موزه ارتباطات

مدت زمان خواندن این مطلب : 8 دقیقه

ساختمان موزه ارتباطات در دنیای شلوغ مرکز شهر تهران، زمان را متوقف می کند. یک ساختمان آجری در شرق سردر باغ ملی تهران، با عناصر معماری سنتی ایران و سنگبری ها و گچبری ها و کاشی کاری های خاص، با تمبرها، تلفن ها و آثار برجای مانده از روزگار نه چندان دور، ماجرای ورود پست و ارتباطات به ایران را روایت می کند. ساختمان فعلی موزه ارتباطات در ابتدا به عنوان نخستین وزارتخانه پست، احداث شده بود. هنگام بازدید از این موزه، می توان سیر طی شده در مسیر پیام رسانی از زمانی که چاپارها این کار را انجام می دادند تا زمانی که خطوط سیم پیام در ایران کشیده شد را ببینید.

موزه ارتباطات

معرفی موزه ارتباطات

نرسیده به موزه ارتباطات، تمبر فروشان در گوشه ای از دیوار بساط شان را پهن کرده و به فروش تمبرهای قدیمی مشغولند. یک باجه تلفن عمومی قدیمی در حالی که از تلفن خالی شده، یک درخت را در میان خود جای داده است. کمی جلوتر مجسمه کودکی را می بینیم که قصد دارد نامه ای را به صندوق پست بیندازد. تمامی این عوامل دست به دست هم داده اند تا پیش از ورودمان به موزه ارتباطات در حال و هوای سبک پیغام رسانی در دوران گذشته قرار بگیریم. این بنای تاریخی در حوزه باغ ملی در کنار سردر مشهور آن ساخته شده بود. اساسا هنگام نزدیک شدن به موزه ارتباطات و عبور از سردر باغ ملی، حس عبور از تونل زمان به انسان دست می دهد. زیرا در ابتدا از سردر تاریخی باغ ملی باید عبور کنیم و از کنار ساختمان های قزاقخانه، وزارت خارجه سابق، بانک ایران و … که همگی در بازه زمانی نزدیک به هم ساخته شده اند، بگذریم. تمامی این عوامل کمک می کند تا بیشتر در حال و هوای تاریخی و نوستالوژیک این موزه قرار بگیریم. بسیاری از ما تجربه کار کردن با برخی از ابزار درون این موزه که اکنون دیگر به کار نمی آیند را داریم.

تاریخچه موزه ارتباطات

دکتر عیسی صدیق در کتابش با عنوان یادگار عمر نوشته است که در روز پنجم مرداد سال 1313، عمارت جدید موزه پست افتتاح شد و به همین خاطر از دو روز قبل حدود 120 کارت دعوت برای مراسم افتتاحیه برای نمایندگان مجلس ارسال شد. ساختمانی که امروزه آن را با عنوان موزه ارتباطات می شناسیم در بنای اداره پست در زمان پهلوی اول، واقع گردیده است. نیکولای مارکف نخستین کلنگ این بنا را در سال 1305 در میدان توپخانه زد و میرزا علی خان مخبرالدوله در سال 1307 ضلع غربی این ساختمان را تبدیل به تلگراف خانه کرد. تکمیل این بنا تا سال 1310 به طول انجامید. از آن جایی که ارسال نامه به سبک جدید چیزی بود که ایرانیان از اروپایی ها یاد گرفته بودند به همین خاطر در معماری این بنا از اسلوب غربی تاثیر پذیرفتند، اما از آن جایی که هنرمندان آلمانی نیز در ساخت موزه ارتباطات همکاری کردند و آن ها شیفته معماری تخت جمشید شده بودند در معماری این ساختمان شاهد تلفیق اصول معماری غربی با معماری ایران باستان هستیم.

در سال 1349 در دوره پهلوی دوم بنا بر دلایلی که هنوز بر کسی روشن نشده ساختمان تلگرافخانه و چند بنای دیگر تخریب شدند. پس از این اتفاق، ابزار متعلق به این ساختمان به اداره پست جدید که تا پیش از آن اداره گمرکات بود، منتقل شد. بیست سال بعد از این اتفاق در دوران پس از انقلاب در سال 1369، این ساختمان تبدیل به موزه پست شد و اشیای اداره پست سابق به این ساختمان منتقل شد. در طی این مدت، بازسازی هایی بر روی این موزه صورت گرفت که منجر به اعطای لقب “زندگی دوباره یک موزه” به آن شد.

