آتشکده بهرام

آتشکده بهرام شهر ری از جمله جاذبه های دیدنی و تاریخی استان تهران است که در نزدیکی اینم کلان شهر واقع شده و از جمله دیدنی ترین مکان های این شهر محسوب می شود. شهر تهران از جمله مناطق گردشگری و توریستی شهر ایران است که با اینکه دارای آب و هوای بسیار مطلوب و چهار فصل مناسب برای گردش و تفریح می باشد و اما به دلیل جاذبه های تاریخی و دیدنی بسیار زیبایی که دارد هر ساله از سوی گردشگران و توریستان مورد توجه قرار دارد و افراد بسیاری سالانه به آن سفر می کنند.

این آتشکده از لحاظ تاریخی قابل توجه است و از همین رو بازدید از این مکان به علاقمندان تاریخ و معماری ایران بسیار توصیه می شود. ممکن است مشتاق باشید که بدانید این آتشکده کجاست و چه ویژگی هایی دارد؟ ما دراین مقاله قصد دایم که به معرفی این مکان تاریخی بپردازیم و اطلاعاتی در این باره به شما عزیزان ارائه دهیم پس در ادامه این مقاله با ما همراه باشید تا در دل تاریخ ایران قدم بزنیم پس در ادامه با لوکس ویلا همراه باشید تا اطلاعات کاملی از ویژگی ها و تاریخچه ی این آتشکده کهن  را در اختیارتان قرار دهیم.

معرفی آتشکده بهرام شهر ری

یکی از آتشکده‌ های معروف که در کشور عزیزمان ایران امروزه باز‌مانده‌ هایی از معماری و بقای  آن دیده می ‌شود، تپه میل یا آتشکده بهرام در شهرری است. سابقه این بنا را به عهد و دوران ساسانیان برمی گردد و آن را آتشکده بهرام گور دانسته ‌اند. آتشکده را به این علت به تپه میل نامیده‌اند که دو پایه بزرگ بنا که برجای مانده‌ است، از نمای دور شباهت زیادی به میل دارند.

تپه میل یا آتشکده بهرام گور در سال ۱۳۳۴ هجری شمسی با شماره 407 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. تپه میل در حدود ۱۲ کیلومتر از سمت جنوب شرق با حرم شاه عبدالعظیم فاصله دارد و بر فراز تپه‌ ای بسیار بلند قرار گرفته است. این تپه در استان تهران و نزدیک پایتخت‌ نشینان قرار دارد. به همین علت علاقه ‌مندان به تاریخ و معماری باستانی ایران می‌ توانند در گذر از تهران سری به شهر ری بزنند و از این بنای زیبا و فاخر دیدن کنند.

تاریخچه آتشکده بهرام گور

آتشکده مکانب برای نیایش‌ زرتشتیان است که در آن، آتش در جایگاه ویژه خود قرار گرفته است و مهم ‌ترین نیایش ‌ها و مراسم‌ دینی با رسومات مختلف  در آن انجام می ‌شود. از جمله نیایش‌ هایی که در این آتشکده ‌ها خوانده می ‌شود، نیایش ‌های موجود در یسنا و گات‌ های اوستا است. این آتشکده‌ ها در سراسر ایران وجود دارند و می‌ توان با جست و جویی اندک، باز مانده‌ های آن‌ ها را دید، در عهد رسمیت دین زرتشت در ایران به وجود آمدند و سابقه اکثر آن ‌ها به دوره ساسانیان می ‌رسد.

بعد از ورود اسلام به ایران، این آتشکده ‌ها کارکرد خود را از دست داده یا خاموش شدند و برخی نیز جای خود را به مساجد دوره اسلامی دادند. جال است بدانید که برخی بر این نظر هستند که آتشکده بهرام گور به دست اسکندر مقدونی ویران شده است. اگر ساخت آتشکده به دوره ساسانیان باز گردد، اسکندر قبل از دوره ساسانیان به ایران حمله کرده است و نمی‌ تواند آن را خراب کرده باشد. با این نظریه می‌ توان گفت شاید تپه میل در زمان حمله اعراب به ایران مورد تخریب قرار گرفته شده باشد.

