آرامگاه حافظ (حافظیه)

شهر شیراز یکی از قوی ترین قطب های توریستی کشور عزیزمان ایران به شمار می رود که هرساله میزبان سیل عظیمی از مسافران و گردشگران و سفر دوستان می باشد. حافظ یکی از مشهورترین شاعران تاریخ ایران است و هرکسی که علاقه مند به شعر در سرتاسر جهان باشد ، او را می شناسد و کتاب های خود را می خواند.

به همین دلیل آرامگاه حافظ به یکی از مهمترین جاذبه های گردشگری ایران بدل شده است. شهر شیراز علاوه بر اینکه پایتخت فرهنگی ایران باستان به شمار می رود شهر شعر و شاعری و مهد پرورش گنجینه های ادب فارسی ایران زمین نیز است.

خواجه شمس‌الدین محمد حافظ شیرازی معروف به لسان‌الغیب، یکی از بزرگ ترین شاعران قرن هشتم ایران و یکی از سخنوران نامی جهان در این شهر آرمیده است. حافظ به دلیل اشعار عرفانی برای ایرانیان جایگاه خاصی دارد و اکثر مردم در بسیاری از مناسبت ها مثل شب یلدا، به سمت شعر و فال حافظ می روند. اگر سفر به شیراز و بازدید از آرامگاه حافظ را در برنامه خود قرار داده اید، مطالعه این مقاله از سایت لوکس ویلا را به شما توصیه می کنیم.

معرفی آرامگاه حافظ

آرامگاه حافظ یا همان حافظیه که در سال 856 هجری قمری گشوده شده است محل خاکسپاری حافظ شیرازی در شیراز می باشد. رضا شاه به علی اصغر حکمت که وزیر آموزش و پرورش آن زمان بود دستور به بازسازی این مقبره را داد و بر پایه طرحی از آندره گدار که سال ۱۳۰۷ هجری شمسی به دعوت دولت وقت ایران و به‌منظور ساماندهی اداره‌کل باستان‌شناسی، نگهداری و مرمت بناهای تاریخی، به ایران آمد، طراحی و بازسازی شد.

مجری این طرح، علی ریاضی بوده است که رئیس اداره آموزش و پرورش استان فارس بود و سرپرست این طرح علی سامی می باشد. این بنا تعداد دفعات زیادی بازسازی و مرمت شده است مثلا در زمان تیموریان و افشاریان ولی سرانجام در سال 1314 شمسی آخرین اقدام توسط علی اصغر حکمت صورت گرفت و ساخت یک بنای جدید توسط او انجام شد. در طرح جدید نیز همانند سبک و طرح گذشته این مجموعه به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم شد و اجرای کامل این طرح تا سال 1317 هجری شمسی به طول انجامید.

تاریخچه حافظیه

این بنای زیبا و پرآوازه تاریخچه پر ماجرایی دارد، خواجه حافظ شیرازی در سال 792 هجری قمری از دنیا رفت اما بنای مقبره این شاعر گرانقدر کشورمان 65 سال بعد از فوتش یعنی در سال 856 هجری قمری در زمان حکمرانی میرزا ابوالقاسم گورکانی، استاد و وزیر حکمران گورکانی به نام شمس‌الدین محمد یغمایی بر فراز قبر حافظ عمارت گنبدی بنا کرد و جلوی آن را حوض بزرگی ساخت که از آب رکن آباد پر می‌شد و این بنا برای اولین بار ساخته شد و شمایل اولیه این بنا بود.

همچنین در اوایل قرن یازدهم هجری یعنی در زمان سلطنت شاه عباس این بنا مرمت و بازسازی شد و تعمیرات مختصری در زمان نادر شاه افشار روی آن صورت گرفت. هرچند اصلی ترین و مهم ترین تغییر روی آرامگاه حافظ در زمان کریمخان زند صورت گرفت که در سال 1189 هجری قمری دستور داد که سازه ای اساسی روی آرامگاه حافظ بنا کنند.

