آرامگاه سعدی (سعدیه)

اگر به شیراز سفر کرده باشید می دانید که شیراز، شهر شعر و هنر و ادب است و هرساله تعداد زیادی توریست و گردشگر به شیراز سفر می کنند و این شهر، یکی از پر بازدید ترین شهرهای ایران برای توریست هاست. آرامگاه سعدی، که معروف به سعدیه می باشد در این شهر زیبا قرار دارد و بسیار مورد توجه دوستان ادب است، در این مقاله اطلاعات کاملی درباره این شاعر و نویسنده توانمند ایرانی، برایتان آورده ایم.

ز خاک سعدی شیراز بوی عشق می‌آید                 هزاران سال پس از مرگش ار ببویی

معرفی آرامگاه سعدی

آرامگاه سعدی که معروف به سعدیه می باشد، یکی از معروف ترین و پر بازدید ترین جاهای دیدنی شیراز به شمار می رود و تعداد زیادی توریست و گردشگر به آن سر می زنند. امروزه هرکس علاقمند به ادبیات فارسی و شعر و شاعری باشد، سعدی را می شناسد و نام او بر همگان آشناست، چراکه سعدی، اسطوره ایست که نامش همیشه جاودان باقی خواهد ماند. آرامگاه زیبایی که امروزه آن را می بینیم، در گذشته خانقاه بوده و در زمان حیات سعدی، این آرامگاه امروزی محل زندگی و گذراندن امور روزمره ایشان بوده است و این شاعر گرامی تا اواخر عمرش در این مکان زندگی کرده و در آخر، شیخ شیراز در همانجا به خاک سپرده شده است. بنای این مقبره ترکیبی از معماری قدیم و جدید می باشد و نظر هر بیننده ای را به خود جلب می نماید.

تاریخچه آرامگاه سعدی

ماجرای این مقبره بسیار پر فراز و نشیب است، هنگامی که سعدی را به خاک سپردند تا سالها بعد هیچ آرامگاهی وجود نداشت تا اینکه بالاخره برای اولین بار وزیر مشهور آباآقاخان با نام خواجه شمس الدین محمد صاحب‌دیوانی، به دستور ایشان بر روی مقبره سعدی بنایی را ساختند.

اما این بنا، ماندگار نبود و پس از گذشت چندین سال یعنی در سال 998 هجری قمری با دستورحاکم فارس که یعقوب خان ذوالقدر نام داشت این بنا به طور کامل تخریب شد و هیچ اثری از آن باقی نماند. هنگامی که حکومت پادشاهان زندیه فرا رسید، درسال 1187 هجری قمری بنا به دستور کریمخان زند که پادشاه سلسله زندیه در آن زمان بود، عمارتی ملوکانه که از گچ و آجر ساخته شده بود بر فراز آرامگاه سعدی در دو طبقه بنا کردند.

دوباره بعد از چندین سال محمدتقی بهروزی در ابتدای حکومت دوران قاجار که یکی از علمای شیراز بود، به دلیل انتساب سعدی به مذهب اهل تسنن، دستور تخریب و شکستن سنگ آرامگاه او را داد و سنگ مقبره تخریب گردید و سپس چندی بعد علی‌اکبرخان قوام‌الملک شیرازی سنگ جدیدی برای مقبره سعدی تهیه و نصب کرد و روی آن چندی از اشعار سعدی را حک کردند و این مقبره در آرامگاهی که به دستور کریم خان زند در دوران حکومت زندیه ساخته شده بود باقی ماندند.

دوباره در سال 1301 و در دوره قاجاریه این بنا توسط فتحعلی‌خان صاحب‌ دیوان که از دولت‌ مردان دوره قاجار و داماد فتحعلی‌ شاه قاجار بود بازسازی و مرمت شد چند سال بعد هم حبیب الله قوام الملک خان دستور تعمیر و ترمیم بخشی از قسمتهای بنا را صادر کرد تا آرامگاه و مقبره سر و سامان بگیرد و دارای وضعیت بهتری باشد.

