مسجد وکیل شیراز

مسجد وکیل شیراز یکی از زیباترین مساجد شیراز و ایران است که با معماری نمادین و منحصر به فردش گردشگران بسیاری را مجذوب خود ساخته است. مساجد در طول تاریخ هنر اسلامی به عنوان بنای مذهبی و مکان عبادت، همواره عالی ترین نمونه های معماری و تزئین را با خود داشته و همواره فضایی بوده که مومنان آن را از فضای دنیوی پیرامونش متمایز دانسته و معتقد بوده اند که این مکان مقدس می تواند بر معنای حرکات و کلمات انسان بیفزاید. نقوش و تزئینات مسجد جامع وکیل شیراز به شدت نمادین و مفهومی هستند. یکی از شاهکارهای هنر معماری اسلامی، مسجد وکیل شیراز است که تاریخ ساخت آن به دوران زندیه برمی گردد. مسجد وکیل شیراز یکی از زیباترین و مستحکم ترین مساجدی است که بعد از دوران صفویه در ایران ساخته شده و از نظر ویژگی های معماری و هنرهای تزئینی که در ساختمان آن به کار رفته درخور توجه است. از آن جایی که محراب و ایوان های مسجد وکیل شیراز به سبب جایگاه خاص در میان مکان های اسلامی، از دیدگاه های گوناگون، مطالعه و بررسی شده اند اطلاعات جالبی درباره آن ها به دست آمده است.

معرفی مسجد وکیل شیراز

مسجد وکیل شیراز از آثار دوره زندیه در شیراز است. این مسجد به مساحت تقریبی 11 هزار متر مربع، 120 متر طول، 80 متر عرض در سال 1188 هجری قمری به دستور کریم خان زند در محله درب شاهزاده، خیابان طالقانی فعلی و در حد فاصل حمام وکیل و بازار وکیل ساخته شده که در برگیرنده سردر مجلل، صحن، ایوان های شمالی و جنوبی، شبستان های جنوبی و شرقی، رواق های شرقی و غربی و حیاط کوچک کناری است. شبستان مسجد وکیل شیراز دارای 48 ستون سنگی یکپارچه با طرح مارپیچ، به ارتفاع 5 متر و قطر 80 سانتیمتر با طاق های ضربی متناسب با کاشی کاری های زیبا است. همچنین یک منبر چهارده پله ای از سنگ مرمر یکپارچه در کنار محراب شبستان قرار دارد. طاق شمالی صحن مسجد وکیل شیراز به طاق مروارید معروف است که با کاشی کاری هفت رنگ با نقش های گل و بوته، خطوط اسلیمی و آیات قرآنی به خط ثلث عالی تزئین شده است. بر بالای این طاق دو مناره زیبا و کاشی کاری شده قرار دارد. این مسجد بر طبق بافت معماری سنتی این مرز و بوم در یک مجموعه اجتماعی قرار گرفته و هماهنگی زیبایی را در پیوند دین و دنیا به وجود آورده است.

در محراب مسجد وکیل شیراز کتیبه ای وجود دارد که با خط ثلث و به صورت هلالی نوشته شده است. متن کتبیه آیه 19 سوره توبه است: آیا رتبه سقایت و آب دادن به حاجیان (یعنی مقام عباس) و تعمیر کردن مسجد الحرام (یعنی مقام شَیْبه) را با (مقام) آن کس که به خدا و به روز قیامت ایمان آورده و در راه خدا جهاد کرده (چون علی علیه السلام) یکسان شمرید؟ هرگز آنان نزد خدا یکسان نخواهند بود، و خدا ظالمان را هدایت نخواهد کرد.

آوردن این آیه در مسجد وکیل شیراز نشان از درک هنرمند مسلمان از معانی آیات دارد و نشان می دهد او خواستار تعریف و تمجید نیست بلکه با این آیه و معنی آن سعی در این دارد که تاکید کند ایمان داشتن و جهاد کردن در راه خدا با ارزش است و مقام والایی دارد. این کتیبه در دو ردیف آیه به خط ثلث در زمینه ای با نقش گل و بوته همانند فضای محراب نگاشته شده است. در منبر مسجد وکیل شیراز عبارات “یا محمد” و “یا علی” نقش بسته شده است. آوردن کلمه یاعلی در کنار “یا محمد” بازتاب اعتقادات شیعی در آن زمان است. حرکت رو به بالای این دو اسم و حرکت مثلث گونه و گنبدی فضای پشت منبر، یادآور حرکت به سمت بالا و سوی آسمان و خداوند و از زمین به عرش رسیدن است.