ساختمانی که کریمخان دستور به ساخت آن را داد به شیوه بناهای زمان زندیه ساخته شد و دارای تالار اصلی با چهار ستون سنگی و یک پارچه و منظم بود و از طرف شمال و جنوب به سمت فضای آزاد باز می شد و همچنین در سمت چپ و راست آن دو اتاق قرار گرفته بود به طوری که قبر حافظ در قسمت و بخش شمالی تالار قرار می گرفت و در بخش جنوبی آن باغ بزرگی به چشم می خورد. این چهار ستون با ارتفاع پنج متر همچنان و در زمان حال نیز در بخش مرکزی تالار در مقابل پله ها با نقش هایی که قدیمی اند و رنگ به رخسار ندارند اما همچنان زیبایی خود را حفظ کرده اند به چشم می خورد.

علاره بر همه این ها به دستور کریمخان زند سنگی از جنس مرمر برای قبر خواجه حافظ شیرازی درست کنند و بعد از اینکه این سنگ آماده شد، دو غزل زیبا از مجموعه غزل های حافظ را با خط نستعلیق که توسط حاج آقاسی بیگ افشار آذربایجانی نوشته شده بود، روی آن حکاکی کردند که آن غزل این بود : (مژدهٔ وصل تو کو کز سر جان برخیزم/طایر قدسم و از هر دو جهان برخیز مکه) ابعاد آن ۴۰x۸۰x۲۶۶ سانتی متر بود که این سنگ همچنان که به آن سر بزنید روی قبر حافظ قرار دارد و بالای آن جمله “انت الباقی و کل شیءٍ هالک” نوشته شده است.

همچنین در بخش پایینی غزلی زیبا از حافظ در 12 سطر آمده است که یکی از آنها به شرح زیر است:

مژده وصل تو کو کز سر جان بر خیزم          طایر قدسم و از دام جهان برخیزم

دور تا دور و حاشیه این آرامگاه غزلی دیگر از حافظ نوشته شده است:

ای دل غلام شاه جهان باش و شاه باش          پیوسته در حمایت لطف اله باش

همچنین در گوشه‌ی بالایی سنگ، این دو مصرع آمده است:

بر سر تربت ما چون گذری همت خواه          که زیارتگه رندان جهان خواهد بود

در گوشه پائینی سنگ نیز دو مصرع زیر نوشته شده است:

چراغ اهل معنی خواجه حافظ          بجو تاریخش از خاک مصلی

بعد از حکومت زندیه هم افراد زیادی این آرامگاه را بازسازی و مرمت کردند، کسانی همچون تهماسب میرزا (مؤید) در سال 1273 هجری قمری و مرحوم فرهاد میرزا (معتمد الدوله) فرمانفرمای فارس در سال 1295 هجری قمری که معجری چوبی بر آرامگاه نصب کرد و ملا شاه جهان زرتشتی (اردشیر) در سال 1317 هجری قمری، که این افراد همگی به نحوی آرامگاه خواجه شمس الدین محمد شیرازی را بازسازی و مرمت نمودند. همچنین در سال 1319 هجری قمری شاهزاده ملک منصور که ملقب به شعاع السلطنه و والی فارس، سازه ای از جنس آهن روی قبر حافظ ساخت و کتیبه ای را در قسمت بالایی آن قرار داد و در سال 1310 خورشیدی شخصی با نام دبیر اعظم بهاری که در آن زمان استاندار فارس بود، سر در حیاط جنوبی و نارنجستان آن را بهبود بخشید و خیابانی به نام خرابات در جلوی آرامگاه ساخت که بعد از چند وقت نام آن به گلستان تغییر پیدا کرد.

در سال 1314 خورشیدی نیز با تلاش های فراوان علی اصغر حکمت شیرازی وعلی ریاضی نقشه ی آرامگاه طراحی شد و با نظارت مهندس آندره گدار در سال 1316 به پایان رسید.