در آخر اشخاصی به نام های محسن فروغی که یک معمار ایرانی، استاد معماری و رئیس دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران بود و مهندس علی اکبر صادقی از دانشکده هنر های زیبا تصمیم به طراحی سعدیه گرفتند و سپس آرامگاهی مکعبی را در سال 1324 طراحی کردند و در در بعدازظهر یازدهم اردیبهشت‌ماه ۱۳۳۱ آرامگاه سعدی با حضور دکتر محمود حسابی که در آن زمان وزیر فرهنگ بود و همچنین علی‌اصغرخان حکمت و تعداد زیادی از شاعران، نویسندگان، بازرگانان و صاحبان قدرت و منصب افتتاح گردید.

سعدی شیرازی کیست؟

سعدی شیرازی، یکی از به نام ترین شخصیت های تاریخ پرآوازه ادبیات کشورمان، ایران به شمار می آید. ابومحمد مشرف‌ (شرف) الدین مصلح بن عبدالله بن مشرف متخلص به سعدی شاعر توانمند و نویسنده قدر پارسی گوی ایرانی بوده است که در شیراز متولد شد. وی متولد 606 هجری قمری و وفات او 690 هجری قمری می باشد که البته در برخی منابع سال تولد سعدی 585 هجری قمری و وفاتش 691 هجری قمری آورده شده است،

با توجه به این که هیچ منبع تاریخی مستقل و معتبری در مورد زادروز دقیق سعدی اطلاعاتی در دست نداشته‌ است، هر دو تاریخ ذکرشده است. او در خانواده ای مذهبی و اهل دین چشم به جهان گشود (مرا معلم عشق تو شاعری آموخت همه قبیله من عالمان دین بودند). اهالی ادب آن زمان به شیخ شیراز لقب استادِ سخن و شیخ اجل حتی به طور مطلق استاد می دادند.

البته لازم به ذکر است که طبق قدیمی ترین اسناد موجود، نام اصلی ایشان مصلح‌الدین ابومحمد عبدالله بن مشرف بن مصلح بن مشرف بوده است که نام مصلح که اسم کوچک سعدی می باشد برگرفته از نام پدربزرگ پدری او می باشد.

سعدی با حمایت های پدرش از کودکی تحت تعلیم و تربیت قرار گرفت و همیشه ازآموزه ها و تعالیم پدرش با خوشی یاد می کند. متاسفانه سعدی پدرش را در سن 12 سالگی از دست داد و پدربزرگ مادری اش به نام مسعود بن مصلح الفارسی حظانت او را بر عهده گرفت. چندی بعد سعدی تصمیم به سفر به بغداد گرفت و حدودا از سال 633 در مدرسه نظامیه بغداد به تحصیل پرداخت و سپس در حدود سال 655 هجری قمری به شیراز بازگشت در حالی در سفرش سختی های بسیاری کشیده بود اما او ایمان و صبرش را حفظ کرد. سعدی شیرازی جهانگردی خود را در سال 1126 میلادی آغاز کرد و به شهرهای مختلف خاور نزدیک و خاورمیانه، هندوستان، حبشه، مصر و شمال آفریقا سفر کرد. این جهانگردی به روایتی که از خود سعدی آمده است سی سال به طول انجامید. سختی های سفر سعدی بسیار زیاد بود به حذی که در گلستان آورده است پایش برهنه بوده و پاپوشی نداشته و بسیار دلتنگ بوده و دوری از وطن او را بسیار آزرده بوده است.  سپس او در سال ۶۵۵ هجری قمری سعدی ‌نامه یا بوستان را به نظم درآورد و در سال بعد (۶۵۶ هجری قمری) گلستان را تألیف کرد. علاوه بر اینها قصاید، غزلیات، قطعات، ترجیع بند، رباعیات و مقالات و قصاید عربی سعدی را به طور کامل در کلیات وی جمع کرده‌اند.

