طاق بستان

طاق بستان جاذبه ای تاریخی و مهم در میان دیدنی های کرمانشاه است که قدمت آن به دوره ساسانیان می رسد و از با شکوه ترین بناهای تاریخی عصر خود به شمار می رود. این جاذبه که در استان کرمانشاه جای گرفته، گردشگران زیادی را به سمت خود جذب می کند تا از آن دیدن کنند. کرمانشاه شهری پر از جاذبه های دیدنی و گردشگری متنوع بوده که هر جاذبه ای توانسته در میان گردشگران به شهرت و محبوبیت برسد و طاق بستان کرمانشاه نیز به دلیل برخورداری از قدمت طولانی، توجه بسیاری از افراد را به خود جلب نموده است. سالانه گردشگران زیادی برای گردش در میان جاذبه های دیدنی کرمانشاه به این استان و شهرهای مختلف آن سفر می کنند و سفری خاطره انگیز را برای خود رقم می زنند. اگر تا به حال به کرمانشاه سفر نکرده اید و علاقه دارید این بار کرمانشاه را به عنوان مقصد گردشگری خود انتخاب نمایید، پیشنهاد می شود بازدید از جاذبه تاریخی طاق بستان را در لیست گردشگری خود قرار دهید و این بنای تاریخی عظیم را از نزدیک مشاهده نمایید. در ادامه با لوکس ویلا همراه باشید تا با این جاذبه تاریخی بیشتر آشنا شویم.

طاق بستان کجاست و مسیر دسترسی

طاق بستان از معروف ترین و پرطرفدارترین جاذبه های دیدنی کرمانشاه است که هر فرد علاقه مند به تاریخ را به سمت خود جذب می کند. با توجه به آن که مجموعه تاریخی طاق بستان در کرمانشاه قرار دارد، بایستی ابتدا خود را به این شهر برسانید. این محوطه تاریخی در میان دامنه کوه طاق بستان قرار داشته که در ناحیه شمال شرقی حاشیه شهر کرمانشاه واقع شده است. در زمان های گذشته و پیش از آن که کرمانشاه به حالت امروزی خود تبدیل شود، طاق بستان یک روستا در فاصله 9 کیلومتری از کرمانشاه بود و بر اثر گذر زمان، کرمانشاه به شهری بزرگ و مهم در غرب کشور تبدیل گردید و این روستا به محدوده شهری رسید و حتی به عنوان یکی از محله های کرمانشاه شناخته شد.

مجموعه تاریخی طاق بستان در واقع به صورتی نقوشی دست کند در میان دامنه کوه و کنار دریاچه ای زیبا بوده که جاذبه ای تاریخی و تماشایی محسوب می شود. حتی به دلیل برخورداری از آب و هوای مطلوب و دل انگیز، در زمان های گذشته پادشاهان ساسانی این منطقه را به عنوان تفرجگاه تابستانی خود برگزیده بودند. برای رسیدن به این مجموعه برای اولین مرحله باید خود را به کرمانشاه برسانید و پس از رسیدن به این شهر، مسیر طاق بستان را پیش بگیرید. خود را به بلوار طاق بستان رسانده و در این بلوار به سمت شمال پیش بروید تا به یک میدان برسید.

بلوار طاق بستان خیابانی زیبا در این مسیر محسوب می شود و در طول مسیر از تماشای اطراف خود لذت ببرید. با ادامه دادن مسیر خود پس از میدان می توانید به راحتی خود را به این مجموعه دیدنی و زیبا برسانید و از تماشای بخش های مختلف آن لذت ببرید. علاوه بر خودروی شخصی، با استفاده از وسایل نقلیه عمومی نیز می توانید به این مجموعه دسترسی پیدا کنید و برای این منظور از اتوبوس هایی استفاده نمایید که مقصد آن ها طاق بستان بوده و در ایستگاه طاق بستان از اتوبوس پیاده شوید و به راحتی به سمت این جاذبه بروید.

شماره تماس طاق بستان: 08338380045

آدرس طاق بستان: استان کرمانشاه، شهرستان کرمانشاه، ناحیه شمال شرقی کرمانشاه، بلوار طاق بستان، مجموعه تاریخی طاق بستان

آشنایی با طاق بستان

کرمانشاه از بزرگترین استان های کردنشین غرب ایران بوده که شهرستان کرمانشاه نیز به عنوان مرکز آن شناخته می شود و انواع جاذبه های دیدنی و گردشگری متنوعی در میان شهرهای آن و به خصوص کرمانشاه وجود دارند. زمانی که نام کرمانشاه به میان می آید، ناخودآگاه ذهن ما به سمت بنای تاریخی طاق بستان می رود و نام کرمانشاه و طاق بستان به یکدیگر گره خورده اند. طاق بستان به عنوان مجموعه ای تاریخی از سنگ نوشته ها سنگ نگاره هایی است که از دوران ساسانیان به یادگار مانده اند و از ارزش تاریخی و هنری برخوردار می باشند. از همین رو، هر زمانی که در طول روز به سراغ بازدید از این مجموعه تاریخی بروید، افراد زیادی را خواهید که آن ها هم برای بازدید از این جاذبه تاریخی اقدام نموده اند.