در شبستان شرقی مسجد وکیل شیراز برای نوررسانی، حفره هایی در سقف تعبیه شده است که فضایی ابهام آور را برای خواندن نماز به وجود می آورند. استفاده فراوان از رنگ خاکی آجر در مسجد وکیل شیراز، نمادی برای یادآوری مساله فقر انسان در برابر وحدت وجود خدا است. استفاده از چندین رنگ در کاشی کاری مسجد وکیل شیراز که نظر هر بیننده ای را به خود جلب می کند نیز رمز و نماد فراوانی در آفرینش خداوند است. محراب مسجد وکیل شیراز به مانند یک شاهکار هنری در شبستان جنوبی قرار داشته و این محراب با کاشی کاری هفت رنگ و تصاویر گل و بوته تزئین و سقف آن مقرنس کاری شده است. این نماد به عنوان عنصر داخلی مسجد با بهره گیری از رنگ های خاص، وحدت و یگانگی خداوند را به تصویر می کشد. محراب مسجد وکیل شیراز به عنوان عنصر داخلی، نشانگر توحید و یگانگی خداوند است که با کاشی کاری زیبا و مقرنس کاری منحصر به فرد خود در کمتر محرابی دیده می شود، نماد قبله نمازگزاران است تا عابد را در خلوص و صفای عبادتش یاری دهد.

گلدسته های مسجد وکیل شیراز در سمت شمال قرار دارد و با کاشی کاری های زیبا تزئین شده است. این گلدسته ها در سنت اسلامی در حد نمادپردازی، نمایشگر محور هستی آدمیزاد است. منبر مسجد وکیل شیراز که در شبستان جنوبی قرار دارد یکی از نمونه های بارز این نماد است. در مورد معانی نمادین این منبر می توان گفت: شکل نمادین منبر، نشانه تقدس فردی بوده است که در زیر آن می نشسته است و شکل نمادین پله ها به مفهوم نردبانی معنوی اشاره دارد که برای رسیدن به درجات بالا، باید پله پله از آن بالا رفت. واعظ و خطیب هنگام بالا رفتن از منبر، در واقع از مادیات و زمین دل می کند تا به ملکوت اعلی برود. گفته اند که در گذشته امام جماعت هر روز از یک پله بالا می رفت و خطبه می خواند. تعبیر نمادین آن این است که امام جماعتی که هر روز از یک پله وعظ و خطابه می کرد و در نهایت به پله آخر می رسید در واقع می خواست این را بیان کند که هر روز یک مرحله و یک گام به جلو پیش رفته و قید و بندهای دنیوی و مادی را پشت سر و یا زیر پا گذاشته و به مقصد و مقصود که همان خداوند است نزدیک تر می شود.

تاریخچه مسجد وکیل شیراز

برخی از کتیبه های مسجد وکیل شیراز به علت مرمت ناصحیح، غیر قابل خوانش شده اند. کریمخان زند یک پادشاه علم پرور، تمدن گستر و رعیت نوازی بوده که می خواسته شیراز را تبدیل به پیشرفته ترین شهر ایران کند. معماری بناهایی که به دستور کریم خان ساخته شدند، از صلابت و پختگی رایج در اصول معماری ایران برخوردار بودند و در طراحی شهری این دوره به جنبه های کاربردی، بیشتر از جنبه های زیبایی شناسی اهمیت داده شده است. مسجد وکیل شیراز به علت آن که در اثر زلزله و گذشت زمان دچار آسیب های فراوان شده بود و نیز از آن جایی که تعمیر مساجد یکی از مهم ترین اصول توصیه شده در دین است، در دوره های بعدی بارها مورد مرمت قرار گرفت. به همین خاطر بخشی از تزئینات مسجد وکیل شیراز، متعلق به دوره های تاریخی بعد از زندیه است. مثلا بیشتر کاشی کاری های آن، مربوط به دوران قاجار می باشد. مسجد وکیل شیراز، مانند یک نگین در دل مجموعه زندیه قرار گرفته و زیبایی خاصی به آن داده است. این بنا هر چند در طول زمان به دلیل آسیب های طبیعی و غیرطبیعی بارها مورد مرمت قرار گرفت اما هنوز هم عظمت و زیبایی اش را دارا است.  برای ساخت مسجد وکیل شیراز، کریم خان زند دستور داد تا سنگ های مورد نیاز را از مراغه به شیراز بیاورند. زمانی که وارد مسجد وکیل شیراز می شوید، در ابتدا با خطوط و نقوش ساده و بی آلایش رو به رو می شوید ولی در ادامه رنگ های سبز و قرمز و میناکاری های بسیار زیبا و پیچیده، شما را جادو می کند. مسجد وکیل شیراز کاخی به رنگ های لاجوردی و فیروزه ای است.