ولی اگر دیرینگی این آتشکده به قبل از دوره ساسانی، یعنی زمان هخامنشیان برسد، می ‌توان نظریه حمله اسکندر را پذیرفت. در این مورد اگر به منابع تاریخی رجوع کنیم، در تاریخ طبری ایت چنین آمده است که پیش از این آتشکده، آتشکده دیگری در ایران وجود نداشته این موضوع  به این مفهوم که تپه میل کهن ‌ترین آتشکده در ایران است، اشاره دارد.

وی در کتاب خود آورده است که یزد گرد پس از شکست در جلولا به شهر ری آمد و آتش مقدس را از این آتشکده به منطقه مرو برد. از طرف دیگر مسعودی نیز در مروج ‌الذهب، ساخت آتشکده بهرام ری را به فریدون نسبت می ‌دهد و قدمت آن را به پیش از زرتشت می ‌رساند. نویسنده مسعودی در کتاب خود آورده است که اعراب با صلح وارد شهر ری شدند و هیچ آسیبی به آتشکده بهرام وارد نکردند.

اگر سخن مسعودی را بپذیریم، آتشکده بعد از حمله اعراب به ایران نیز سالم بوده است. بنابراین صحبت در مورد زمان دقیق ساخت آتشکده و خرابی آن و ارائه یک نظر قطعی در این مورد کار آسانی نیست و تا به دست آمدن یک سند قطعی در این مورد از طریق باستان‌ شناسی، نمی ‌توان هیچ‌ یک از این نظرات را به‌ طور کامل رد یا تایید کرد.

معماری آتشکده بهرام ری

آتشکده بهرام که در شهرری بنا شده با مصالحی مانند سنگ، ساروج، خشت و گل ساخته شده است. در اطراف تپه نیزارهایی وجود دارد که نشانگر این موضوع می باشد که این مکان، زمانی دریاچه بوده و سپس خشک شده است. ارتفاع تپه میل حدود ۱۸ متر از سطح دشت‌ های اطراف است و حدود ۲۵ متر پهنا و ۲۰ متر درازا دارد.

پیرامون این تپه بلند، تپه‌ های کم‌ ارتفاع کوچک ‌تر که پراکنده شده‌اند که تپه میل، مشرف بر آن‌ ها است، قرار گرفته و این مجموعه منطقه ‌ای به وسعت ۸۰۰ در ۹۰۰ متر راتشکیل می دهد. بالای تپه میل، بنای اصلی آتشکده بهرام در قسمت شرقی به چشم می خورد. بنا به ‌صورت تالار ستون ‌داری طراحی شده که دو ردیف ستون چهارگوشه سه ‌تایی دارد و به سه بخش تقسیم می‌ شود.

جهت آتشکده به ‌صورت شرقی-غربی است. در جبهه شرقی، ایوانی بود که چهار ستون مدور داشت. بخشی از بنای آتشکده ری در زمان حمله اسکندر به ایران خراب شد و تنها قسمتی از بنای چهار طاقی و زیبای این آتشکده به ‌صورت دو میل باقی ماند. همه چیزی که از بنای آتشکده بهرام شهرری اکنون برجای مانده، یک جفت قوس هلالی با نقطه بیضی است و قسمت غربی بنا تا حدود بسیار زیادی از بین رفته است.

در طول محور اصلی تالار، راهروی کم ‌عرض تونل مانندی سراسر طول تالار را از زیر طی می‌ کند که از منتهی ‌الیه غرب، راهروی هم ‌عرض دیگری بر آن عمود می‌ شود. ورودی اصلی راهروی زیرین در جبهه شرقی، زیر ایوان اصلی است.  مهم ‌ترین و زیبا ترین ویژگی بنا آتشکده بهرام تزیینات گچ ‌بری آن است که روی دیوارهای تالار اصلی نقش بسته‌ و کنده کاری شدند.

