آرامگاه شاهچراغ شیراز

همان طور که می دانید شهر شیراز یکی از محبوب ترین شهر ها ایران است و از جاذبه های گردشگری متعددی برخوردار است. از جمله دیدنی های شیراز که یکی از مهم ترین جاذبه های مذهبی این شهر به حساب می آید می توان به حرم حضرت شاهچراغ اشاره نمود. در واقع حضرت شاهچراغ برادر امام رضا و فرزند ارشد امام موسی کاظم است. ممکن است بخواهید بدانید که این زیارتگاه به چه دلیل در میان گردشگران محبوب است؟ حرم حضرت شاهچراغ در کجا قرار دارد؟ ما در این مقاله قصد داریم به معرفی حرم حضرت شاهچراغ بپردازیم پس در ادامه این مقاله با ما همراه باشید تا اطلاعاتی را در این باره به شما عزیزان ارائه دهیم.

شاهچراغ چه کسی است؟

در ابتدا ممکن است این سوال برایتان پیش بیاید که شاه چراغ چه کسی است و چرا حرم ایشان در بین شیعیان بسیار مورد اهمیت است؟

در واقع شاه چراغ نام آرامگاهی است که در آن احمد بن موسی، پسر امام موسی کاظم و برادر علی ابن موسی الرضا در این مکان به خاک سپرده شده است. در واقع ایشان در هنگام سفر به سوی خراسان برای پیوستن به برادر خود، توسط ماموران خلیفه عباسی در شهر شیراز کشته شد و از همین رو آرامگاه ایشان در این شهر توسط شیعیان به زیبایی ساخته شد و یکی از اصلی ترین مکان های تاریخی و مذهبی شهر شیراز به شمار می رود. خوب است بدانید به دلیل مشخص نبودن روز تولد حضرت شاهچراغ تصمیم گرفته شد که بین فاصله تولد حضرت معصومه و امام رضا و در دهه کرامت یک روز به عنوان روز بزرگداشت حضرت احمد ابن موسی در نظر گرفته شود و از همین رو در شهریور سال 1388 بر اساس تصمیم شورای عالی انقلاب فرهنگی، روز ششم ذی القعده به عنوان گرامیداشت حضرت شاه چراغ برگزیده شد و در تقویم اضافه شد.

معرفی حرم حضرت شاهچراغ شیراز

همان طور که می دانید شهر پرآوازه شیراز از جاذبه گردشگری فراوانی برخوردار است که از جمله جاذبه های مذهبی و محبوب این شهر، می توان به حرم حضرت شاهچراغ اشاره نمود. حضرت شاهچراغ برادر امام رضا و فرزند ارشد امام موسی کاظم است و حرم ایشان در بین یرانیان از جایگاه ویژه ای برخوردار است و جز جاذبه های دیدنی شیراز محسوب می شود. لازم است بدانید که این آرامگاه علاوه بر اینکه از لحاظ مذهبی بسیار مورد توجه قرار دارد، از لحاظ معماری و هنر اسلامی نیز بسیار مهم است از همین رو آرامگاه حضرت شاهچراغ در سال 1321 شمسی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده.

کاشی کاری ها و آینه کاری های این حرم نشان دهنده هنر و معماری خارق العاده ایرانی است و سبک معماری داخلی حرم به سبک آذری است که این سبک در زمان ایلخانیان استفاده میشد و بسیار رواج داشت. هم چنین می توان آینه کاری هایی رنگی و نوشته های زیبا با خطی نفیس به زبان عربی و فارسی در اطراف آینه ها و کاشی کاری ها مشاهده کرد که تمامی آنها جلوه ای زیبنده به این مکان بخشیده و نظر ببینده را به خود جلب می کند.