تحلیل معماری مسجد وکیل شیراز

مساحت مسجد وکیل شیراز در حدود 11 هزار متر مربع و زیربنای آن نزدیک به 9000 متر است. فرصت الدوله شیرازی فردی به نام میرزانصیر را که یکی از اجدادش بوده به عنوان معمار بنای مسجد و کیل شیراز معرفی می کند. البته میرزا نصیر نام اصلی کریم خان زند پیش از رسیدن به سلطنت بوده است. به همین خاطر به طور قطعی نمی توان درستی این ادعا را تایید کرد. مسجد وکیل از جمله مساجد دو ایوانی به حساب می آید که علاوه بر دو ایوان، دو شبستان را نیز در خود جای داده است. این مسجد تاریخی شامل قسمت های مختلفی از جمله ایوان شمالی و طاق مروارید، ایوان جنوبی، صحن، دو شبستان، محراب، منبر و … می شود که در ادامه یادداشت به معرفی تک تک قسمت های آن خواهیم پرداخت.

ورودی مسجد وکیل شیراز

بیشتر تزئینات ورودی مسجد وکیل شیراز از کاشی معرق و هفت رنگی می باشد. دو دیواری که در اطراف در ورودی بنای مسجد وکیل شیراز واقع شده اند، دارای قاب هایی از جنس کاشی های معرق است. به برخی از این قاب های کاشی کاری شده قاب محرابی می گویند. دسته ای از این قاب ها با درخت زندگی منقوش شده اند و دسته ای دیگر دارای طرح شاه عباسی هستند که از دوران صفویه بر جای مانده است. طاق ورودی مسجد وکیل شیراز دارای یک معماری فتیله ای است که البته با کاشی تزئین شده و نقش کاشی های این فتیله، گل و مرغ می باشد. در دو طرف ورودی مسجد، دو سنگ که در اصطلاح “پیرنشین” نامیده می شود، قرار دارد که بر روی آن ها نقش ترنج کار شده که یکی از ویژگی های معماری دوره زندیه است. در بالای هر دو پیرنشین، دیواری قرار دارد که هر کدام یک قاب دارد و با کاشی هفت رنگ تزئین و نقش آن ها درخت زندگی و گل مرغ در میان خطوط اسلیمی است.

تاریخ ساخت کتیبه های پیرنشین سال 1243 ذکر شده است. در بالای این کتیبه ها، 24 عدد قاب کاشی کاری شده وجود دارد. بالای ورودی مسجد وکیل شیراز نیز مقرنس کاری بسیار زیبایی با کاشی کار شده که زیبایی ورودی بنا را دو چندان کرده و در بالای طاق ورودی آیات 18 تا 20 سوره توبه با خط ثلث بر زمینه لاجوردی نوشته شده است. عدد 1306 که در گوشه کتیبه نوشته شده سال مرمت بنا را نشان می دهد. در بالای در مسجد وکیل شیراز سنگی وجود دارد که به شکل مثلث تراشیده شده و بر روی آن، نقش گل وجود دارد که قسمتی از آن شکسته و دو طرف آن به صورت مارپیچ حجاری شده است. در خصوص شکسته شده این سنگ در کتاب فارس در عصر قاجار آمده: ” روزی مردی توپچی در میدان ارگ به زنی متلک گفت و کار را از شوخی گذرانید. زن به فریاد درآمد. کسبه بازار وکیل به پشتیبانی آن زن برخاستند و توپیچیان و فراشان آذربایجان نیز به حمایت آن توپچی شتافتند.