معماری آرامگاه سعدی

محسن فروغی که یک معمار مدرنیست ایرانی بود که از جمله معمار هایی بود که برای گذشته ایران اهمیت بسیاری قائل بود و با همکاری علی اکبر صادق در سال 1330 و با الهام گرفتن از معماری اصیل سنتی ایرانی طرح این آرامگاه بی نظیر را که ترکیبی از معماری ایرانی و مدرن می باشد طراحی کرد. او برداشت سطحی از گذشته را نوعی نگاه سطحی گرا می دانست و از نظرش رابطه ساختمان از لحاظ کل و شیوه در دو دسته قرار دارد که دسته اول رابطه ظاهری و دسته دوم رابطه حقیقی می باشد.

معماری سعدیه در گزارش انجمن ملی به این صورت توصیف عمومی آرامگاه بیان شده است که طرح این معماری از یک راهروی بسیار باریک و کشیده و همچنین ایوان های بلندی که دارای ستون هستند ساخته شده است که دو ایوان عمود بر هم دارد و گویی حرف L در زبان انگلیسی سازماندهی شده به چشم می خورد. البته در واقع ساختمان کنونی تلفیقی از طراحی کاخ چهل ستون و معماری های جدید و قدیم ایران می باشد.

بنایی که در زمان کریم خان ساخته بودند تا سال 1327 هجری شمسی استوار بود و سپس در سال 1329 این بنا توسط علی اصغر حکمت و انجمن آثار ملی ایران، به عنوان بنای جدید ساخته شد و مراسم افتتاحیه رسمی آن در اردیبهشت ماه سال 1331 برگزار گردید. طراحی ورودی آرامگاه سعدی توسط آندره گدار که یک هنرمند و معمار مشهور اهل فرانسه است، می باشد.

ساختمان به سبک ایرانی طراحی و ساخته شده است که با ۸ ستون از سنگ‌های قهوه‌ای رنگ در جلوی مقبره قرار دارند و اصل بنا را با سنگ سفید و کاشی کاری طراحی و تزئین کرده اند. بنای آرامگاه از بیرون به شکل مکعبی دیده می‌شود اما در داخل هشت ضلعی است با دیوارهایی که از جنس مرمر و گنبدی لاجوردی می باشند.

مساحت زیر بنای این آرامگاه حدود 257 متر مربع می باشد و مقبره شیخ در زاویه دو ایوانی که عمود بر هم هستند قرار دارد . روی آرامگاه گنبدی زیبا با کاشی های فیروزه ای رنگ قرار دارد. رنگ سنگ های پایه ی این بنا سیاه میباشد و ستون ها و جلوی ایوان از جنس سنگ گرانیت قرمز مخصوصی ساخته شده است. همچنین جنس نمای خارجی این آرامگاه از سنگ تراورتن وجنس نمای داخلی آن از سنگ مرمر می باشد.

شاید برایتان جالب باشد که بدانید این ساختمان هفت ضلعی در هر هفت ضلع خود قسمت هایی از گلستان، بوستان، بدایع، قصاید و طیبات سعدی دارد که با خط ابراهیم بوذری نوشته شده است و همچنین متنی از کتیبه علی اصغر حکمت روی قبر سعدی نصب شده است.

جذابیت های معماری آرامگاه سعدی

چیزی که این آرامگاه را خاص و منحصر به فرد کرده است کاشی‌کاری، معماری ایرانی و کتیبه‌هایش است و ایوان هایی زیبا که یادآور چهل ستون می باشد و گنبد بی نظیر فیروزه ای این آرامگاه که آدم را غرق تماشا می کند، همچنین کتابخانه اش که بسیار کارآمد و مملو از کتاب های اصیل و قدیمی است و همه این ها دراین مجموعه گرد آوری شده اند و دست به دست هم داده اند تا آرامگاه شیخ از همیشه دلنواز تر به نظر برسد.

بخش‌ های آرامگاه سعدی

آرامگاه سعدی دارای بخش های متعددی می باشد که در ادامه تمامی بخش ها را برایتان آورده ایم.