طراح آرامگاه حافظ کیست؟

طراح حافظیه شخصی به نام آندره گدار است که او یک معمار، باستان‌شناس فرانسوی و رئیس پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران بود که در اوایل دوره پهلوی وارد ایران شد و به استخدام دولت ایران درآمد. وی در سال 1307 هجری شمسی توسط دولت وقت به ایران دعوت شد تا آرامگاه سعدی را طراحی و بازسازی کند و کار وی در سال 1316 به پایان رسید و این آرامگاه را با معماری بی نظیری طراحی و بازسازی کرد و به پایان رساند، وی در سال ۱۹۶۵ میلادی در ۸۴ سالگی در فرانسه درگذشت.

خواجه حافظ شیرازی کیست؟

همانطور که گفته شد خواجه شمس الدین محمدبن بها الدین محمد حافظ شیرازی شاعر فارسی زبان قرن هشتم است که بیشتر شعرهای او در قالب غزل می باشد. آورده اند که حافظ به شیوه سخن پردازی خواجوی کرمانی گرویده و همانندی سخنش با شعر خواجو مشهور است.

حافظ یکی از مهم ترین و موثرترین شاعران ایرانی می باشد که نام او بر همگان آشناست و تقریبا در اکثر کشور ها اگر نام حافظ را به زبان بیاورید، تمامی دوستداران هنر و ادب او را می شناسند و دست کم چند بیت شعر از این شاعر بزرگ و پر آوازه خوانده اند. به راستی که حافظ در سراییدن شعر هنر عجیب و خارق العاده ای داشت که هرکسی این هنر را دارا نبود. جالب است بدانید که اشعار او به زبان های مختلفی از جمله اروپایی ترجمه شده است و نام حافظ به محافل ادبی جهان غرب هم وارد شده است. سال تولد حافظ به طور دقیقی مشخص نیست و تنها بر اساس نشانه ها و خوانده ها می توان آن را در سال های 720 تا 725 هجری قمری تخمین زد.

گزارشی که فخرالزمانی داده است سن حافظ را در هنگام مرگ 65 سال ذکر کرده است که سال تولد او را 727 هجری قمری به دست آورد و این در صورتی است که اثبات شد که این گزارش درست نیست و سال های زیادی مثل 713 و 715 هجری قمری برای تولد حافظ آورده شده اند. هر ساله در 20 ام مهرماه مراسم بزرگداشت حافظ در آرامگاه وی در شیراز با حضور پژوهشگران از اقصا نقاط دنیا برگزار می شود و در تقویم رسمی ایران 20 ام مهرماه روز بزرگداشت حافظ نامیده شده است.

ویژگی های معماری آرامگاه حافظ

اولین ویژگی که می توان برای معماری این آرامگاه نام برد غلبه فضای ساختمان بر جسم آن می باشد به گونه ای که با سفارش ساخت 24 ستون دیگر علاوه بر 4 ستون کریم خانی تقریبا بخش عمده عملیات اجرایی ساختمان انجام شد که از این 24 ستون جدید 8 ستون برای زیر گنبد در نظر گرفتند و 16 ستون دیگر برای ایوان جداکننده در نظر گرفته شد همچنین سقف این گنبد شبیه کلاه درویشان طراحی شد که وارستگی شان از سوی حافظ به شایستگی برگزیده شده است. همچنین در معماری این آرامگاه از مس به جای فلزات گرانبها برای پوشش سقف استفاده شده است که این نماد دل کندن از دلبستگی های دنیوی و مادی می باشد.

نمای داخلی این گنبد طرحی از گنبد مینا می باشد که 8 ستون آن نگهدارنده گنبد هستند که این هم نمادی از سده روزگار حافظ است. عدد بیست ستون در معماری ایوان این آرامگاه نیز اشاره به سده احیا و بازسازی حافظیه دارد که در واقع سده بیستم میلادی بوده است.