کم کم مردم جمع شدند و عزل احمدخان را از طرف فرمانفرما خواستند اما این درخواست اجابت نشد و مردم در مساجد و تکایا گرد هم آمدند و علما و بزرگان را حاضر کردند و علیه حکومت و میرزا احمدخان قیام نمودند. میراز جعفرخان سواکوهی هم که دل خونی از میرزا احمدخان داشت، نهانی مردم را علیه او می شورانید. فرمانفرما چون وخامت کار بالا گرفت، دستور داد تا بر فراز بام های عمارت های دولتی سنگر ببندند و سربازان در پشت سنگر نشستند و دو ارابه توپ در میدان نقاره خانه در برابر مسجد وکیل شیراز گذاشتند.

مردم به همراه علما در مسجد، گرد آمده و آشکارا علیه فریدون میرزای دوم شعار می دادند. محمدحسن کدخدای محله سنگ سیاه را که مردی شجاع و سخاوتمند بود به ریاست اهالی “پنج محله نعمتی خانه” برگزیدند و مریم “پنج محلی حیدری خانه” ریاست خود را از احمد سلطان، پسر حاجی عبدالحسین سپردند و سپس هر یک از این د و رئیس، افراد جنگاور را تقسیم کردند و بر فراز طاق های بلند مسجد وکیل شیراز و بر پشت بام مدرسه خانه و سردرد مسجد وکیل شیراز قرار گرفتند. چند گلوله توپ به سردر مسجد وکیل شلیک شد که آسیب های فراوانی را وارد کرد. یکی از توپ ها به سنگ یکپارچه سردر مسجد برخورد کرد و باعث شکسته شدن آن شد. در چوبی مسجد احتمالا متعلق به دوران قاجار است.

هشتی یا دهلیز مسجد وکیل

بعد از ورودی، به هشتی یا دهلیز مسجد وکیل شیراز می رسیم. در این قسمت دو کتیبه سنگی روبروی در ورودی بر روی دیوار نصب شده است. ابعاد این کتیبه ها متفاوت و هر دو متعلق به دوره قاجار هستند. از دو در سمت چپ و راست این دهلیز وارد حیاط مسجد وکیل شیراز می شویم که احتمالا یکی از ورودی ها مربوط به خانم ها و ورودی دیگر مربوط به آقایان بوده، اما در سمت چپ ورودی یک راهرو وجود دارد که ما را به قسمت چاه آب اصلی مسجد می رساند که در قدیم الایام از طریق این چاه، آب مسجد تامین می شده و به جز سقف راهرو، تزئینات خاصی ندارد. بالای دو کتیبه سنگی و بر روی کاشی و زمینه لاجوردی، حدیثی از پیامبر (ص) نوشته شده و اطراف این قاب، کاشی هایی مزین با نام محمد و علی به خط کوفی وجود دارد که در قسمت های مختلف دهلیز به خصوص سقف آن،با هنر کاربندی ترکیب شده است.

طاق مروارید مسجد وکیل شیراز

بعد از دهلیز به صحن مسجد وکیل شیراز می رسیم. ایوان شمالی در وسط ضلع قرار گرفته که به دلیل کاشی کاری بسیار زیبای آن به طاق مروارید معروف شده و 12 متر عرض, 4 متر عمق و 20 متر ارتفاع دارد. بالای این ایوان، دو گلدسته هست که با کاشی معرق تزئین شده است. در هلالی طاق ایوان شمالی مسجد وکیل، سوره منافقون با خط ثلث سفید بر زمینه لاجوردی نوشته و در آخر کتیبه تاریخ سال 1244 هجری قمری ذکر شده است. در وسط ایوان و برروی کاشی لاجوردی عبارتی نوشته شده که احتمال مرمت این طاق را در زمان فتحعلیشاه و پسرش حسینعلی میرزا نشان می دهد که در آخر نیز اسم آقا باباخان ذکر شده است.

آقا باباخان یکی از بزرگان زمان حسینعلی میرزا فرمانفرما بوده که در شهر شیراز اقدامات بسیار مهمی از لحاظ ساخت و ساز شهری انجام داده است. از جمله اقدامات او می توان به ساخت مسجد، مرمت مدرسه وکیل، ساخت باغ و … اشاره کرد. در زمان قاجار پس از آن که زلزله بناهای شهر شیراز را ویران نمود، مرمت مسجد وکیل به احتمال زیاد باید همزمان با مدرسه وکیل انجام شده باشد و آقا باباخان نیز بر آن نظارت کرده است. ازاره های ایوان مسجد وکیل شیراز از جنس سنگ مرمر، با طرح گل یا درختچه می باشد. در دوره زندیه در بناهای شیراز دو نوع مرمر استفاده می شد که یکی مرمر آذربایجان بود و دیگری از اطراف شیراز تهیه می گردید. در دو طرف ایوان دو پایه گلدان قرار دارد که قسمت فتیله ای آن با کاشی تزئین و سقف این ایوان به طرز زیبایی کاربندی و  کاشی کاری شده است.