به طور مثال در ضلع غربی این آرامگاه قصیده ای با متن زیر به چشم می خورد:

خوش است عمر، دریغا که جاودانی نیست          پس اعتماد بر این چند روز فانی نیست

همچنین در ضلع شمال شرقی این آرامگاه چند بیت از بوستان آورده شده است:

الا ای که بر خاک ما بگذری             به خاک عزیزان که یادآوری

در ضلع جنوب شرقی نیز کتیبه ای از گلستان به چشم می خورد که قسمتی از آن (یاد دارم که با کاروان همه شب رفته بودم… ) می باشد.

وقتی به ضلع جنوب غربی می رسیم غزلی از بدایع سعدی را می بینیم که آورده است:

ای صوفی سرگردان، در بند نکونامی            تا درد نیاشامی، زین درد نیارامی

ضلع شمال غربی ایوان این آرامگاه مزین به دوازده بیت از قصیده می باشد که یکی از ابیات آن ( می برد سوی یمین و شمال خاک من و توست که باد شمال ) می باشد.

درضلع شرقی نیز دوازده بیت از قصیده با خط نستعلیق دیده می شود:

بسی صورت بگردیده‌است عالم            وز این صورت بگردد عاقبت هم

شعری از بوستان که روی سنگ قبر سعدی حک شده است:

کریم السجایا، جمیل الشیم               نبی البرایا، شفیع الامم

حیاط

همانطور که می دانید حیاط و حوض دو عنصر مهم معماری اصیل ایرانی و اسلامی هستند.این آرامگاه دارای محوطه ای در حدود 10395 متر مربع می باشد و حیاط باغ آن به سبک ایرانی گلکاری شده و مملو از باغچه و درختان سرسبز و زیبا است که وقتی وارد آرامگاه می شویم سبزی و طراوت درختان روحمان را تازه می کند وهمجنین دو حوض مستطیلی در دو طرف حیاط ارامگاه قرار دارد.

حوض سکه

از آن جهت به این حوض، حوض سکه می گویند که مردم برای گرفتن حاجت و رسیدن به آرزویشان داخل این حوض سکه پرتاب می کنند، همانطور که در رسم و رسوم ایتالیایی ها هم برای برآورده شدن آرزویشان در آبشار تروی سکه می اندازند. این حوض در جلوی رواق آرامگاه قرار دارد و نام دیگر آن حوض ماهی می باشد.

حوض ماهی

این حوض با ابعاد 30 متر مربع در سمت چپ آرامگاه واقع شده است و درداخل به شکل یک هشت ضلعی می باشد. در عمق ده متری صحن این آرامگاه قناتی وجود دارد که آب آن دارای مواد گوگردی و جیوه است و آب این قنات که در زیر زمین جریان دارد در دل «حوض ماهی» می ‌ریزد. اکثر مردم و به خصوص شیرازی ها اعتقاد دارند که آب این حوض خاصیت شفابخشی دارد و شستشو در این آب، به خصوص در شب چهارشنبه سوری جزء اعتقادات و رسومات خاص مردم شیراز است. کاشی کاری های این حوض در سال 1372 توسط استاد تیرانداز طراحی شده و توسط میراث فرهنگی اجرا گردیده است.

ایوان

این آرامگاه دارای 8 ستون سنگی قهوه ای رنگ می باشد که شدیدا ما را به یاد چهل ستون می اندازد، این ایوان ها از جنس گرانیت قرمز خاص هستند و چندین کتیبه از شعر های استاد سخن دور تا دور این آرامگاه به چشم می خورد که ممکن است در بازدیدتان از سعدیه، با ازدحام جمعیتی روبرو شوید که قصد دارند در مقابل آرامگاه و ایوان هشت ضلعی‌اش، عکس یادگاری بیاندازند.

کتابخانه

کتابخانه سفید رنگ سعدیه در بخش غربی آرامگاه سعدی قرار دارد و کتاب‌های اصیل این کتابخانه به 18378 نسخه و 15101 عنوان می‌رسد. این کتابخانه زیبا در سال 1351 ساخته شد تا کسانی که اهل مطالعه هستند و به آن علاقه دارند بتوانند ضمن بازدید از آرامگاه شیخ شیراز به مطالعه نیز بپردازند و ساعتی را در این آرامگاه سپری کنند و از مزایای آن استفاده بنمایند.