کتیبه های مختلفی در این مجموعه دیده می شوند که قدمت آن ها به دوره پهلوی می رسد و علاوه بر آن نیز سنگ نگاره ها هم شامل تصاویری از صحنه های تاج گذاری پادشاهان مختلفی همچون خسروپرویز، اردشیر، شاهپور دوم و سوم، صحنه های شکار گراز و نواختن موسیقی می شوند که هر کدام از آن ها علاوه بر ارزش تاریخی، از ارزش هنری بالایی برخوردارند. به همین جهت، مجموعه تاریخی طاق بستان را می توان به عنوان یکی از زیباترین و ارزنده ترین جاذبه های تاریخی ایران و جاهای دیدنی کرمانشاه تلقی نمود.

همانطور که می دانیم، روایت ها و داستان های زیادی در کتاب های تاریخی متعدد از دوران قدیم و تاریخ ایران وجود دارند که هر یک از آن ها با یکدیگر متفاوت بوده، اما سنگ نوشته ها (کتیبه ها) و سنگ نگاره ها می توانند از مهمترین و محکم ترین آثار تاریخی درباره هر روایتی از تاریخ باشند. همچنین قرار گیری این مجموعه تاریخی در منطقه ای خوش آب و هوا که محوطه ای بسیار زیبا و تشکیل شده از کوه، چشمه و دریاچه است، توانسته بر محبوبیت آن بی افزاید و گردشگران بتوانند علاوه بر بازدید از این مجموعه تاریخی، از طبیعت زیبا و آب و هوای دلپذیر اطراف آن هم لذت ببرند.

حتی علاوه بر تاریخ دوستان، طبیعت گردان نیز می توانند از این مجموعه دیدنی و گردشگری لذت برده و خاطره ای به یاد ماندنی را برای خود رقم بزنند. مجموعه طاق بستان در تاریخ 15 دی ماه سال 1310 هجری شمسی با شماره 172 به مجموعه آثار ملی ایران اضافه گردید.

طاق بستان یعنی چه؟

ریشه اصلی نام طاق بستان کردی بوده که در گویش کردی کرمانشاهی به صورت “طاق وه سان” خوانده می شود که واژه وه به معنی از و واژه سان به معنی سنگ می باشد. لذا می توان طاق بستان را “طاقی از سنگ” معنا کرد. برخی از کارشناسان هم واژه طاق را عربی شده تاق می دانند که به همان معنای سنگ می باشد.

نام های دیگر طاق بستان

جالب است بدانید در نوشته های مختلفی که از تاریخ شناسان، جغرافی دانان و جهان گردان به جا مانده، نام های متفاوتی را برای این جاذبه به کار برده اند. در این میان می توان به حمدالله مستوفی اشاره نمود که از این جاذبه با نام طاق بسطام، یاقوت حموی “قصر شیرین” و ابن رسته و ابن فقیه “شبدیز” یاد کرده اند. همچنین نام های دیگری نظیر تخت بستان، طاق بهستون و طاق بیستون نیز برای آن به کار برده اند. بومیان کرمانشاه این جاذبه را با نام های طاق وسان و طاق بسان را نیز می شناسند.

تاریخچه طاق بستان

همانطور که می دانیم، بنای تاریخی طاق بستان متعلق به دوره ساسانیان بوده و از آن دوره به یادگار مانده و امروزه به جاذبه ای دیدنی و تاریخی در میان جاهای دیدنی کرمانشاه تبدیل شده است. هر جاذبه یا بنای تاریخی، چه کوچک و چه بزرگ، از گذشته به جا مانده باشند، تاریخچه ای را در پس خود پنهان کرده اند که اگر به گذشته آن ها رجوع کنیم، می توانیم به یافته های مهمی درباره آن منطقه و حتی کشور خود دست یابیم. در آن دوران، پادشاهان ساسانی برای تندیس های سلطنتی خود، نقاط نزدیک و اطراف تخت جمشید را برمی گزیدند.

اما در این میان یکی از پادشاهان که اردشیر دوم نام داشت و مدت زمان سلطنت وی از 379 تا 383 میلادی بود، برخلاف دیگر پادشاهان ساسانی، دستور تراش دادن سنگ نوشته های سلطنتی را در طاق بستان صادر نمود. احتمال می رود یکی از دلایلی که اردشیر دوم این منطقه را برای این کار انتخاب نمود، قرار گیری این بنا در مسیر جاده ابریشم بوده تا مسافرانی که از مسیر جاده ابریشم استفاده می کردند، شکوه و عظمت پادشاهی ایران را مشاهده کنند. در نوشته های تاریخی همچون کتاب تاریخ مسعودی هم از طاق بستان یاد شده و مربوط به آن بوده که محوطه طاق بستان برای مدت 13 قرن به عنوان باغ پادشاهان ساسانی مورد استفاده قرار می گرفت.