حرم حضرت شاهچراغ همان طور که گفته شد دارای معماری زیبایی است و از دارای بخش های مختلفی است که از جمله می توان به چهار شاه نشین و مسجد در غرب حرم اشاره نمود که ضریح نقره ای ایشان در بخش شاه نشین و گنبد واقع شده. هم چنین از دیگر مواردی که در این حرم به چشم می خورد وجود حوضی فواره ای در وسط حرم است که درختانی زیبا در اطراف آن خود نمایی می کنند و جلوه زیبایی به این حرم بخشیده اند.

از دیگر موارد زیبایی که در این حرم دیده می شود اتاق های دو طبقه در دور تا دور حیاط است که با کاشی کاری هایی بسیار زیبا مزین شد.  این حرم دارای چهار صحن است که از جمله می توان به صحن امام جواد، صحن حضرت معصومه، صحن اصلی و صحن عتیق می توان اشاره نمود. علاوه بر آن این حرم دارای سه شبستان دارد که این شبستان ها شامل دارالعباده، شبستان حضرت سید میرمحمد و شبستان بزرگ امام خمینی است که ضریح و آرامگاه شاهچراغ در شبستان دارالعباده واقع شده است.

حرم شاهچراغ کجاست و مسیر دسترسی به آن

همان طور که در ابتدا نیز اشاره نمودیم حرم شاهچراغ در شهر شیراز و در خیابان احمدی واقع شده است و مسیر دسترسی به آن برای گردشگرانی که به شهر سفر می کنند بسیار آسان است و تنها کافیست از خیابان لطفعلی خان زند به خیابان احمدی بروید و از طبق تابلو های راهنما خود را حرم شاهچراغ برسانید.

آدرس: استان فارس، شیراز، خیابان لطفعلی خان زند، خیابان احمدی

علت نام گذاری حضرت شاهچراغ

در گذشته و در زمان عضدواله دیلمی محل دفن این حضرت نا مشخص بوده و در آن زمان در آن منطقه خانه هایی مسکونی وجود داشته که در یکی از این خانه ها پیرزنی زندگی می کرد که گفته می شود این پیر زن در اواخر هر شب جمعه چراغی روست را دید که تا سپیده دم روشن است و این مسئله بارها تکرار شد تا پیر زن را به فکر انداخت که احتمالا این مکان، محل دفن یک امامزاده است. از همین پیر زن فورا این مسئله را به امیر عضدالدوله مطلع نمود و امیر پیگیر این ماجرا شد و در اولین شب جمعه به خانه پیر زن رفت تا این مسئله را پیگیری کند. در آن شب پیر زن نوری روشن تر و قوی تر از هر شب را دید و سریعا به نزد امیر رفت و فریاد زد شاه چراغ!!

امیر که از دیدن این نور بسیار شگفت زده شده به سمت نور حرکت کرد اما اثری از چراغ ندید. سپس پس از بررسی و پیگیری امیر متوجه شدند که این مکان محل دفن فرزند ارشد موسی بن جعفر است که پس از فهمیدن این مسئله امیر دستور ساخت آرامگاه و جایگاهی را در این محل داد.

تاریخچه حرم حضرت شاهچراغ

همان طور که اشاره کردیم زمان ساخت این بنا به دوره عضدواله دیلمی از سلطین آله بویه و سال 308 تا 328 هجری شسمی است در واقع گفته می شود که در زمان عضدواله دیلمی محل دفن این حضرت تنها یک تل خاک بوده. اما پس از اینکه در آن می فهمند که این مکان، محل دفن حضرت شاهچراغ است، برای ایشان جایگاه بالا می سازند. سپس در زمان اتابکان فارس امیری با نام مقرب الدین در سال 605 تا 640 هجری شمسی، حرمی زیبا همراه با یک بقعه و گنبد برای این حضرت ساخت.