درباره سعدیه بیشتر بدانیم

شاید برایتان جالب باشد که بدانید همانطور که گفتیم آرامگاه سعدی داری 4 حوض می باشد که شامل دو حوض مستطیلی در حیاط، دو حوض ماهی و حوض سکه در داخل آرامگاه است. همچنین اگر به پشت اسکناس ده هزار تومانی نگاه کنید عکس این آرامگاه را روی آن می بینید البته عکس و نمای سعدیه در سکه‌های 500 ریالی برنزی در سال 1387 هم حک شده بود. همچنین در لغت نامه دهخدا از این آرامگاه دوست داشتنی با نام گازرگار یاد شده است که به نقل از فرهنگ برهان قاطع می باشد.

جاذبه های دیدنی و گردشگری اطراف آرامگاه سعدی

از آنجا که سعدیه در بهترین موقعیت جغرافیایی از لحاظ غنی بودن جاذبه های دیدنی و گردشگری قرار گرفته است، در ادامه سعی کردیم که چند مورد از جاذبه های دیدنی و گردشگری که در نزدیکی آرامگاه سعدی واقع شده اند را به شما معرفی کنیم.

باغ طاووسیه

باغ طاووسیه یکی از باغ های زیبا و تاریخی شیراز و یکی از مقاصد محبوب گردشگری در این استان می باشد که هرساله سیل عظیمی از گردشگران و مسافران را به خود جذب می کند. باغ طاووسیه در محله سعدی شیراز واقع شده است و فاصله چندانی با آرامگاه سعدی ندارد. این باغ یک باغ کوچک با تعداد زیادی درخت نارنج می باشد و عطر خوش نارنج هنگام ورود انسان را به وجد می آورد.

باغ دلگشا

در فاصله ی کمتر از 2 کیلومتری سعدیه، باغی ایرانی با ساختار و معماری منحصر به فردی ساخته شده است که به آن باغ دلگشا می گویند. این باغ یکی از قدیمی ترین و تاریخی ترین باغ های شیراز است که مربوط به سه دوره ساسانیان، صفویان و قاجاریان بوده است. مساحت باغ دلگشا حدود 7.5 هکتار است و درختان نارنج بسیاری در آن دیده می شوند. این باغ در ماه اردیبهشت با شکوفه‌های زیبا و عطر و بوی دل‌انگیز بهار نارنج، فضایی بسیار دلنشین و خاصی را ایجاد می کند و در بین گردشگران بسیار محبوب است.

پارک قلعه بندر شیراز

پارک قلعه بندر شیراز یکی دیگر از جاذبه های گردشگری شیراز به شمار می رود که در نزدیکی سعدیه واقع شده است. این پارک دارای مساحتی بالغ بر 10 هکتار می باشد و با کمک شهرداری ساخته شده است. پارک قلعه بندر شیراز دارای یک آبشار مصنوعی و فضای سبز دلنشین می باشد و جهت رفاه حال و استراحت مسافران گرامی تعبیه شده است تا مسافران بتوانند ساعاتی خوش و بدون دغدغه را در این بوستان به استراحت بپردازند و از فضای دل انگیز این پارک لذت ببرند، همچنین این پارک دارای پلکان های زیبایی می باشد که بر جذابیت های پارک افزوده است.

باغ موزه هفت تنان شیراز

باغ موزه هفت تنان یا همان باغ تکیه هفت تنان شیراز یکی دیگر از گنجینه های ارزشمند شهر شیراز به شمار می رود و به جذابیت های این شهر افزوده است. باغ موزه هفت تنان شیراز در فاصله حدود 3 کیلومتری از سعدیه واقع شده است و پیشینه تاریخی این باغ به سده های قبل از دوران حکومت زندیه باز می گردد. باغ موزه هفت تنان شیراز یکی از عمارت های خوش‌ سیمای ایرانی می باشد که حدود ۳۳۸۸ متر مربع مساحت و ۹۸۸ متر مربع زیربنا دارد. علت نامگذاری این باغ به نام باغ هفت‌ تنان یا همان هفت تکیه، به دلیل وجود هفت قبر از هفت عارف معروف و مشهور ایرانی است که در این باغ آرمیده اند. مردم شیراز ارادت خاصی به باغ موزه هفت تنان شیراز دارند و برای برآورده شدن حاجات و دعاهایشان، نیت قلبیشان را به این باغ می سپارند و این باغ را واسطه ای برای رسیدن به خواسته هایشان قرار می دهند.