همچنین وجود بقایایی از یک پل در ناحیه شرقی سنگ نگاره اردشیر و جریان یک چشمه آب زلال می تواند دلیل محکمی بر این موضوع اطلاق گردد. در واقع این بنای تاریخی در منطقه ای قرار داشت که از کوه و چشمه و دریاچه تشکیل شده و زیبایی و چشمنوازی خاصی را برای این محوطه تاریخی پدید آورده اند. بر اساس نوشته های تاریخی، بناهای تاریخی متعدد دیگری در اطراف بنای طاق بستان وجود داشته اند که در حال حاضر هیچ خبری از آن ها نیست.

وجود رودخانه ها و چشمه های آب زلال بر زیبایی منطقه افزوده اند و توانسته اند این منطقه را به جاذبه ای مناسب برای تفرجگاه پادشاهان تبدیل سازند. پیش تر اشاره شد، سنگ های مختلفی در این مجموعه وجود دارند که صحنه های شکار پادشاهانی همچون اردشیر را به تصویر کشیده اند و این موضوع می تواند مربوط به شکارگاه هایی باشد که در اطراف این طاق وجود داشته اند. نکته جالبی که درباره نقش آناهیتا در سرستون های این طاق وجود دارد نیز سبب گردیده اند ایران شناسی دانمارکی به نام آرتور کریستنسن، از این مجموعه به عنوان زیارتگاه آناهیتا یا همان الهه آب یاد کند.

اگر بخواهیم قدمت این مجموعه تاریخی را به صورت دقیق بدانیم، می توان بر اساس کتیبه های سنگی مختلفی که در مجموعه وجود دارند، آن را به دوران سلطنت پادشاهان ساسانی در قرن 3 میلادی مرتبط دانست. طاق بستان که به عنوان شکارگاه پادشاهان ایرانی شناخته می شد، نخستین سنگ نگاره جهان را در خود جای داده که اصول نقاشی به خوبی در آن رعایت شده است.

دلیل اهمیت طاق بستان

سنگ نگاره ها و سنگ نوشته های مختلفی در این مجموعه وجود دارند که هر کدام از آن ها به روایت های تاریخی مختلفی تأکید داشته و به عنوان نخستین سنگ نگاره های جهان شناخته می شوند که برای ساخت آن ها از صحیح ترین اصول نقاشی استفاده شده و بر همین اساس، علاوه بر ارزش تاریخی از ارزش هنری نیز برخوردار است. اگر به سراغ بازدید از این مجموعه بروید و یا تصاویر سنگ نگاره های آن را مشاهده نمایید، سبک پوشش و نوع شکار پادشاهان ساسانی قابل روأیت هستند.

همچنین آلات موسیقی را نیز می توانید در تصاویر حکاکی شده بر روی سنگ ها مشاهده کنید. خاص ترین ویژگی های هنر نقاشی در دوران ساسانیان به خوبی در این سنگ نگاره ها به کار رفته اند. موضوعات مختلفی برای حکاکی این سنگ نگاره ها به کار رفته اند که موضاعات آن ها به شرح زیر می باشند:

• سنگ نگاره تاج گذاری اردشیر دوم
• سنگ نگاره تاج گذاری شاپور دوم
• سنگ نگاره تاج گذاری شاپور سوم
• سنگ نگاره تاج گذاری خسروپرویز
• کتیبه های سنگی با خط پهلوی
• نقش سواره زره پوش
• سنگ نگاره صحنه شکار گوزن
• سنگ نگاره جشن و شادی و نمایش آلات موسیقی نظیر چنگ
• سنگ نگاره صحنه شکار گراز

سنگ نگاره ها و کتیبه های طاق بستان

اصلی ترین دلیل شهرت و محبوبیت مجموعه تاریخی طاق بستان، سنگ نگاره ها و کتیبه های مختلف آن می باشند که بر روی سنگ های کوه ها حکاکی شده اند. این طاق به صورتی است که دو طاق به یکدیگر متصل را در دل کوه حفاری نموده اند و سنگ آن به شکل سنگ خام خاکستری می باشد. سنگ خام خاکستری از ویژگی ها و خصوصیات متعددی برخوردار بوده که یکی از مزایای آن می تواند عدم رشد علف ها و گیاهان هرز باشد. مجموعه طاق بستان از سه بخش اصلی طاق بزرگ، طاق کوچ و کتیبه تاج گذاری اردشیر دوم تشکیل شده است.

همانطور که انتظار می رود، در زمان های گذشته با توجه به آن که امکانات کمتر و محدودتری در اختیار داشتند، عملیات حفاری کوه از سخت ترین و دشوارترین کارها به شمار می آمد. با حفاری و ساخت نقش برجسته ها و کتیبه های متعدد در این بنا، هر کدام از بخش های مختلف مجموعه تاریخی طاق بستان به روایت های تاریخی مختلفی تأکید دارند. هر تصویر و نقش برجسته ای در سنگ نگاره ها و سنگ نوشته های طاق بستان مشاهده می کنید، به دستان هنرمندانی ساخته شده اند که برای ساخت آن ها از دقت و ظرافت ماهرانه ای استفاده کرده اند. در ادامه به آشنایی با انواع سنگ نگاره ها و کتیبه های طاق بستان می پردازیم.