نماد شناسی در آرامگاه حافظ

جالب است بدانید که هر کدام از بخش هایی که در حافظیه وجود دارند، در واقع دارای یک نماد خاص هستند. به طور مثال، هنگامی که به خیابان گلستان شیراز که حافظیه در این خیابان واقع شده است وارد می شوید، هنگامی که هنوز وارد آرامگاه حافظ نشده اید، شما قادر به دیدن آرامگاه حافظ نیستید و در شلوغی شهر و خیابان غرق می شوید. این خیابان نمادی از اسارت های انسان با اندیشه های عرفانی در مشغله های جهان صنعتی می باشد.

همچنین صحن جنوبی آرامگاه حافظ، نمادی از جهان مادی و بی ارزش و گذرا است و هنگامی که از پله ها بالا می روید و به ایوان صحن می رسید، این نمادی از پختگی انسان و غلبه کردن فکر و اندیشه او بر روزمرگی ها و جهان مادی و گذرا و سلوک عرفانی می باشد. تمامی ایوان های حافظیه در واقع نمادی از خورشید هستند، چراکه در این جایگاه هیچگونه فاصله ای میان شما و حقیقت وجود ندارد.

آرامگاه حافظ در واقع نگین مجموعه حافظیه به شمار می رود، از ساختار آرامگاه حافظ برداشت های بسیاری در جهت نماد های مفهومی می توان داشت، به طور مثال، خورشید به عنوان اولین نمادی است که می توان برای آرامگاه در نظر گرفت. همچنین رنگ هایی که در گنبد به کار رفته اند نیز هر کدام دارای معنا و مفهومی خاص هستند. مثلا رنگ آبی فیروزه ای به کار رفته در گنبد نمادی از بهشت است و رنگ ارغوانی آن نمادی از شراب ازلی می باشد. همچین دو رنگ سیاه و سفید در گنبد آرامگاه حافظ، نماد شب و روز هستند و رنگ قهوه ای نیز یاد آور اصلی ترین و مهم ترین عنصر های جهان هستی، یعنی خاک است.
تمامی نماد های موجود و به کار رفته در ساختار این بنای ارزشمند، همگی یاد آور موضوعات معنوی و بسیار زیبا هستند و پشت هر کدام از آنها داستانی نهفته است. همه این ها باعث شده است تا حافظیه انسان ها را به وجد آورد و آنها را به سمت و سوی خود بکشاند.

بخش های مختلف حافظیه

مجموعه و آرامگاه حافظیه، مجموعه ای دو هکتاری است که دارای بخش های مختلفی می باشد که هر یک جلوه ای خاص به این آرامگاه بخشیده اند و هر کدام از بخش ها، دارای معماری های بی نظیر و خاصی می باشند. دو بخش اصلی آرامگاه حافظ صحن جنوبی و شمالی هستند و بخش های دیگر این آرامگاه در ادامه برایتان آورده شده است که شامل مقبره الشعرا و آرامگاه قوام السلطنه می باشد:

بخش شمالی

بنای امروزی آرامگاه حافظ به سبک کریم خان زند می باشد که آن هم دوره دوم شیوه اصفهانی است. که در این شیوه طرح ها خیلی ساده هستند و بیشتر فضاها به شکل چهارگوش می باشند، هندسه این شیوه ساده است و بیشتر از شکل ها و خط های شکسته استفاده شده است.

قسمت داخلی گنبد این آرامگاه با لعاب پلی کروم کاشی کاری شده است. هشت بیت از غزل حافظ بر روی هشت سنگ بزرگ حکاکی شده و هر کدام از آنها روی یک ستون هستند. تالار چهل شتونس کریم خان زند به همراه یک تالار جدید و بزرگ که دارای شانزده ستون سنگی مشابه یکدیگر می باشد ترکیب شده اند در صورتی که چهار ستون کریم خان زند مرکز این ساختمان را اشغال کرده است.