موزه ارتباطات

دلیل نامگذاری موزه ارتباطات

تا سال 1374 این بنا با نام موزه پست شناخته می شد، اما در اسفند ماه همین سال، سازمان امور اداری و استخدامی نام آن را به موزه وزارت پست و تلگراف و تلفن تغییر داد. البته در حدود چهار سال بعد، تصمیم گرفته شد تا این موزه با نام موزه پست و مخابرات شناخته شود، ولی این نام هم بیشتر از 15 سال دوام نیاورد و در سال 1393 نام آن به موزه ارتباطات تغییر پیدا کرد. هرچند که به خاطر بازسازی ها و مرمت هایی که بر روی این بنای تاریخی بسیار زیبا صورت گرفته، به آن لقب ” زندگی دوباره یک موزه” را داده اند.

معماری موزه ارتباطات

ساختمان موزه ارتباطات از جمله نخستین بناهایی بود که در میدان مشق، پس از تخریب باغ ملی ساخته شد. از آن جایی که معماران آلمانی نقش به سزایی در شکل گیری این بنا داشتند، ویژگی های سبک معماری غربی در ساختار آن به شدت دیده می شود. سازندگان بنای موزه ارتباطات در آن زمان سعی داشتند تا با تاثیرپذیری از سبک های معماری آرت دکو و باروک، بنای منحصر به فرد و متمایزی را خلق کنند. از جمله تاثیرات سبک باروک در ساختمان موزه ارتباطات می توان به گنبدهای بیضی شکل، استفاده از رنگ های تند و دکور پر تجمل برای نمای بیرونی بنا اشاره کرد. از آن جایی که سبک آرت دکو بیشتر تاکید بر تزئینات بنا دارد، تاثیر آن را در موزه ارتباطات می توانیم در استفاده از اشکال هندسی، خطوط زیگزاگی، استفاده از فلزات و نقاشی دیواری ببینیم. به هر حال، تمامی این عوامل دست به دست هم دادند تا شاهد یک شاهکار در خصوص تزئینات بنا در ساختمان این بنای تاریخی باشیم. معمار این بنا فردی به نام نیکلای مارکف بود که اصالتی گرجستانی داشت ولی در ایران زندگی می کرد و خود را ایرانی می دانست. او بنای موزه پست را طی سال های 1307 تا 1313 با هزینه 500 هزار تومان که در آن زمان، مبلغ بسیار هنگفتی به حساب می آمد، ساخت. در بنای موزه ارتباطات ایوان هایی دور تا دور سالن مرکزی وجود دارد که متقارن یکدیگرند. در این ایوان ها اتاق های متعددی واقع شده که دارای پنجره های بلند و طاقی شکل هستند.

موزه ارتباطات

بخش های مختلف ساختمان موزه ارتباطات

این موزه، دارای یک ساختمان دو طبقه است که بخش های بسیار جالب و دیدنی دارد که با گشت و گذار در آن ها می تواند سیر پیشرفت پیام رسانی در ایران را از زمان ارسال تلگراف و نامه تا رسیدن به تکنولوژی مشاهده نمود. به هر حال امروزه به خاطر پیشرفت علم، ابزار ارتباطات بسیار متنوعی شده و ارسال هر پیغامی می تواند در کمتر از یک ثانیه صورت بگیرد. ولی برای فهمیدن آن چه که در گذشته برای انجام امور ارتباطی در مسافت های بالا انجام می پذیرفته، لازم است تا چرخی در فضای موزه ارتباطات زده شود. فضای این موزه با معماری خاص و تزئینات منحصر به فرد شما را به گذشته های نه چندان دور می برد و اگر از فضاهای نوستالژیستی لذت ببرید، باید گفت که موزه ارتباطات یکی از بهترین گزینه ها است.