کتیبه تاج گذاری خسرو پرویز در طاق بزرگ

طاق بزرگ یکی از سه بخش اصلی مجموعه تاریخی طاق بستان شناخته می شود که با نام ایوان بزرگ نیز معروف است و ارتفاع آن به 12 متر، عرض آن به 8 متر و عمق آن نیز به 8 متر می رسد. طاق بزرگ یکی از مهمترین آثار تاریخی این مجموعه را در خود جای داده که سنگ نگاره ای با روایت از مراسم تاج گذاری خسرو پرویز می باشد.

آثار تاریخی بخش طاق بزرگ تنها به این سنگ نگاره ختم نمی شود و سه تندیس دیگر نیز در این بخش وجود دارند. تندیس های این بخش شامل تندیس های آناهیتا یا همان الهه آب در سمت چپ، تندیس فروهر یا فر کیانی در سمت راست و تندیس شاه هم در میان آن ها می شود.

ترجمه سنگ نوشته شاهپور دوم

سنگ نوشته به زبان فارسی باستان در این مجموعه وجود دارد که متن زیر بر روی آن نوشته شده:

این پیکری است از بَغ مزداپرست. (تندیسی از خدا (پادشاه) اهورامزدا پرست). خدایگان شاپور، شاهنشاه ایران و انیران که چهر از ایزدان دارد. فرزند بغ مزداپرست، خدایگان هرمز، شاهنشاه ایران و انیران که چهر از ایزدان دارد، نوه خدایگان نرسه شاه شاهان

ترجمه متن بالا نیز به شرح زیر می باشد:

این پیکری است از بغ مزداپرست، خدایگان شاپور، شاهنشاه ایران و انیران که چهر (نژاد) از ایزدان دارد، فرزند بغ مزداپرست خدایگان شاپور، شاهنشاه ایران و انیران که چهر از ایزدان دارد، نوه خدایگان هرمز شاهنشاه

سنگ نگاره تاج گذاری اردشیر دوم

سنگ نگاره تاج گذاری اردشیر دوم به عنوان نخستین نقش برجسته یا همان سنگ نگاره مجموعه طاق بستان محسوب می شود. این سنگ نگاره اردشیر دوم را نشان می دهد که در مرکز سنگ نگاره بر اسبی سوار بوده و زرهی هم به تن داشته و این تصویر به خوبی توانسته قدرت وی را به نمایش بگذارد. این تندیس ها موضوع مراسم تاج گذاری اردشیر دوم را به تصویر کشیده اند که اردشیر دوم به عنوان نهمین پادشاه ساسانی شناخته می شود و اهورامزدا تاجی کنگره دار بر روی سر داشته و حلقه روبان داری در دست داشته و در حال تقدیم کردن حلقه به شاه می باشد. خورشید یا میترا که در آیین زرتشت از ارزش بالایی برخوردار بوده نیز در پشت سر شاه دیده می شود.

ژولیان امپراتور روم هم به عنوان یک اسیر در زیر پای اردشیر در این سنگ نگاره نقش بسته و امشاسپند و هومن هم پشت سر اردشیر قرار دارند. در دین و آیین زرتشت امشاسپند فرشته بوده و هومن نیز به عنوان فرشته رابطی میان انسان و اهورامزدا بود. در این تصویر لباس شاه و فروهر تقریبا به یکدیگر شباهت دارند. هر دوی آن ها شلواری چین دار به پا دارند که توسط یک بند به مچ پا وصل شده است. تندیس تاج گذاری اردشیر دوم بر این امر تأکید دارد که ایرانی معتقد بودند وظیفه پادشاهی از طرف خداوند به پادشاهان محول می گردد.

بر اساس نظر تاریخ شناسان و باستان شناسان، پادشاه فردی بوده که خداوند وی را برای ارشاد و راهنمایی مردم به زمین فرستاده و دین زرتشت برای این امر تأکید دارد فردی که خداوند برای هدایت مردم در نظر گرفته باشد، از خصوصیات ویژه ای بهره مند بوده و همچنین عابد و زاهد نیز باشد. چهره هر سه تندیس به صورت به شکل سه ربع بوده و بدن آن ها نیز به شکل تمام رخ می باشد و چشمانی درشت با ابروهای پرپشت و برجسته، ریش فِر با موهای پرپشت برای چهره شاه در نظر گرفته شده و به خوبی می توان تمام جزئیات صورت و لباس آن ها را مشاهده نمود.

