

برای زیارت و تماشای جاذبه های گردشگری تهران بهترین زمان از نظر آب و هوایی را باید انتخاب نمایید. یکی از فصولی که برای این موضوع مناسب می باشد، فصل بهار و به خصوص در تعطیلات نوروز می باشد. در این زمان هم از نظر جمعیتی و هم از نظر آب و هوایی تهران در بهترین حالت خود قرار دارد و شما می توانید از ابتدای فروردین تا اواسط خرداد برای سفر به تهران اقدام نمایید.

بهتر است در فصول تابستان و زمستان به پایتخت نروید چرا که هوای بسیار گرم در تابستان و هوای سرد و بارش های مختلف در زمستان شما را آزار خواهد داد. در فصل پاییز نیز طبیعت و آب و هوا مناسب برای سفر به تهران می باشد مثلا در خیابان ولیعصر که جزو جاذبه های اطراف امامزاده صالح است، درختان در حالت زیبایی قرار دارند و از نظر جمعیت نیز این مواقع از سال بهترین زمان برای سفر می باشد. پس برای زیارت و تماشای جاذبه های گردشگری تهران بهتر است در ماه های ابتدایی بهار و پاییز اقدام نمایید.

امامزاده صالح تجریش کجاست و مسیر دسترسی

برای رسیدن به امامزاده صالح می توانید از مسیر های مختلفی با توجه به این که در کجای تهران هستید استفاده نمایید. ما در اینجا یکی از مسیر های منتهی به امامزاده را که از میدان آزادی انتخاب شده معرفی خواهیم کرد. برای استفاده از این راه باید ابتدا به طرف غربدر میدان آزادی بروید و از گالری پیانو کلاویه که در سمت چپ قرار دارد بگذرید. خیابان آزادی را به سمت منطقه 6 ادامه دهید و ابتدا وارد بلوار کریم خان شده و سپس بزرگراه مدرس را به سمت خیابان شریعتی ادامه دهید.

با ادامه دادن خیابان شریعتی به سمت خواجه نوری در منطقه 1 برانید. بعد از طی کردن این مسیر می توانید به مقصدتان وارد شوید. البته در نظر داشته باشید بعد از پارک کردن خودرو باید کمی پیاده روی نمایید. مسیر گفته شده مسافتی معادل 20.7 کیلومتر دارد که در صورت نبودن ترافیک 30 دقیقه طول می کشد تا به مقصد برسید. فراموش نکنید این مسیر تنها یکی از راه هایی است که با خودروی خود می توانید از آن استفاده نمایید.

چنان چه مایل به استفاده از این راه نبودید می توانید از طریق لوکیشن زیر بهترین راه را تا امامزاده بیابید. شایان ذکر است در تهران مسیر های ارتباطی و سیستم حمل و نقل خوبی در جریان می باشد و اگر تمایل به رانندگی نداشتید استفاده از آن ها پیشنهاد می شود.

آدرس امامزاده صالح تجریش: تهران، ضلع جنوبی میدان تجریش، بارگاه امامزاده صالح (ع)