سالن مرکزی موزه ارتباطات

در سالن مرکزی موزه پست (موزه ارتباطات) شاهد انواع ماشین های پست قدیمی هستیم. البته کمی جلوتر که برویم ابزار قدیمی تر حمل و نقل ویژه پیغام رسانی از جمله گاری پستچی و دوچرخه های خاص پستچی ها را نیز خواهیم دید. یک ماکت نه چندان زیبا و خوش ساخت از هواپیماهای قدیمی اداره پست نیز وجود دارد. بد نیست زمانی که قصد بازدید از موزه ارتباطات را دارید دقایق چشمان تان را ببندید و چاپارهایی را تصور کنید که بر اسب سوارند و باری از مرسولات پشتی را بر دوش می کشند و از شهر و استانی به شهر و استانی دیگر می روند تا نامه و یا امانتی را به دست گیرنده و فرد چشم انتظاری برسانند.

مردمی را تصور کنید که روزها و یا حتی ماه ها چشم انتظار بودند تا نامه ای به دست شان برسد که در آن از عزیز سفر کرده شان، خبری باشد. شاید در دنیای امروز که مدت زمان مورد نیاز برای خبر یافتن از هر فردی در هر گوشه ای از دنیا در کسری ثانیه اتفاق می افتد، چنین سیستمی که در گذشته های نه چندان دور وجود داشته است بسیار سخت و عذاب آور به نظر برسد. حال تصور کنید که فردی مدت ها در بی خبری و انتظار به سر می برده و حالا صدای زنگ دوچرخه پستچی را می شنود، چقدر خوشحال و مسرور خواهد شد! اکثر نامه های آن زمان با این جمله شروع می شد: ” اگر از احوالات بنده می پرسید، ملالی نیست جز دوری شما…”

موزه پست

سالن تمبر موزه ارتباطات

جمع آوری کلکسیون تمبر برای افراد بسیار زیادی، جالب است. اگر شما هم به علاقمند به تمبر می باشید، سالن تمبرهای داخلی و خارجی به نوعی بهشت برای شما محسوب می شود. شما در آن جا می توانید مجموعه کاملی از تمبرهای دوران قاجار، پهلوی و جمهوری اسلامی را ببینید. کلیشه های تمبر ادیسون و احمدشاه قاجار از جمله دیگر جاذبه های سالن تمبر موزه ارتباطات به شمار می آید. در موزه تمبر، می توان بخش هایی از تاریخ معاصر ایران را مشاهده کرد. مثلا با مرور تمبرهای متعلق به دوران جنگ تحمیلی عراق با ایران، تمبرهای مربوط به دروان واکسیناسیون سراسری و … می توانند روایت گر بخش های مهمی از تاریخ معاصر ایران باشند.

قدیمی ترین تمبر ایرانی موجود در موزه ارتباطات، تمبری موسوم به ریستر است که به سفارش شخص ناصرالدین شاه و توسط فردی به نام ریستر تولید شده است. ناصرالدین شاه پس از مراجعه یک هیات فرانسوی به ایران، تصمیم گرفت که سفارش ساخت این تمبر را بدهد. البته نکته جالب در مورد این تمبر آن است که هیچ گاه مورد استفاده قرار نگرفت. البته یکی دیگر از جاذبه های دیدنی این موزه آن است که نسخه اصلی و اورجینال تمبرهای طراحی شده پس از انقلاب نیز به نمایش درآمده است.

سالن مخابرات

 در این بخش از موزه، تمامی ابزارهای مخابراتی از زمان اختراع تا دوران کنونی به نمایش درآمده است. در سالن مخابرات موزه ارتباطات می توانید تله تایپ، تلکس، نخستین ابزارهای مخابراتی، تلفن های صد شماره ای، تلگراف، تلفن های مغناطیسی و بیسیم های قدیمی را ببینید. سالن مخابرات در طبقه دوم موزه ارتباطات، واقع شده است. نخستین خط تلگراف در ایران بین عمارت سلطنتی ارگ و باغ لاله نصب و ایجاد شد. این اتفاق مهم در سال 1236 رخ داد. پس از آن، دومین خط تلگراف ایران بین تهران و سلطانیه در سال 1328 نصب شد و تا تبریز و جلفا ادامه پیدا کرد و سپس به روسیه پیوست.