گردنبدی به صورت ردیفی از مروارید و گوشواره ای به صورت یک گوی کوچک و همچنین یک دستنبد برای اردشیر دوم تراش کاری شده است. همچنین فردی که در سمت چپ شاه ایستاده، مهر یا میترا بوده که به عنوان پیامبر دوره باستان ایران به حساب می آمد.

سنگ نگاره تاج گذاری شاهپور دوم و سوم در طاق کوچک

طاق کوچک به عنوان یکی دیگر از بخش های اصلی این مجموعه شناخته می شود که عرض آن به 6 متر، ارتفاع 5 متر و عمق 5.3 متر می باشد. طاق کوچک در میانه طاق بزرگ و سنگ نگاره های آن واقع شده و مراسم تاج گذاری شاهپور دوم و سوم در سنگ نگاره این طاق حکاکی شده است. دو کتیبه و دو نقش نگاره در بخش بالای دیواره طاق کوچک وجود دارد که نوشته هایی به خط پهلوی بر روی کتیبه ها دیده می شود.

سنگ نگاره شکار گراز طاق بستان

سنگ نگاره ای با محتوای شکار گراز در مجموعه تاریخی طاق بستان وجود دارد که طول آن به 6 متر و عرض آن به 4 متر می رسد که 12 فیل سوار در قسمت چپ تصویر وجود دارند که در حال تلاش برای بیرون آوردن گرازها از داخل پناهگاه هستند. همچنین نقش برجسته شاه در بخش میانی تصویر وجود دارد که در دست چپش کمانی را گرفته و در حال تیراندازی به دو گرازی است که در حال فرارند.

یک قایق نیز در تصویر دیده می شود که دو پارو زن یکی در ابتدای قایق و یکی دیگر در انتهای قایق نشسته اند که پادشاه نیز در قایق حضور داشته و خدمتکار و نوازنده چنگ نیز همراه او هستند. علاوه بر این قایق، یک قایق دیگر هم در تصویر دیده می شود که زنان نوازنده در آن قایق نشسته اند و 5 فیل سوار دیگر به همراه گرازهای شکار شده نیز در انتهای تصویر قابل مشاهده هستند که به عنوان پایان شکار تلقی می گردد.

نقش برجسته شکار گوزن

انواع نقش برجسته های مختلفی در مجموعه طاق بستان وجود دارند که هر کدام از آن ها داستان های مختلفی را روایت می کنند. یکی دیگر از نقش برجسته های طاق بستان، نقش برجسته شکار گوزن است که طول آن به 6 متر و عرض آن هم به 4 متر می رسد. در این نقش برجسته تصویر 3 ردیف فیل سوار دیده می شوند که در حال هدایت گوزن ها به سمت راست حصار می باشند.

گوزن هایی را داخل این تصویر مشاهده خواهید کرد که برخی از آن ها روبان هایی به آن ها آویخته بوده که به عنوان گوزن های راهنما تلقی می شوند و مابقی گوزن ها که فاقد روبان هستند، باقی گله بوده که در حال پیروی از گوزن های راهنما می باشند. سه ردیف زن هم در تصویر دیده می شوند که زنان ردیف آخر بانوان نوازنده بوده و افرادی را هم به صورت ایستاده خواهید دید که در حال چنگ نواختن بوده و به عنوان رام کنندگان گوزن ها می باشند. شاه نیز در تصویر وجود دارد که کمان به گردن وی آویخته بوده شترسوارهایی نیز در حال حمل شکارها هستند که پایان شکار را نشان می دهند.

سنگ نگاره اسب سوار زره پوش

سنگ نگاره اسب سوار زره پوش، همانطور که از نامش پیداست، فردی که هویت آن معلوم نیست سوار بر اسب بوده که چهره او به صورت سه ربع و بدنش به صورت تمام رخ می باشد. با توجه به آن که هویت وی مشخص نیست، اما حدس ها بر این است که این اسب سوار همان خسرو پرویز بوده و بر روی اسب مورد علاقه اش که شبدیز نام داشت، نشسته است. برخی دیگر از مورخان هم بر این باورند که مرد سوار بر اسب، یکی از رزمنده های ساسانی بوده که کلاه خود او چهره اش را پوشانده و غیر قابل شناسایی شده است.

از زیر کلاه خود تنها چشم ها و تاج این مرد قابل مشاهده می باشد. لباسی که این مرد سوار بر اسب به تن دارد، پیراهنی مزین شده به طرح و نقش هایی از مرغ و ارغ بوده و یک زره زنجیری هم پوشیده است. کمربندی تزئین شده هم دور کمر مرد وجود دارد و همچنین وجود یک تیردان بسته شده به حمایل مرد به همراه سپر در دست وی، نشان دهنده رزمنده بودن او می باشد. منگوله هایی هم برای تزئین اسب استفاده شده اند.

نقش برجسته محمد علی میرزا

یکی از نقش برجسته های طاق بستان کرمانشاه متعلق به دوره قاجار است که توسط محمد علی میرزا حکاکی شده و متأسفانه آسیب های زیادی به این بنای تاریخی وارد نموده است. در واقع نقش برجسته محمد علی میرزا یک دستکاری آسیب زننده به این مجموعه تاریخی محسوب شده و هیچگونه همخوانی از لحاظ بصری و حتی ارزش هنری با دیگر بخش های طاق بستان ندارد.