پس از آن در سال 723 هجری شمسی فردی با نام ملکه تاشی خاتون که مادر شیخ ابواسحاق اینجو یکی از شاهان ایلخنیان بود دستور می دهند که بنایی با تزئیناتی زیبا و چشمگیر در آرامگاه و حرم حضرت شاهچراغ اجرا کنند که این مسئله حدود 5 سال به طول انجامید و این آرامگاه در زمان به زیبایی با هنر و معماری ایرانی ساخته شد. هم چنین علاوه بر این ملکه تاشی خاتون دستور ساخت بارگاهی بزرگ با گنبدی بلند و باشکوه  را داد. از دیگر مواردی که به دستور ملکه تاشی خاتون ساخته شد می توان به مسجد، مدرسه، محل استراحت مسافران اشاره نمود. چندین سال بعد این آرامگاه توسط شاه اسماعیل صفوی و در سال 885 هجری شمسی، مرمت و بازسازی شد. اما پس از گذشت حدود 80 سال بعد از این مرمت، این آرامگاه توسط زلزله ای شدید بسیار مورد آسیب قرار گرفت و تخریب شد و پس از گذشت سال ها بعد مورد بازسازی قرار گرفت.

هم چنین در سال 1108 هجری شمسی، یعنی در زمان نادر شاه، بر روی ای آرامگاه مرمت بسیاری صورت گرفت، هم چنین به دستور نادر شاه قندیل بزرگی از طلا بر زیر گنبد این آرامگاه آویزان شد. گفته می شود که نادر شاه در آن زمان و پیش از غلبه افغان تصمیم بر این داشت که بعد از شکست افغان ها این حرم را مورد بازسازی قرار دهد و از همین رو مبلغ 1500 تومان پول آن زمان را صرف این امر کرد.

از دیگر پادشاهانی که در مرمت و بازسازی این حرم و آرامگاه دست داشتند می توان به فتحعلی شاه قاجار اشاره نمود که در سال 1206 هجری شمسی دستور بازسازی این مکان را داد. در واقع فتحعلی شاه دستور دادکه کف بقعه با استفاده از گچ و سنگ کمی بالاتر بیاورند و همچنین ضریحی نقره ای در بقعه قرار داده شود. اما سرانجام این بازسازی نیر بر اثر زلزله ای در سال 1232 هجری شمسی آسیب دید و گند بر اثر زلزله کاملا تخریب شد. اما در همان سال این گنبد توسط محمد ناصر ظهیر الدوله  مورد بازسازی قرار گرفت.

از دیگر اقداماتی در این حرم صورت گرفت می توان به نصب در ورودری برای حرم و نصب ساعتی بزرگ در قسمت جنوبی برج بقعه در سال 1251 و 1254 توسط مسعود میرزا ظل السطان اشاره نمود.

در دوره پهلوی نیز اقدامات بسیاری در این حرم صورت گرفت که از جمله می توان به آینه کاری های دیوار های داخلی حرم و ساخت گنبدی با اسکلت فلزی در سال 1336 هجری شمسی اشاره نمود.  همچنین در سال 1339 تا 1340 شمسی نیز گنبد حرم مورد مرمت قرار  گرفت و کاشی کاری هایی زیبا بر روی آن اجرا شد.  در طی این بازسازی ها در این دوره، یک سالن دیگر نیز به حرم اضافه شد و توسط هنرمندانی چون حسین ظریف صنایع آینه کاری شد.

بزرگترین عملیات عمرانی که بر روی این آرامگاه و حرم اجرا شد به دوره پس از پیروزی انقلاب اسلامی باز می گردد که از جمله اقداماتی که صورت گرفت می توان به احداث و تکیمل سالن بالای سر و آینه کاری بخش های قدیمی حرم اشاره نمود. هم چنین در بخش نوبی سالن نیز یک منبر بزرگ ساخته شده از مرمر در این قسمت قرار داده شد. در مقابل حرم شاهچراغ یکی از مساجد تاریخی شیراز که مسجد نو شیراز نام دارد جای گرفته است و از دوره اتابکان به جای مانده است.