بخش جنوبی

در بخش جنوبی حافظیه یک باغ ورودی وجود دارد که دارای درختان نارنج و دو باغ گل بزرگ و جوی های آب و پیاده رو می باشد. در قسمت مرکزی باغ یک عدد حوض مستطیلی قرار دارد که کناره های حوض سنگی و از جنس سنگ هستند که از یکی از حوض های باغ شمالی باغ نظر (که بخشی از کاخ دیوان خانه کریم خان زند است، می باشد) تامین شده که در جریان های گسترش بلوار کریم خان زند تخریب شدند و در نتیجه این سنگ ها برای ساخت حافظیه فعلی به آرامگاه حافظ منتقل شدند.

در هر طرف از حیاط یک باغچه بزرگ نارنج وجود دارد. دیوار جنوبی و ورودی از نرده‌های آهنی ساخته شده‌است. مساحت بخش جنوبی، از ورودی باغ تا پله‌های تالار میانی، مساحتی بالغ بر ۹۹۸۵ متر مربع دارد.

مقبره الشعرا و مشاهیر مدفون در حافظیه

مقبره الشعرا که در بخش حیاط غربی آرامگاه قرار گرفته است محل دفن نویسندگان، شاعران، عالمان، استادان دانشگاه و هنرمندان بزرگ ایرانی است. در این مقبره اشخاص مهمی دفن شده اند که در بین آنها می‌توان به افراد زیر اشاره کرد: دکتر لطفعلی صورتگر، شاعر، رسول پرویزی، نویسنده و داستان‌نویس، استاد جواد مصلح، فیلسوف فرزانه، محمد خلیل رجایی، استاد حکمت و ادب، دکتر مهدی حمیدی شیرازی، شاعر و استاد دانشگاه، دکتر عبدالوهاب نورانی وصال، استاد دانشگاه، دکتر علی‌محمد مژده، استاد فرزانه‌ ادبیات دانشگاه، استاد حمید دیرین، موسس و رییس انجمن خوشنویسان فارس، استاد نورالدین رضوی سروستانی، از بزرگان آواز و موسیقی اصیل ایرانی، دکتر سید ابوطالب فنائی، نویسنده، مترجم و شاعر. همگی این افراد که هر کدام به نوبه خود و در زمان زندگی شان، اسطوره ای تکرار نشدنی بوده اند و افرادی فرهیخته و دانش آموخته به شمار می رفتند.

آرامگاه قوام السلطنه

آرامگاه قوام السلطنه که یکی از سیاستمداران و مشاهیر بزرگ ایران بوذه است در مجموعه حافظیه واقع شده است، قوام السلطنه از تبار محسن خان آشتیانی بود و در زمان حکومت نادرشاه و کریم خان زند ثروت فراوانی اندوخت و بازماندگانش نسل در نسل در دربار سلاطین و پادشاهان خدمت کردند و نفوذ زیادی در دربار پادشاهان مختلف پیدا کردند. آرامگاه وی در این مجموعه قرار دارد و یکی از بخش های دیدنی این مجموعه به شمار می آید و در سمت چپ تالار حافظیه در یک اتاق بزرگ قرار گرفته و در اطراف آن دو اتاق دیگر نیز بنا شده است.

رویداد های برگزار شده در آرامگاه حافظ

جالب است بدانید در سال 1398 آرامگاه حافظ بیشترین بازدید کننده داخلی و خارجی را به خود جذب کرده است. همچنین هرساله در جشن های سالانه هنر شیراز تعدادی از مشهورترین موسیقی دانان و نوازندگان به برپایی کنسرت های شبانه در حافظیه دعوت می شدند که این کنسرت ها از نیمه شب شروع می شدند و تا پاسی از بامداد ادامه داشتند. همچنین طبق رسم و رسومات مردم شیراز، مراسم تحویل سال جدید در حافظیه برگزار می شود و اکثریت مردم در جشن سال نو در کنار یکدیگر سال را تازه می کنند.