در سنگ نگاره محمد علی میرزا 4 مرد دیده می شوند که فتحعلی شاه به همراه پسرهایش و آغاغنی که خواجه دربار بوده، می باشند. این نقش برجسته به قدری ناهماهنگ و فاقد ارزش هنری است که حتی ناصرالدین شاه قاجار نیز در سفرنامه اش در رابطه با آن اینگونه نوشته است:

بالای این صفحه آغاغنی، خواجه پاشی محمدعلی میرزای مرحوم که از طوالش گیلان بوده، زحمت کشیدن صورت مرحوم شاهزاه را نشسته و حشمت الدوله پسرش و پسر کوچک‌ تر را داده است حجاری کرده. خود آغا غنی را هم با هیئت مکروه ایستاده در جلوی شاهزاده نقش کرده ‌اند. طوری به او بیفتاده که واقعا مهوع است و طاق را ضایع کرده است و بسکه بد حجاری شده روی اشکال را رنگ‌ آمیزی کرده ‌اند. الحق مایه‌ تضییع طاق شده است.

 یادگاری نویسی های طاق بستان

بر اساس نظر بسیاری از کارشناسان، احتمال می رود بسیاری از آسیب ها و تخریب هایی که امروزه در این بنای تاریخی وجود دارند، متعلق به دوره جنگ جهانی دوم است؛ چرا که در آن دوران تخریب آثار تاریخی طبق هیچ قانونی قابل پیگیری نبود. یادگاری نویسی در جاذبه های تاریخی از زمان های گذشته مرسوم بود و با این کار، آسیب های زیادی به بناهای تاریخی و ارزش هنری آن ها وارد می شد و یادگاری های زیادی از همان زمان در این مجموعه وجود دارند.

بسیاری از یادگاری نویسی ها از زمان پهلوی بیشتر شدند و این موضوع می تواند به بازسازی آن مربوط باشد که در زمان پهلوی دوم، ارتفاع کف محوطه را افزایش دادند و همین سبب شد که مردم و بازدیدکنندگانی که به بازدید از این مجموعه می رفتند می توانستند به راحتی به دیوارهای بخش بالایی دسترسی داشته باشند. حفاظت از بناها و جاذبه های تاریخی یکی از مهمترین اوامری است که هر فردی بهتر است آن را رعایت کند؛ چرا که تمام بناهای تاریخی که از گذشته به یادگار مانده اند، به عنوان میراث فرهنگی و تاریخی هر کشوری محسوب می گردند و به همین خاطر است که از تخریب و آسیب رساندن به آن ها بایستی خودداری کنیم.

آسیب های وارد شده به بنای طاق بستان

همانطور که در بخش پیشین اشاره کردیم، بناهای تاریخی از مهمترین میراث فرهنگی هر کشوری محسوب می گردند که بایستی از آن ها به بهترین شکل محافظت شود تا برای آیندگان نیز باقی بمانند. مجموعه طاق بستان که از با ارزش ترین بناهای تاریخی ایران به حساب می آید و در شهر کرمانشاه واقع شده، آسیب هایی به بنای آن وارد آمده و یکی از مهمترین این تخریب ها مربوط به فرشی است که در کف طاق بستان پهن بود و متشکل از جواهر بود.

متأسفانه این فرش در زمان حمله اعراب به ایران مورد تصرف اعراب قرار گرفت و فرماندگان عرب آن را به عنوان غنیمت جنگی میان خود تقسیم نمودند. علاوه بر حمله اعراب، چندین مرتبه دیگر هم به دلایل مختلفی آسیب هایی به این مجموعه وارد شده اند. یکیدیگر از مخرب ترین ویرانی ها، به زمانی بازمی گردد که نیروهای استالین و انگلیسی در این منطقه حضور داشتند و آسیب های زیادی به این مجموعه وارد کردند که هنوز هم قابل مشاهده هستند. حتی سنگ نگاره محمد علی میرزا که به دستور فتحعلی شاه قاجار در این بنای تاریخی نصب گردید هم به نوبه خود توانسته آسیب و تخریبی برای این مجموعه پدید آورد.

آسیب های دیگری هم به بنای طاق بستان وارد شده اند که بر اثر عوامل طبیعی همچون زلزله، نفوذ آب، تجمع خزه ها و غیره نیز می باشند. با ایجاد ترک های ناشی از رانش زمین، راهی برای نفوذ آب به داخل ترک ها ایجاد شده و در نتیجه آن محلی برای تجمع خزه ها شده اند و آسیب هایی برای این بنای تاریخی پدید آورده اند. همین امر سبب شده باستان شناسان برنامه هایی را برای مرمت و بازسازی این مجموعه در نظر بگیرند.