این گچ ‌بری‌ها شامل طرح‌ های هندسی هستند که گاهی خود نیز نقش اصلی را در بر می ‌گیرند و طرح‌ های حاشیه ‌ای شامل نقش‌ های هندسی هستند که این طرح ‌ها بیشتر به ‌عنوان قاب‌ سازی یا حاشیه برای نقش اصلی به کار رفته ‌اند. طرح ‌های گیاهی که با الهام از طبیعت روی گچ نقش بسته ‌اند، به ‌صورت انتزاعی نشان داده شده‌ اند و برگرفته از عادات و عقاید دینی مردمان آن زمان هستند. روی این گچ‌ بری ‌ها، نقش‌ هایی از حیوانات وجود دارد. در تصویر آنچه امروزه از این تزیینات باقی مانده است، می ‌توان نقش ماهی را مشاهده کرد که بسیار طبیعی به نظر می‌ رسد.

تپه میل حدود ۱۲ کیلومتری جنوب شرقی حرم شاه عبدالعظیم و در ۲ کیلومتری جنوب قلعه نو بخش کهریزک روستای چال طرخان در شهرستان ری بر فراز تپه ‌ای بلند قرار دارد.

بازسازی و مرمت آتشکده بهرام

در خرداد ماه سال ۱۳۹۵ به ‌دلیل طوفانی که در شهرری به وقوع پیوست، سازه حفاظتی بنا با بسیار آسیب جدی رو به ‌رو شد. به همین دلیل برای مدتی این مکان تعطیل شد تا مورد مرمت و بازسازی قرار گیرد. در این آسیب ‌دیدگی، سازه اصلی بنا مورد مرمت قرار گرفت و خوشبختانه به فضای خشتی بنا آسیبی وارد نشده بود. گچ‌ بری‌ های زیبای این بنای مهم نیز کمترین آسیب را دیدند.

نخستین بار در سال ۱۹۱۳ میلادی «ژاک دو مورگان» فرانسوی این آتشکده و سازه‌ های پیرامون آن را مرمت کرد. این بنا در سال ۱۹۳۳ میلادی توسط باستان‌ شناس آمریکایی به نام اریک اشمیت مورد کاوش و حفاری قرار گرفت و اخیراً فیروزه شیبانی از ایران کار حفاری آن را پی ‌گیری کرده‌ است.

شرایط بازدید از آتشکده بهرام

بازدید از آتشکده بهرام شهر ری به صورت کاملا رایگان است و نیازمند پرداخت هیچ هزینه ‌ای نمی باشد. اما در حال حاضر به ‌دلیل تعمیرات و بازسازی قسمت های مخروبی، ممکن است امکان بازدید وجود نداشته باشد. همچنین این مجموعه دارای امکاناتی مانند سرویس بهداشتی و پارکینگ می باشد. ساعات بازدید از آتشکده بهرام از ۸ صبح آغاز می ‌شود و تا ۶ عصر ادامه دارد. روز های جمعه و در تعطیلات رسمی این مجموعه تعطیل است.

نکاتی که باید در هنگام بازدید از آتشکده بهرام شهر ری بدانید!

در هنگام بازدید از آثار تاریخی بهتر است که به برخی نکات توجه داشته باشید. در ابتدا لازم است بدانید حفاظت از آثار تاریخی کشورمان که همه آنها اطلاعاتی درباره گذشتگان ما هستند، از اهمیت بالایی برخودار است و هرگونه اقدامی بر روی آنها ممکن است موجب تخریب این آثار ارزشمند شود از همین در حفظ این آثار کوشا باشید تا این آثار تخریب نشوند. توجه داشته باشید که از نوشتن هرگونه یادگاری بر روی این آثار جدا خود داری کنید.