در وسط سقف، یک کتیبه با کاشی هفت رنگ وجود دارد که در آن درخت زندگی نقش شده و اطراف آن نقش های گل و بوته کار شده است. در بالای سقف این ایوان، یک شمسه وجود دارد که با نقش گل و زمینه زرد طراحی شده و طرح های اسلیمی در آن دیده می شود. داخل طاق 5 قاب محرابی وجود دارد و روی لچکی های بعضی از آن ها کاسه ای نقاشی شده که درون آن گل می باشد. بالای ایوان شمالی مسجد وکیل شیراز، کتیبه هایی به شکل ترنج، با نقوش گل و بوته کار شده که در کنار آن ها عبارت الله بر زمینه سفید نوشته شده است.

صحن یا حیاط مسجد وکیل شیراز

صحن مسجد دارای یک حوض می باشد. در هر کدام از ضلع های راست و چپ صحن یا حیاط مسجد وکیل شیراز، 11 دهانه طاق وجود دارد که باعث ایجاد رواق هایی شده است. در اضلاع شمالی و جنوبی نیز هر کدام 8 دهانه طاق وجود دارد که بر پیشانی این اضلاع در دور تا دور  صحن مسجد، عبارت هایی وجود دارد که مربوط به دعای جوشن کبیر و آیات قرآنی است. حدود 46 قاب، دور تا دور صحن کار شده که طرح همه آن ها ترنجی شکل و بر روی آن ها قسمت هایی از دعای جوشن کبیر نوشته شده و این کتیبه ها با خط ثلث سفید بر زمینه لاجورد می باشد و اطراف کتیبه ها با گل تزئین شده است. در بین این کتیبه ها، کتیبه های کوچکتری با زمینه سفید کار شده که نام مقدس “یا الله” در آن ها دیده می شود. در دو طاق کناری سمت راست ایوان جنوبی مسجد وکیل شیراز و در وسط لچکی ها عبارت “کارخانه حاجی باقر” نوشته و سال 1347 ذکر شده که مربوط به مرمت مسجد می باشد که در قسمت های دیگر بنا نیز دیده می شود. در لچکی های سایر طاق ها طرح های اسلیمی و دم اژدری با کاشی هفت رنگ کار شده است. ازاره های دور صحن از جنس مرمر و روی آن ها درختچه یا بوته گل، حجاری شده و در کنار این ازاره ها ستون های کوچک مارپیچ، حجاری شده است.

ایوان جنوبی مسجد وکیل شیراز

ایوان جنوبی هم یکی از زیباترین قسمت های مسجد به حساب می آید. تزئینات قاب های کناری به مانند طاق شمالی شامل یکی ردیف 4 تایی می باشد. داخل طاق ایوان جنوبی مسجد وکیل شیراز، 4 قاب که 2تا از آن ها محرابی شکل و 2تا از آن ها ترنجی شکل کار شده، با نقوش گل و بوته دیده می شود. ازاره های داخل ایوان از جنس مرمر سبز و مانند ایوان شمالی است. بالای ایوان نیز مانند ایوان شمالی مسجد وکیل شش قاب با طرح ترنج وجود دارد که نوشته های آن ها نیز مشابه کتیبه های ایوان شمالی است.

شبستان جنوبی مسجد وکیل شیراز

پشت ایوان جنوبی یک شبستان وجود دارد و یکی از زیبایی های مسجد به شمار می آید. بر روی دیوارهای اطراف محراب، کاشیکاری بسیار زیبای معرف وجود دارد که بر روی آن ها نام علی با رنگ آبی دیده می شود. ستون های شبستان جنوبی مسجد وکیل شیراز در 4 ردیف 12 تایی قرار گرفته و به صورت بسیار دقیقی حجاری و صیقل داده شده اند. این ستون ها به صورت مارپیچ طراحی شده که دلیل آن انعکاس صدا در شبستان و از طرفی ضد زلزله کردن بنا بوده است. در پایین چند ستون سال اتمام را 1189 حجاری کرده اند.