چشمه زیبای طاق بستان

طاق بستان علاوه بر آن که تنها یک مجموعه تاریخی باشد، مجموعه گردشگری و زیبایی است که گردشگران زیادی را به صرت سالانه به سمت خود جذب می کند. این بنای تاریخی در میان طبیعتی زیبا و چشمنواز جای گرفته که متشکل از چشمه، رودخانه و کوه هستند که قرارگیری این مجموعه تاریخی در میان آن توانسته بر زیبایی و محبوبیت مجموعه بی افزاید. چشمه های آب هزار ساله ای در این مجموعه وجود دارند که علاوه بر زیبایی بصری که برای این محوطه پدید آورده اند، طراوت و تازگی را میهمان این جاذبه کرده اند و اگر به سراغ آن ها بروید و به قدم زدن در اطراف آن ها بپردازید، حال و هوایتان را عوض خواهند کرد.

این چشمه ها در زمان ساسانیان برای آبیاری زمین های کشاورزی و همچنین آشامیدن، مورد استفاده قرار می گرفتند و با گذشت این همه سال هنوز هم پا بر جا باقی مانده اند. نهری مملو از آب زلال و خنک در مقابل مجموعه جریان دارد که آن هم نقش به سزایی در زیبایی محوطه داشته و دمای آن به قدری پایین است که حتی در روزهای گرم سال نیز آبی خنک در آن در جریان می باشد و با فرو بردن دست در آب نهر، حس و حال عجیبی و دلپذیری را تجربه خواهید کرد. پیشنهاد می شود اگر تابستان را برای فصل سفر به کرمانشاه و بازدید از این مجموعه را انتخاب کردید، حتما به سراغ نهر و چشمه های جوشان این مجموعه بروید و از حس تازگی آن لذت ببرید.

موزه سنگ طاق بستان

موزه ای تماشایی به نام موزه سنگ در مجموعه طاق بستان وجود دارد که در بخش شمالی بلوار طاق بستان قرار داشته و برای بازدید از آن بایستی به این بخش از مجموعه مراجعه نمایید. موزه سنگ طاق بستان در محوطه ای روباز قرار داشته که آثاری سنگی مختلفی در آن قرار داده شده اند و قدمت آن ها به دوره ساسانیان و بعد از اسلام می رسند و در ویترین هایی نگهداری می شوند. از این آثار می توان به سرستون های ساسانی با نقش های آناهیتا، اهورامزدا، درخت زندکی، نیم تنه منتسب به خسرو پرویز و اشاره نمود. از آنجایی که تمام آثار موجود در این موزه از جنس سنگ هستند، نام آن را موزه سنگ انتخاب کرده اند.

بهترین زمان بازدید از طاق بستان

طاق بستان یکی از آثار تاریخی و گردشگری استان کرمانشاه است که در شهر کرمانشاه جای گرفته و به همین جهت برای بازدید از این مجموعه، بایستی راهی کرمانشاه شویم. اگر قصد بازدید از مجموعه زیبای طاق بستان را دارید و در فکر بهترین زمان سفر به کرمانشاه و بازدید از طاق بستان هستید، بهتر است این موضوع را در نظر داشته باشید، کرمانشاه تابستان هایی گرم و زمستان هایی بسیار سرد و پر بارش دارد.

گرمترین روزهای گرم تابستان کرمانشاه حتی گاهی به 35 درجه هم می رسد که گشت و گذار را دشوار خواهد کرد و در مقابل نیز بارش برف، سبب کاهش شدید دمای هوا شده و گردش و تفریح را نیز مختل می کند. پس می توان فصل های بهار و پاییز را به عنوان بهترین زمان سفر به کرمانشاه و بازدید از طاق بستان در نظر گرفت. پاییز و زمستان های کرمانشاه آب و هوایی بسیار معتدل داشته و گردش و تفریح در میان دیدنی های کرمانشاه را لذت بخش خواهد نمود.

طاق کوچک

طاق کوچک به عنوان یکی از بخش های اصلی مجموعه تاریخی و ارزشمند طاق بستان شناخته می شود که از فضایی مستطیلی شکل برخوردار بوده که ارتفاع آن به 5.3 متر، عرض آن به 5.9 متر و عمق آن نیز به 3.8 متر می رسد. دو جرز چهارگوش در دو سمت بخش ورودی طاق وجود دارند که ارتفاع آن ها حدود 3.7 متر و عرض حدود 9 سانتی متر می باشند. اتاقی با قوس نیم دایره ای در بخش بالای این جرزها وجود دارند که قوس آن ها 10 سانتی متر از سطح داخلی جرزها عقب تر می باشند.

طاق کوچک توسط بخش دیوار انتهایی آن به دو قسمت تقسیم شده که یکی از بخش های آن، قسمت فوقانی بوده که یک طاقچه با ارتفاع 2.93 متر و عمق 30 سانتی متر در آن دیده می شود. تزئیناتی که برای طاق کوچک این مجموعه به کار رفته اند، نسبت به طاق بزرگ کمتر بوده، اما بر اساس نظر باستان شناسان، طاق کوچک نسبت به طاق بزرگ از ارزش و اهمیت بیشتری برخوردار بوده است. دلیل ارزش و اعتبار طاق کوچک هم می تواند به دلیل وجود دو کتیبه سنگی منقوش به خط پهلوی بوده که در دو طرف طاق قرار دارند.