جاهای دیدنی اطراف آرامگاه حافظ

• دروازه قرآن که در شمال حافظیه با فاصله تقریبی 5/1 کیلومتری آن قرار دارد و یکی از دروازه‌های به جای مانده از دوره‌های قدیم در شیراز می باشد.
• باغ جهان نما که در شمال شرقی شهر شیراز قرار دارد و 850 متر تا حافظیه فاصله دارد.
• موزه هفت تنان یا باغ تکیه هفت‌ تنان محل دفن هفت عارف است و در 850 متری شمال آرامگاه قرار دارد.
• آرامگاه سعدی که در 3 کیلومتری غرب مقبره حافظ قرار دارد.
• باغ ارم با فاصله 5 کیلومتر از بخش شمالی مقبره.
• باغ نارنجستان قوام  در جنوب آرامگاه با فاصله 6 کیلومتر از مقبره حافظ.
• مسجد نصیرالملک در بخش جنوبی مقبره که با فاصله‌ای در حدود 4 کیلومتر از این آرامگاه قرار دارد.
• آرامگاه وصال شیرازی که کمتر از 3 دقیقه با آرامگاه حافظ فاصله دارد.
• موزه مشاهیر چهل مقام که در فاصله 300 متری آرامگاه حافظ واقع شده است.

هتل ها و اقامتگاه های نزدیک به حافظیه

آرامگاه حافظ، در مهم ترین و بهترین موقعیت جغرافیایی شهر شیراز قرار گرفته است و همین امر موجب شده است که در اطراف این آرامگاه، هتل ها و اقامتگاه های بسیاری وجود داشته باشند. در ادامه چند مورد از هتل ها و اقامتگاه های اطراف حافظیه را برایتان آورده ایم.

• خانه مسافر گلستان شیراز که در فاصله 1.3 کیلومتری حافظیه واقع شده است.
• هتل همای شیراز در فاصله 3.3 کیلومتر از آرامگاه حافظ.
• هتل بزرگ شیراز در فاصله ای حدود 3.2 کیلومتر از مقبره حافظ.
• هتل آپارتمان ساختمان مینا با فاصله ای کمتر از 5 دقیقه از حافظیه.
• اقامتگاه مجتبی در فاصله ای حدود 10 دقیقه ای تا آرامگاه حافظ.
• هتل پرسپولیس که در فاصله 2.6 کیلومتر از آرامگاه حافظ واقع شده است.
• هتل رویال شیراز که در فاصله 3.5 کیلومتری حافظیه قرار دارد.

بهترین زمان بازدید آرامگاه حافظ

آرامگاه حافظ در هر زمانی از سال که به آن سر بزنید زیباست اما در فصل بهار، بهشت شیراز شروع می شود و صحنه های دل انگیز بهاری به چشم می خورد، اردیبهشت ماه بهترین زمان سفر به شیراز می باشد و رنگ و لعاب طبیعت بهاری و عطر بهار نارنج در این موقع از سال انسان را به وجد می آورد.

همچنین 15 ام اردیبهشت ماه به نام روز شیراز نام گذاری شده است و به این دلیل در این شهر برنامه های مهیجی برگذار می شود و به همین خاطر بهترین زمان سفر به شیراز می باشد و علاوه بر حافظیه شما می توانید به آرامگاه سعدی نیز سر بزنید و از این شهر شعر و هنر نهایت لذت را ببرید.

ساعات بازدید و قیمت بلیط آرامگاه حافظ

ساعت بازدید آرامگاه حافظ در فصل های مختلف متفاوت است به طور مثال ساعت بازدید از این آرامگاه در فصل بهار و تابستان از ساعت 8 صبح شروع می شود و تا ساعت 22:00 شب ادامه دارد، و همچنین در فصول پاییز و زمستان ساعت بازدید از حافظیه از 8 صبح شروع می شود و تا ساعت 21:00  شب ادامه دارد.

قیمت بلیط این آرامگاه برای گردشگران داخلی و خارجی متفاوت است و قیمت بلیط آرامگاه حافظ برای گردشگران ایرانی مبلغ پنج هزار تومان و برای گردشگران خارجی مبلغ پنجاه هزار تومان می باشد.