بخش های مختلف حرم حضرت شاهچراغ

همان طور که در مقاله بالا خواندید این آرامگاه به دلیل اهمیت د ویژه ای که در بین شیعیان دارد، در طی سالیان مختلف مورد بازسازی قرار گرفته و بخش های مختلفی به آن در طی دره های مختلف افزوده شده است که از جمله می توان به موارد زیر اشاره نمود:

ایوان حرم حضرت شاه چراغ

این ایوان در قسمت شرقی حرم قرار دارد و گفته می شود که در زمان علاء الدوله قاجار ساخته شده و یک ایون با طول 38 متری که دارای 10 ستون می باشد. از جمله مواردی که در این ایوان به چشم می خورد حجره های دو طبقه آن با تزئینات و گچ بری هایی بی نظیر آن است که از طریق راهرویی که در دو طرف حرم وجود دارد، می توان به ایوان رفت. هم چنین سه رواق در بخش جنوبی ایوان ها برای ایجاد فضای بیشتر برای زائران و قرینه سایزی ایوان ها ایجاد شده و کاشی کاری های خارق العاده ای در آنها به کار برده شد است.

ضریح حضرت شاهچراغ

یکی از بخش های مهم حرم حضرت شاهچراغ ضریحی نقره ای است که اولین  ضریح در سال 1206 و در زمان فتحعلی شاه قاجار ساخته شد و بر روی این ضریح اشعاری با خطی زیبا با به زبان فارسی و عربی نوشته شده بود.

اما هم اکنون ضریح حرم حضرت شاهچراغ به طور کامل از نقره ساخته شده و یک صندوق خاتم کاری شده زیبا بر روی مرقد وجود دارد. هم چنین می توان ستون های معرق کاری و خاتم کاری شده منحصر به فردی را در داخل ضریح مشاهده نمود که تمامی آنها توسط علیرضا گودرزی از خاتم کاران شیرازی در سال 1378 تا 1380 به زیبایی انجام شده است.

صحن مطهر

از جمله دیگر بخش های مهم حرم حضرت شاهچراغ صحن حرم است که در گذشته حرم های احمدی و محمدی هرکدام دارای صحن های مستقل بودند اما پس از توسعه حرم حضرت شاهچراغ، مرقد هر دو ایشان در یک صحن بزرگ و باشکوه واقع شده که حضرت شاهچراغ در قسمت غربی و حرم سید میرمحمد در قسمت شمال شرقی صحن واقع شده است. هم چنین در وسط این صحن حوضی بزرگ وجود دارد که جلوه ای باشکوه به صحن بخشیده.

گلدسته ها

در قسمت جنوب و شمال ایوان حرم حضرت شاهچراغ دو گلدسته وجود دارد که برای قرینه سازی این این گلدسته ها در دو طرف ایوان قرار گرفته. این گلدسته ها با رنگ هایی طبیعی و توسط معرق کاری آستان قدس زیبنت داده شده است. هم چنین نام ائمه اطهار و القابشان در بر روی این گلدسته ها نقش بسته است.

گنبد حضرت شاه چراغ

از دیگر مواردی که در این حرم دیده می شود می توان به گنبدها اشاره نمود، در واقع اولین گنبدی که در این حرم ساخته شد در اتابکان و در سال 605 هجری شمسی بود. این گنبد بارها توسط افراد و دوره های زمانی مختلف بر اثر عوامل چون زلزله تخریب شد و مورد بازسازی و تعمیر قرار گرفت. در طی این باز سازی ها و مرمت ها کاشی کاری و آینه کاری های زیبایی بر روی این گنبد انجام شد که از جمله زیبا ترین مواردی که در این گنبد دیده می شود معرق کاری هایی با رنگ های مشکی، کرم، سبز،لاجوردی، طلایی و فیروزه ای است که جلوه ای منحصر به فردی را ایجاد کرده است.