نقش برجسته دو فرد نیز در بخش انتهایی طاق قابل مشاهده هستند. نقش برجسته های مختلفی در طاق کوچک طاق بستان وجود دارند که نقش هایی از چهره های پادشاهان مختلفی نظیر شاپور دوم و سوم در سنگ ها حکاکی شده اند که می توانند از چشمنوازترین دیدنی های این مجموعه تلقی گردند. تندیس های شاپور دوم و سوم به عنوان تندیس های طاق کوچک محسوب می شوند.

تصاویری از دو پادشاه توسط محققان بازسازی شده که در بخش میانی نگاره و طاق بزرگ جای گرفته و از دو نقش بالای دیواره طاق و دو کتیبه بهره برده اند. کتیبه هایی با خط پهلوی که در این طاق وجود دارند، نوشته هایی از تصاویر را برای بازدیدکنندگان بازگو کرده اند و حتی نوشته های مختلفی در اطراف پیکره های تصاویر وجود دارند که هویت هر فرد در تصویر را بیان می کنند.

قیمت بلیط و ساعت بازدید از طاق بستان

ساعت کاری مجموعه تاریخی طاق بستان در نیمه اول سال از ساعت 8 صبح تا 20 شب و در نیمه دوم سال از 8 صبح تا 17:30 عصر بوده که گردشگران می توانند در این بازه زمانی به بازدید از این مجموعه اقدام نمایند و از بخش های تماشایی و مختلف آن دیدن کنند. این مجموعه در تعطیلات رسمی نظیر سوگواری ها تعطیل می باشد. همچنین برای ورود به این مجموعه، هر گردشگری بایستی بلیط ورودی تهیه نماید. کرمانشاه شهری پر از جاذبه های دیدنی و تاریخی بوده که می توانید به سراغ آن ها بروید، یکی دیگر از دیدنی های تاریخی کرمانشاه، تکیه بیگلربیگی نام داشته که می توانید از آن دیدن کنید.

تحلیل لباس های استفاده شده در نقش برجسته ها

نقش برجسته های مختلفی در این مجموعه وجود دارند که همه آن ها لباس هایی به تن داشته و پژوهش های مختلفی در این زمینه انجام شده اند. لباسی که شاه در نقش نگاره شکار گراز به تن دارد، مزین به نقش سیمرغ بوده و لباس پارو زن ها نیز مزین به نقش های نمایشی می باشند.

طبیعت زیبای اطراف طاق بستان

طاق بستان در میان منطقه ای خوش آب و هوا قرار داشته و محوطه ای که این مجموعه را در خود جای داده، از زیبایی های چشمنوازی برخوردار است. وجود جاذبه های طبیعی همچون کوه، چشمه ها و رودخانه در اطراف این بنای تاریخی بر زیبایی و جذابیت آن افزوده و هر یک از آن ها می توانند روح آدمی را جلا بخشند. نسیم های ملایم و لطیفی که حتی در روزهای تابستان نیز می وزند، حس و حال دل انگیزی را پدید می آورند و گردش در میان جاذبه ای تاریخی را لذت بخش تر می کنند.

درخت کهنسال مجموعه طاق بستان

درختی تنومند و کهنسال در میان محوطه این مجموعه وجود دارد که بر زیبایی و جذابیت محوطه این جاذبه افزوده است. هنگامی که در حال گردش در میان محوطه طاق بستان هستید، درختی تنومند با شاخ و برگ های گسترده، توجه شما را به خود جلب می کند. بر اساس بررسی های انجام شده، قدمت این درخت به بیش از 6 قرن گذشته می رسد و به گونه ای است که حتی می توان آن را به عنوان امضای طاق بستان به شمار آورد.

امکانات تفریحی و رفاهی اطراف مجموعه طاق بستان

از آنجایی که طاق بستان کرمانشاه از مهمترین جاذبه های تاریخی کرمانشاه محسوب شده و بسیاری از گردشگرانی که به این شهر سفر می کنند، به سراغ این جاذبه رفته و از آن دیدن خواهند کرد. از همین رو، انواع امکانات تفریحی و رفاهی در اطراف این مجموعه برای گردشگران در نظر گرفته شده تا یک روز گردشگری و لذت بخش را تجربه کنند. از جمله امکانات رفاهی و تفریحی اطراف مجموعه می توان به رستوران ها و کافه های سنتی آن اشاره نمود که گردشگران می توانند برای صرف یک میان وعده و یا یک وعده غذایی دلچسب به سراغ یکی از آن ها بروند. همچنین شهربازی فان فار که یک شهربازی قدیمی بوده، در کنار این جاذبه قرار دارد.