غرفه تشریفات (وزرا)

در این غرف یک آرشیو عکسی بزرگ از تصاویر وزیران پست و تلگراف و تلفن را می توانید ببینید. بازه زمانی تصاویری که در غرفه وزرا به نمایش درآمده اند از دوران علی قلی خان مخبر الدوله که نخستین وزیر تلگراف ایران بود تا وزیر ارتباطات کنونی را در برمی گیرد. علی قلی خان مخبرالدوله فردی بود که در دوران امیرکبیر برای نخستین بار، تلگراف را به ایران وارد کرد. در این بخش از موزه، پاکت نامه های قدیمی، وسایل نگارش نامه در دوران قدیم و مهر های آن زمان نیز به نمایش درآمده اند.

موزه ارتباطات

کتابخانه موزه ارتباطات

در این کتابخانه یک مجموعه کامل از کتاب های مرتبط با تاریخچه تلگراف و پست وجود دارد که امکان استفاده از کتاب های این کتابخانه برای علاقمندان وجود دارد. کتاب های موجود در کتابخانه موزه ارتباطات به زبان های فارسی، فرانسوی، انگلیسی و لاتین است. به همین خاطر امکان استفاده از این کتابخانه برای گردشگران خارجی نیز وجود دارد. از این غرفه پژوهشگران و دانشجویان بسیاری بازدید به عمل آورده و از گنجینه سودمند کتاب هایش بهره مند شده اند.

سالن کنفرانس موزه ارتباطات

در این موزه یک سالن به منظور برگزاری نشست های خبری، جلسات اداری و کنفرانس های مطبوعاتی وجود دارد که در طبقه دوم این بنای تاریخی واقع شده است. هر ساله بسیاری از همایش های مختلف کشور در سطوح بالا و معتبر در این بخش از موزه برگزار می شوند. از آن جایی که فضای معماری موزه بسیار فاخر و زیباست در برخی از مواقع، برای برگزاری برخی از جلسات و کنفرانس های بین المللی از این سالن موزه ارتباطات استفاده می گردد. این سالن، چیدمان و تزئیناتی شکیل دارد به نحوی که برخی از گردشگران به عنوان، یکی از مکان های دیدنی موزه مایل به بازدید از آن هستند.

ساختمان رادیوی موزه ارتباطات

در طبقه دوم موزه ارتباطات، پس از لذت بردن از تزئینات معماری نیکلای مارکف، می توانید قدیمی ترین رادیوهایی که به ایران وارد شدند را مشاهده نمایید. اکثر این رادیوها به عنوان هدیه از اروپا دریافت شده بودند. نخستین رادیو در سال 1303 یعنی در حدود سی سال پس از اختراع آن در غرب به ایران وارد شد. زمانی که رضا خان وزارت جنگ را بر عهده داشت، راه اندازی رادیو در ایران را به عهده گرفت. حدود 15 سال طول کشید تا تاسیسات لازم برای راه اندازی نخستین ایستگاه رادیویی، فراهم آورده شد. زمانی که امکان استفاده عموم مردم از رادیو فراهم شد، دولت وقت سخت گیری های بسیار زیادی را اعمال نمود به این صورت که هر کسی قصد خرید رادیو را داشت باید در ابتدا مجوز می گرفت و برای گرفتن مجوز مجبور بود چند مرحله گزینش را طی نماید. البته به مرور زمان، امکان استفاده راحت و بدون مجوز از رادیو برای همه مردم امکان پذیر شد.

مکان های دیدنی اطراف موزه ارتباطات

همان طور که اشاره شد بنای اولیه موزه ارتباطات در مکان موزه پست سابق در میدان مشق واقع شده بود. در میدان مشق، تعداد زیادی از بناهای مربوط به دوران قاجار و پهلوی ساخته شده بود. به همین خاطر زمانی که به موزه ارتباطات بروید می توانید از چند بنای تاریخی جذاب و دیدنی دیگر نیز بازدید به عمل بیاورید. از آن جایی که حال و هوای اکثر این بناها که در مجاورت هم قرار دارند، بسیار به هم شبیه است اگر در یک روز وقت برای بازدید چند عدد از آن ها بگذارید، قطعا روزی زیبا و منحصر به فرد خواهید داشت. به همین خاطر در ادامه این یادداشت به معرفی چند مورد از مکان های دیدنی تهران که در اطراف موزه ارتباطات واقع شده اند می پردازیم.