سردر های حرم حضرت شاهچراغ

حرم حضرت شاه چراغ دارای 6 سر در ورودی است که از جمله می توان به سردربزگ غربی به نام باب الرضا و  سردر شمال غربی با نام باب موسی بن جعفر اشاره نمود. گفته می شود که در گذشته تنها ورودی حرم از میدان احمدی و سر در موسی بن جعفر بوده که رو به روی مسجد جامع شهدا واقع شده بود. محیط داخلی این سردر ها به شکل هشت ضلعی با کاشی های معرق شده است که زیبایی خارق العاده ای ایجاد کرده هم چنین کاشی کاری های با اشعاری از وصال شیرازی در این سردر ها نقش بسته اند. خوب است بدانید هر یک از این سردر ها به یک مسیر منتهی می شوند. برای مثال از طریق سردر شرقی می توان به مسجد جامع عتیق دسترسی داشت و سردر شمالی به بازار شاهچراغ و خیابان احمدی راه پیدا می کند. هم چنین سردر جنوبی نیز به به ورودی دارالشفاء و کوجه بین الحرمین منتهی می شود.

در های ورودی حرم حضرت شاهچراغ

حرم حضرت شاهچراغ دارای هفت در ورودی است که دو در شمالی حرم ورودی خواهران و دو در جنوبی حرم ورودی برادران است. هم چنین یک در ورودی طلا و دو در در ورودی ایوان وجود دارد.

امام زاده سید میرمحمد

از دیگر آرامگاه هایی که در حرم حضرت شاهچراغ وجود دارد می توان به آرامگاه امام زاده سید میرمحمد اشاره نمود. درواقع حضرت سید امیر محمد نیز یکی از فرزندان امام موسی کاظم و برادر حضرت شاهچراغ است از همین مزار ایشان در جوار حضرت شاهچراغ و در قسمت شرقی حرم مطهر واقع شده است.

کتابخانه تخصصی آستان مقدس احمدی و محمدی

از دیگر بخش های این حرم می توان به کتابخانه آستان قدس احمدی و محمدی اشاره نمود که این کتابخانه توسط ملکه تاشی خاتون با وقف قرآن و کتاب های دیگر احداث شد. گفته می شود این کتابخانه بر اثر جنگ های متعدد برخی از کتاب ها و آثار آن مورد دستبرد قرار گرفته شده است.

موزه آستان مقدس حرم حضرت شاهچراغ

در حرم حضرت شاهچراغ موزه آستان قدس واقع شده است که این موزه در تاریخ 30 آبان 1344 هجری شمسی احداث شد. ساختمان موزه در ابتدا در قسمت ورودی فعلی خواهران قرار داشت اما ساختمان کنونی موزه حرم مطهر در ضلع جنوبی حرم در سال 1372 به بهره برداری رسید.

چه کسانی در حرم شاه چراغ دفن شده اند؟

خوب است بدانید که حرم حضرت شاهچراغ علاوه بر اینکه محل دفن حضرت شاه چراغ و امام زاده سید میر محمد است افراد دیگری چون آیت الله شهید سید عبدالحسین دستغیب، حضرت آیت الله نجابت، بسمل شیرازی، وصال شیرازی و… نیز در حرم حضرت شاهچراغ به خاک سپرده شدند و شما می توانید در این حرم علاوه بر زیارت حضرت شاهچراغ از آرامگاه این چهره های سرشناس و تاریخی نیز دیدن کنید و فاتحه ای برایشان بخوانید.

 رزرو اقامتگاه به شیراز

شهر شیراز به دلیل جاذبه های دیدنی متعددی که دارد از مهم ترین شهر های گردشگری و توریستی ایران به شمار می رود از همین رو سالانه افراد بسیاری به این شهر پر آوازه و دیدنی سفر میکنند. اگر شما هم قصد سفر به این شهر را دارید و می خواهید مدتی را در این شهر اقامت داشته باشید می توانید از طریق سایت لوکس ویلا به اجاره ویلا در شیراز یا خانه بپردازید و اقامتگاه مورد نظرتان را انتخاب و رزرو نماید تا در هنگام سفرتان به این منطقه مشکلی برایتان پیش نیاید. لازم است بدانید که پشتیبانان سایت لوکس ویلا همه روزه آماده پاسخگویی به شما عزیزان جهت رزرو و اجاره ویلا، سوئیت، خانه و آپاراتمان در اقصی نقاط ایران هستند.