همچنین بهتر است که در هنگام بازدید از این بنا وسایلی چون دوربین عکاسی برای ثبت این بنای تاریخی و کفش مناسب به همراه داشته باشید.

مکان های دیدنی اطراف آتشکده بهرام

استان تهران با دارا بودن مناطق تفریحی فراوان توانسته گردشگران زیادی را به خود جذب نماید. اگر قصد دارید به این منطقه سفر کنید، می توانید علاوه بر دیدن آتشکده بهرام شهر ری، از دیگر مناطق دیدنی این شهر که در نزدیکی این مکان ارزشمند قرار گرفته اند نیز دیدن نمایید. از جمله مناطقی که می توانید برای دیدن آن اقدام نمایید.

تپه تاریخی طالب آباد که  مربوط به دوره ساسانیان قرون اولیه دوران ‌های تاریخی پس از اسلام است و در شهرستان ری، بخش قلعه نو، روستای طالب آباد واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۲ مرداد ۱۳۸۴ با شمارهٔ ثبت ۱۳۳۶۲ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است، قلعه گبری که این قلعه مساحتی در حدود ۳۰۰۰ متر مربع دارد و در دورهٔ ساسانیان ساخته شده ‌است. برج و بارو های این قلعه در طی قرن‌ ها به دلیل فرسایش تخریب شده و امروز تنها دیوار های طولانی و مرتفع از خشت و گل بر جا مانده‌ است.

پیش از انقلاب، از این قلعه به عنوان کارخانه باروت سازی استفاده می‌شد و پس از مرگ صاحب آن، این قلعه در اختیار آستان عبدالعظیم قرار گرفت و همچنین بقعه جوانمرد قصاب که در نزدیکی شهر ری و در محله ای به نام جوانمرد قصاب قرار دارد مربوط به دوره قاجار است که به اعتقاد بعضی از اهالی منطقه  این بقعه، آرامگاه ابو العباس قصاب آملی که از طایفه جوان آملی بوده، است که معروف به ابوالعباس قصاب جوان مرد یا جوان آملی می باشد.

این مقبره یکی از آثار ملی ایران می باشد که در تاریخ ۱ اردیبهشت ماه، سال ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۰۰۲ در لیست آثار باستانی به ثبت ملی رسیده است.

بهترین زمان بازید از آتشکده بهرام

آنچه شهرری را به یکی از مقاصد گردشگری تبدیل کرده است ازدیاد آثار تاریخی در این شهر است. شهر ری به قطب گردشگری مذهبی نیز شهرت دارد. شهر ری آب و هوایی معتدل و خشکی دارد. تابستانه‌ ای این شهر بسیار گرم است تا جایی که دمای هوا تا 42 درجه نیز بالا می‌ رود. این در حالی است که دمای هوا در زمستان تا 9- درجه کاهش پیدا می‌ کند. با این اوصاف، بهترین زمان برای سفر به شهر ری، بهار و پاییز است.

آتشکده بهرام کجاست و مسیر دسترسی به آن

آتشکده بهرام که از دیدنی های تهران است در شهر ری در ۱۲ کیلومتری جنوب شرق شهرری به سوی ورامین و بر بلندای تپه ‌ایی پهناور در روستای چالطرخان قرار دارد. برای دسترسی به این مکان باید در جاده ورامین حدود ۱۲ کیلومتر حرکت کنید تا به ورودی جاده فرعی روستا های چالطرخان و عشق ‌آباد برسید. وارد جاده چالطرخان شوید. در ابتدای مسیر تپه وسیع میل به چشم می‌ خورد. از پایین تا بالای تپه مسیری تعبیه شده است که می ‌توانید برای مشاهده نزدیک بنا از آن استفاده کنید.

آدرس آتشکده بهرام: استان تهران، تهران، شهرری، ۱۲ کیلومتری جنوب شرقی شهر ری، روستای چالطرخان