ستون ها در بالا دارای تزئینات گیاهی که در اصطلاح “برگ کنگری” نامیده می شوند می باشد و به نوعی از ایران باستان و تخت جمشید الهام گرفته شده اند. زیرا کریمخان در بناهای خود از معماری سنگ، بسیار استفاده کرده است. در کف همین شبستان، سنگ های بزرگی با امضاء سنگتراشان دوران زندیه وجود دارد. سقف شبستان جنوبی مسجد وکیل شیراز به غیر از مسیری که به محراب می رسد، تزئیناتی ندارد و این مسیر نیز به “ناو” معروف می باشد. مسیر ناو از کاشی های معرق، پوشیده و روی کاشی ها نام های محمد و علی به خط کوفی نوشته شده است. بقیه قسمت های سقف با کاربندی آجر تزئین شده و به حالتی منظم دیده می شود.

محراب شبستان مسجد وکیل

محراب این شبستان با کاشی های معرق و هفت رنگی، تزئین و کتیبه هایی در اطراف و بالای آن نوشته شده است. کتیبه دور محراب شبستان مسجد وکیل، آیات 18 و 19 سوره توبه می باشد که طبق کتبیه آن تاریخ ساختش مربوط به سال 1044 و دوره صفوی در زمان شاه عباس دوم می شود. البته یک باستان شناس به نام علینقی بهروزی معتقد است تاریخ این کتیبه نیز همان سال 1244 می باشد که در قسمت های دیگر مسجد نیز وجود دارد. همچنین یک مقرنس با نقش گل در زیر طاق محراب وجود دارد و با کاشی تزئین شده است. در سمت چپ این محراب نیز، تزئینات کاشی معرق دیده می شود که رنگ قالب آن زرد می باشد.

در بالای محراب، کتیبه ای با خط ثلث زرد رنگ کار شده که ابتدای آن با قسمتی از آیه 58 سوره فرقان آغاز می شود. روی این کتیبه چنین نوشته شده: این مسجد بهشت نشان، بعد از آن که از زلزله ویران و با خاک یکسان گشت، به حکم اشرف اقدس حسینعلی میرزا تجدید یافت و زمینه این کتیبه با نقش گل تزئین شده است. 

منبر سنگی مسجد وکیل

منبر سنگی شبستان مسجد وکیل، یکی از شاهکارهای حجاری دوره زندیه و کریمخان به حساب می آید. این منبر سنگی، 14 پله دارد و جنس آن یکپارچه از سنگ مرمر است و بالای آن را برای جایگاه وعظ کنندگان آماده نموده اند. این قطعه سنگ به احتمال زیاد از مراغه آذربایجان آورده شده است. این قطعه سنگ در حدود هفت متر طول دارد. روایتی از کریم خان وجود دارد که در مورد این قطعه سنگ گفته است که اگر در مسجد، طلاکاری حرام نبود به جای این قطعه سنگ و به وزن آن طلا در مسجد به کار می بردم. این صحبت های کریم خان نشان می دهد که در آن زمان، حمل و حجاری این سنگ تا چه اندازه مشقت بار بوده است.

شبستان شرقی مسجد وکیل شیراز

در ضلع شرقی مسجد، یک شبستان قرار دارد که با نام شبستان شرقی مسجد وکیل و یا شبستان زمستانی شناخته می شود، ولی در طول سال نماز جماعت در همین شبستان برگزار می گردد. یک در این شبستان به صحن مسجد و یک در دیگر آن به سوی بازار وکیل باز می شود. مسجد وکیل شیراز را شاید به خاطر معماری خاص و بسیار پیچیده اش باید نگین مجموعه بناهای تاریخی زندیه دانست. بنای مسجد وکیل ویژگی های معماری چند دوره تاریخی از زمان زندیه تا امروز را در دل خود جای داده است.

هنوز هم قسمت هایی از مسجد وکیل در حال مرمت است. در منابع مختلف از دوره زندیه تا به امروز اطلاعات مهمی در مورد این بنا وجود دارد، ولی با این حال، اسرار معماری آن همچنان ناشناخته مانده است. وجود کتیبه هایی از جنس سنگ و کاشی جلوه خاصی به بنا داده که در نوع خود بی نظیر می باشد و اکثر آن ها مربوط به دوره قاجار و مرمت های زمان حسینعلی میرزا است و به نوعی جزء ناشناخته های این بنا به شمار می رود که دلیل آن نیز پیچیدگی و سختی خوانش، نوع خط، مرمت ها و تخریب ها و پیچیدگی ذهن معمار و خطاط آن ها است.