آدرس باغ موزه هفت تنان شیراز: فارس، شیراز، پای کوه چهل مقام، شمال آرامگاه حافظ، روبه‌روی چهل مقام، موزه سنگ شیراز

آرامگاه سعدی کجاست و مسیر دسترسی به آن

این آرامگاه در قسمت شمال شرقی شیراز و دردامنه کوه در انتهای خیابان بوستان و کنار باغ دلگشا قرار گرفته است. برای دسترسی به این آرامگاه بی نظیر می توانید هم از طریق وسایل نقلیه عمومی و هم با خودروی شخصی استفاده نمایید. برای دسترسی به این آرامگاه می توانید از اتوبوس‌های خطوط پایانه شهید دستغیب-بلوار نارنجستان و بلوار نارنجستان-پایانه نمازی استفاده کنید که در نزدیکی این مکان، ایستگاهی به نام سعدیه قرار دارد.

ایستگاه مترو نیز در حدود چند کیلومتر از آرامگاه شیخ شیراز فاصله دارد که نیازمند پیاده روی است. نزدیک ترین ایستگاه مترو به سعدیه، ایستگاه ولیعصر می باشد.  در سفر به شیراز فراموش نکنید طی گشت و گذار و بازدید از جاهای دیدنی آن، در مهد شعر و شاعران از آرامگاه حافظ شیرازی نیز دیدن نمایید.

آدرس آرامگاه سعدی: ایران، استان فارس، شیراز، بلوار بوستان، خیابان سعدی جنوبی، کنار باغ دلگشا، آرامگاه سعدی (سعدیه)

شماره تلفن آرامگاه سعدی: 32244068-071

زمان بازدید و قیمت بلیط آرامگاه سعدی

سعدیه برای بازدید در هر فصلی زیباست و این زیبایی درونی را هیچگاه از دست نمی دهد، البته در اوایل اردیبهشت ماه خیلی شلوغ است و مملو از مسافران،گردشگران و بازدید کنندگان می باشد. ساعات بازدید از این آرامگاه از ساعت 8:00 صبح شروع می شود و تا ساعت 20:00 الی 21:00 شب مشغول به فعالیت می باشد و باز است.

این مجموعه در روزهای تاسوعا و عاشورا، شهادت امام علی (ع)، رحلت پیامبر (ص)، رحلت امام خمینی (ره) و شهادت امام جعفر (ع) فعالیتی ندارد.

همانطور که می دانید قیمت بلیط آرامگاه سعدی برای گردشگران داخلی و خارجی متفاوت است و قیمت بلیط سعدیه در سال 1400 برای گردشگران داخلی مبلغ پنج هزار تومان و برای گردشگران خارجی نیز مبلغ 50 هزار تومان می باشد.

رزرو آپارتمان در شیراز

وقتی به شیراز سفر می کنید، آنقدر غرق هنر و ادب و معماری این شهر زیبا می شوید که دل کندن از آن بسیار سخت است و بازدید از مکان های دیدنی آن زمان بر است چراکه جاذبه دیدنی و ادبی این شهر زیاد است و پرده از شعر و هنر در این شهر به چشم می خورد، برای استراحت و اقامت در این شهر با قیمت مناسب پیشنهاد ما به شما اقامت و اجاره آپارتمان مبله در شیراز می باشد که شما بتوانید با خیال راحت در مکانی بدون دغدغه و آرام اقامت گزینید و از سفر خود نهایت لذت را ببرید و ضمن گشت گذار و دیدن از شیراز بتوانید به راحتی اوقات استراحت خود را سپری کنید.