سردر باغ ملی: سردر باغ ملی تهران به مانند یک پل برای عبور از دنیای شلوغ و پر ترافیک به دنیای قدیم است. زمانی که می خواهید به موزه ارتباطات بروید در ابتدا باید از سردر باغ ملی تهران عبور کنید.

ساختمان وزارت امور خارجه سابق: این ساختمان که در مجاورت موزه ارتباطات و سردر باغ ملی قرار دارد متاثر از معماری تخت جمشید ساخته شده و فضای بسیار خاص و جذابی دارد. با اندکی پیاده روی از موزه ارتباطات می توانید به ساختمان وزارت امور خارجه سابق برسید.

موزه ملی: موزه ملی نیز در فاصلی کمی از سردر باغ ملی و موزه ارتباطات قرار دارد و در آن آثار متنوع و جامعی از دوران باستان و پس از اسلام وجود دارد. برای رسیدن به موزه ملی کافی است مسیر کوتاهی را پیاده روی نمایید.

ساعت بازدید از موزه ارتباطات و قیمت بلیت ورودی

بازدید از موزه ارتباطات از روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت 8 صبح تا 14 عصر امکان پذیر است. اگر بخواهید از همه بخش های آن بازدید به عمل بیاورید به حدود دو ساعت و نیم، زمان نیاز دارید. اگر به موزه ارتباطات رفتید سعی کنید فرصت بازدید کامل از همه بخش های آن را از دست ندهید چرا که تبدیل به یکی از ماندگارترین خاطرات شما خواهد شد. قیمت بلیت بازدید از موزه ارتباطات برای گردشگران ایرانی هفت هزار تومان و برای بازدیدکنندگان خارجی 10 هزار تومان می باشد. بازدید از موزه ارتباطات برای کودکان زیر هفت سال و خانواده شهدا رایگان می باشد. اگر دانشجو هستید با داشتن کارت دانشجویی بهای بلیت، نصف خواهد شد.

موزه ارتباطات

آدرس موزه ارتباطات کجاست و مسیر دسترسی به آن

موزه ارتباطات از جمله بناهای زیبایی است که در میدان مشق سابق ساخته شده و در اطراف سردر باغ ملی تهران واقع گردیده است. برای رسیدن به این موزه باید ابتدا به میدان امام خمینی بروید. از آن جایی که این میدان، بسیار شلوغ و پر تردد می باشد در طرح ترافیک قرار گرفته و برای رفتن به آن بهتر است از مترو و یا اتوبوس استفاده کنید. اگر قصد دارید با مترو به موزه ارتباطات برسید باید از خط یک مترو (خط تجریش به کهریزک) و یا خط دو مترو (خط فرهنگسرا به صادقیه) استفاده کنید و در ایستگاه امام خمینی پیاده شوید. اگر هم اتوبوس را برای رسیدن به موزه ارتباطات انتخاب کرده اید باید از اتوبوس های خط فیاض بخش به قورخانه استفاده کنید و در میدان امام خمینی پیاده شوید. پس از رسیدن به میدان امام خمینی باید به سمت شمال میدان بروید تا پس از پنج دقیقه پیاده روی به موزه ارتباطات برسید.

آدرس موزه ارتباطات: تهران، میدان امام خمینی، پس از سردر باغ ملی، موزه ارتباطات

راهنما سایت

آدرس

تهران، میدان امام خمینی، پس از سردر باغ ملی، موزه ارتباطات

شماره تماس

هزینه بازدید

۷/۰۰۰ تومان

ساعات بازدید از این جاذبه

شنبه

8 الی 14

یک‌شنبه

8 الی 14

دو‌شنبه

8 الی 14

سه‌شنبه

8 الی 14

چهار‌شنبه

8 الی 14

پنج‌شنبه

8 الی 14

جمعه

8 الی 14
مسیریابی آنلاین
مطالب مشابه