چرا مسجد وکیل گنبد ندارد؟

تمامی مساجد تاریخی شهر شیراز فاقد گنبد هستند. از مسجد جامع عتیق گرفته تا مسجد وکیل شیراز، هیچکدام گنبد ندارند. برخی از مرمت گران برای این موضوع دو دلیل بیان کرده اند: یکی اینکه شیراز شهری زلزله خیز است و دیگری به علت وجود بقاع متبرک در این شهر و حفظ حرمت آنان است. آن ها با خودداری از ساخت گنبد، سعی کرده اند تا بنایی بالاتر از بقاع متبرکه دیده نشود. از طرف دیگر، زلزله باعث می شود تا بنا از قاعده گنبد فرو بریزد. البته هر دو نظریه، صرفا یک احتمال می باشد و هنوز علت دقیق و واقعی عدم وجود گنبد در بناهای تاریخی شیراز به طور قطعی مشخص نشده است. به هر حال برای پی بردن به علت اصلی این مساله باید اسناد مختلف تاریخ معماری و عقیدتی در شیراز مورد بررسی قرار بگیرند.

مکان های دیدنی اطراف مسجد وکیل شیراز

شهر شیراز، شهری است که هر گوشه اش را بگردید، با یک جاذبه تاریخی و گردشگری شگفت انگیز مواجه خواهید شد. شهر شیراز در خود چند هزار سال تمدن با شکوه ایرانی را دارد و درخشش آن تنها مربوط به یک دوره خاص در تاریخ نمی شود. آثار شکوهمند ادوار مختلف تاریخ ایران از هخامنشیان تا زندیان در این شهر، خودنمایی می کنند. شیراز پایتخت زندیه و هخامنشیان دو دوره از بهترین ادوار تاریخ ایران می باشد. حیف است که به شیراز زیبا و دلربا بروید و تنها از یک بنای تاریخی آن بازدید به عمل آورید. به همین خاطر در کنار معرفی مسجد وکیل شیراز به معرفی چند بنای تاریخی دیگر که در فاصله کمی با آن قرار دارند، می پردازیم. تا از لذت دیدن این جاهای دیدنی شیراز نیز محروم نشوید.

ارگ کریم خان شیراز

ارگ کریم خان زند از جمله بناهایی است که با آجرکاری و فضای جذابش، به عنوان یک گذرگاه تاریخی و قلعه نظامی، گردشگران بسیار زیادی را به شوق می آورد. ارگ کریمخان زند یک مجموعه بنا است که از طریق بازدید از آن می توان به اطلاعات جالبی در خصوص مسائل حکومتی و نظامی آن دوره دست پیدا کرد. آجرکاری ها، برج و باروها و فضای داخلی بسیار خاص و پیچیده این بنا، هر ساله گردشگران را شگفت زده می کند. این بنا مقر حکومت و محل زندگی یکی از عادل ترین و بهترین پادشاهان دوران پس از اسلام در ایران بوده است. فاصله این محوطه تاریخی با  مسجد وکیل شیراز 500 متر است و با شش دقیقه پیاده روی می توان به ارگ کریمخان شیراز رسید.

باغ نارنجستان قوام

باغ نارنجستان قوام از جمله جاذبه هایی است که هم می تواند دل گردشگران علاقمند به طبیعت را به دست بیاورد و هم موجبات رضایت خاطر علاقمندان به تاریخ را فراهم سازد. تزئینات معماری این مجموعه تاریخی در کنار باغ زیبا و گل کاری های منحصر به فردش فضایی به شدت زیبا و شاعرانه را ایجاد کرده که هر گردشگری که به آن وارد شود، احساس آرامش خواهد کرد. یکی از بناهای بسیار زیبا در این مجموعه تاریخی خانه زینت الملوک است. زینت الملوک، زنی بود که در احیای باغ و رونق آن نقش مهم و اساسی داشت. باغ نارنجستان قوام در حدود 1300 متر با مسجد وکیل شیراز فاصله دارد که با یک ربع پیاده روی از طریق خیابان لطفعلی خان زند می توان به آن رسید.