مدت زمان بازدید از آرامگاه حافظ

مدت زمانی که گردشگران برای بازدید از آرامگاه حافظ نیازمند هستند، حدود 1 الی 2 ساعت می باشد و طی 1 الی 2 ساعت می توانید از تمامی بخش های آرامگاه حافظ دیدن نمایید. البته در نظر داشته باشید که اگر بار اولی است که به این آرامگاه سر می زنید، از آنجا که ممکن است بعضی از قسمت ها که بسیار زیبا و چشم نواز هستند، شما را محو خود کنند، در نتیجه به مدت زمان بیشتری برای بازدید از این آرامگاه حیرت انگیز نیازمند هستید.

آرامگاه حافظ کجاست و مسیر دسترسی به آن

حافظیه که یکی از مشهور ترین مناطق دیدنی شیراز می باشد واقع در بخش جنوبی دروازه معروف شیراز یعنی دروازه قرآن می باشد. فاصله بین چهار راه ادبیات و چهار راه حافظیه سنگ فرش شده است، البته در ابتدا قرار بود به مسیر پیاده راه تبدیل شود و عبور وسایل نقلیه در آن مجاز نباشد اما در حال حاضر حرکت وسایل نقلیه از سمت چهارراه حافظیه به‌سمت چهارراه ادبیات مجاز است.

اگر با وسایل نقلیه عمومی قصد رفتن به این آرامگاه را داشته باشید، انتخاب اول اتوبوس هایی است که در مسیر چهارراه ادبیات حرکت می کنند که تعداد آنها زیاد نیست.

هرچند استفاده از تاکسی می تواند انتخاب بهتری باشد و برای این کار شما باید خود را به فلکه گاز برسانید و از محل فلکه گاز تمام تاکسی ها شما را به حافظیه می برند.

هنوز خطوط مترو در نزدیکی ابن مجموعه احداث نشده است و هیج خط مترویی در مسیر آن وجود ندارد ولی اگر تمایل دارید که با اتوموبیل شخصی خود به حافظیه بروید،ابتدا به سمت دروازه قرآن رفته و وارد بلوار هفت تنان شوید و به راه خود در حدود 500 متر ادامه دهید و سپس به سمت راست بپیچید و وارد خیابان چهل مقام شوید.

در خیابان چهل مقام تا رسیدن به چهار راه ادبیات مسیر خود را ادامه دهید و بعد از رسیدن به چهارراه ادبیات مجموعه حافظیه را مشاهده می کنید که در سمت راست شما قرار گرفته است.

آدرس آرامگاه حافظ: استان فارس، شیراز، حدفاصل چهارراه ادبیات و چهارراه حافظیه، رو‌به‌روی ورزشگاه حافظیه

شماره تلفن آرامگاه حافظ: 32284552-071

اقامت در یک ویلای لاکچری در شیراز

برای اقامت و ماندن در شیراز گزینه های متعددی از جمله رزرو هتل و آپارتمان و سوییت وجود دارند که شما مسافران گرامی می توانید برای اقامت آنها را بر گزینید، اما پیشنهاد ما به شما یک اقامت لاکچری و لوکس در شهری زیبا و دیدنی است که بتوانید از این سفر دل انگیز نهایت لذت را ببرید و همچنان که لحظات خوشی را در شیراز سپری می کنید، ویلایی زیبا و آرام با دکوراسیونی بی نظیر برایتان مهیا باشد. پیشنهاد ما به شما رزرو ویلا لاکچری در شیراز از سایت لوکس ویلا می باشد که ما نظافت ویلاهایمان را به شما تضمین می کنیم و در سراسر ایران ویلاهای مناسبی برای شما مهیا کرده ایم. برای رزرو و اقامت در ویلاهایی که در سایت لوکس ویلا موجود هستند کافیست با کارشناسان لوکس ویلا تماس حاصل فرمایید تا شما را در انتخاب یک گزینه مناسب راهنمایی کنند.