مسجد نصیرالملک

مسجد نصیرالملک یا مسجد صورتی، همان جایی است که با کاشی کاری های زیبایش چشم هر بیننده ای را به خود خیره می کند. در همان گام نخست ورود به مسجد گل های زنبق و سرخ نقش شده روی کاشی ها و ظرافت مقرنس ها، شما عاشق این بنا می سازد. اما زمانی که وارد شبستان مسجد شوید، رقص نورهای رنگی و ارسی ها شما را دیوانه می کند. مدونا خواننده غربی در صفحه اینستاگرام خود عکسی از مسجد نصیرالملک را به عنوان فضایی معنوی منتشر کرده است. اگر از مسجد وکیل شیراز وارد خیابان لطفعلی خان زند شوید با 13 دقیقه پیاده روی به این مسجد خواهید رسید. مسجد نصیرالملک با مسجد وکیل شیراز یک کیلومتر فاصله دارد.

ساعت بازدید و قیمت بلیت ورودی مسجد وکیل شیراز

در ایام سوگواری، تعطیلات رسمی و جمعه ها امکان بازدید از مسجد وکیل شیراز وجود ندارد. برخلاف بسیاری از اماکن گردشگری شیراز که در روزهای جمعه و تعطیلات غیر مرتبط با ایام سوگواری، باز و پذیرای گردشگران هستند، این مسجد فقط در روزهای اداری میزبان بازدیدکنندگان خواهد بود. در روزهای اداری می توانید از ساعت 8:30 دقیقه صبح تا 20:30 شب به بازدید از این بنای تاریخی شگفت انگیز بروید. اگر به عکاسی علاقمند باشید قطعا پس از بازدید از مسجد وکیل دست پر بازخواهید گشت. قیمت بلیت ورودی برای بازدید از مسجد وکیل شیراز برای ایرانیان 10 هزار تومان و برای گردشگران خارجی 50 هزار تومان است.

آدرس مسجد وکیل شیراز کجاست و مسیر دسترسی به آن

مسجد وکیل شیراز در خیابان طالقانی و در فاصله کمی از بازار وکیل قرار دارد. ورودی اصلی مسجد در انتهای راسته شمشیرگرها در ضلع غربی بازار وکیل قرار دارد. اگر بخواهید با مترو به مسجد وکیل شیراز بروید باید در ایستگاه زندیه پیاده شوید. اگر هم قصد دارید که با استفاده از اتوبوس به آنجا بروید، نزدیکترین ایستگاه به مسجد، ایستگاه میدان شهدا می باشد. از آن جایی که مسجد وکیل شیراز در یکی از میدان های اصلی شهر واقع شده، برای رفتن به آن از طریق خودروی شخصی تا حدودی با ترافیک، مواجه خواهید بود.

باید ابتدا در خیابان زند به سمت میدان شهرداری بروید،سپس بدون این که وارد زیر گذر شوید، در مسیری مستقیم به حرکت خود ادامه دهید. خیابان پیروزی در سمت راست قرار دارد. وارد خیابان پیروزی شوید و از آن جا به خیابان فرهنگ بروید و به مسیر خود تا انتهای خیابان فرهنگ ادامه دهید تا به خیابان طالقانی برسید. مسجد وکیل شیراز در سمت راست این خیابان قرار دارد. این بنای تاریخی پارکینگ اختصاصی ندارد ولی چند پارکینگ عمومی در اطراف آن وجود دارد. احتمال فرو ریختن گنبد پس از زلزله به دلیل نوع پلان بسیار بالا است.

آدرس مسجد وکیل شیراز: استان فارس، شیراز، خیابان زند، خیابان پبروزی، خیابان فرهنگ، خیابان طالقانی، بازار وکیل، انتهای راسته شمشیرگرها، ورودی اصلی مسجد وکیل

شماره مسجد وکیل شیراز: 07132241475

رزو ویلا در شیراز

اگر به شیراز برای دیدن مسجد وکیل شیراز رفته اید، قطعا می دانید که بازدید از جاذبه های گردشگری این شهر و آثار تاریخی آن به زمانی بیش از چند ساعت از یک روز نیاز است. پس اگر به این شهر می روید احتمالا اقامت تان چند روز به طول خواهد انجامید، و به همین خاطر، شاید به دنبال اجاره ویلا در شیراز باشید تا اقامتی خوش و مطمئن را در این شهر داشته باشید. سایت لوکس ویلا با شرایطی امن و معتبر برای شما شرایطی را فراهم می کند تا به صورت آن لاین هر ویلایی که بخواهید را بتوانید اجاره کنید.