منارجنبان اصفهان و راز و رمزهای این بنای تاریخی

اسرار منارجنبان اصفهان

با منارجنبان اصفهان و راز و رمزهای این بنای تاریخی آشنا هستید؟ تا به حال به اصفهان سفر کرده‌اید؟ اصفهان که به نصف جهان مشهور است پر است از مناطق دیدنی تاریخی و فرهنگی که هر کدام شاهکار معماری اصیل ایرانی را به نمایش می‌گذارد. ما قبلا درباره جاذبه های گردشگری اصفهان مقالاتی نوشته‌ایم که شما را به خواندن آن‌های نیز دعوت می‌کنیم. در این قسمت ایرانگردی لوکس ویلا، قصد داریم به بررسی تاریخچه، معماری و راز و رمزها و اسرار منارجنبان اصفهان بپردازیم. تا آخر همراه ما باشید.

درباره منارجنبان

در ۶ کیلو متری مسیر جاده اصفهان به نجف آباد، در سمت راست آزاد راه، بنای منار جنبان قرار دارد که بر فراز مقبره عارفی گمنام به نام “عمو عبدا… کارلادانی” بنا شده است و بر اساس تاریخ سنگ نبشته این مقبره،تاریخ بنا به ۷۱۶ هجری قمری برمیگردد.

این بنا یکی از آثار معماری دوره ایلخانان به شمار می رود. با مساحتی حدود ۱۴۶ متر مربع و مناره هایی به ارتفاع ۵/۷ متر از سطح بام و البته ارتفاع بام تا کف حیاط نیز ۵/۱۰ متر است.

تاریخچه منارجنبان اصفهان

با توجه به اسناد تاریخی و مدارکی که برجای مانده است، به‌نظر می‌رسد بنای تاریخی منارجنبان اصفهان در دوران حکومت ایلخانیان و اواخر فرمانروایی «محمد خدابنده اولجایتو»، در شهر اصفهان ساخته شده است. جالب است بدانید طبق تحقیقاتی که برخی از کارشناسان انجام داده‌اند، به‌ نظر می‌رسد، بقیه منارجنبان‌هایی که در جهان وجود دارد، همگی متعلق به فرهنگ ایرانی اسلامی است و از آن جالبتر این که تمام آن‌ها طی 3 دهه و در دوره حکومت تیموریان ساخته شده است. هرچند در رابطه با صحت و درستی این ادعا هنوز بحث وجود دارد، ولی در این شکی نیست که معماری زیبا و شگفت‌انگیز این مکان، که از مکانها و جاهای دیدنی اصفهان است، آن را به یکی از مشهورترین مناره‌های سراسر جهان تبدیل ساخته است.

مناره‌های جنبان در سراسر جهان

البته همانطور که قبلا هم اشاره کردیم، در ایران و دیگر کشورها مانند عراق و عربستان مناره‌های دیگری وجود دارد که در عین استحکام بالای بنا، در جای خود تکان می‌خورند. ولی آنچه که در مورد منارجنبان مطرح شده، علت اصلی ساخت آن است. درواقع به‌نظر می‌رسد، معمار این بنا که متاسفانه اطلاعاتی در مورد وی وجود ندارد، از همان ابتدا آن را به عنوان یک منارجنبان نساخته است و هدف اصلی وی هم احداث بنایی نبوده است که بتوان قسمتی از آن را به لرزه درآورد و قسمت دیگر خود‌به‌خود به لرزه افتد. درحالی که سایر منارجنبان‌ها از همان ابتدا به همین هدف ساخته شده‌اند. تعدادی از معماران و باستان‌شناسان مدعی این مطلبند که این مکان درواقع یکی دیگر از عمارات تک ایوانه است.

معماری و ویژگی های منارجنابان اصفهان چیست؟

ارتفاع ایوان مقبره عمو عبدالله از سطح زمین بقعه ۱۰ متر و ارتفاع هر یک از دو مناره ۷/۵ متر است. در این ایوان مزار عمو عبدالله قرار دارد و راه صعود به بام و مناره‌ها نیز به وسیله درگاه کوچکی است؛ که با پلکانی مارپیچ به بام مربوط می‌شود. اما چیزی که این بنای کوچک با عرض نه متر و طول هر مناره؛ هفده متر را معروف کرده، تکان خوردن آن است. یعنی با تکان دادن یکی از مناره‌ها مناره دیگر و کل ساختمان نیز تکان می‌خورد. ایوان منارجنبان یکی از آثار تک ایوانی دوران ایلخانی است که به سبک مغول ساخته شده؛ ولی شکل مناره‌ها نشان می‌دهد که آنها را اواخر دوره صفویه به ایوان اضافه کرده‌اند.

علاوه بر ویژگی منحصر به فرد منارجنبان اصفهان سقف بنا نیز با کاشی کاری های بسیار زیبائی مزین شده است که چشم هر بیننده ای را به خود خیره می کند.

منارجنبان اصفهان را تکان دهید و به اسرار آن فکر کنید

اگر فردی از ۱۷ پله داخل هر مناره که از بام بنا تا بالای هر مناره وجود دارد، بالا رفته و دست‌های خود را داخل یکی از دیوارهای واسط میانی پنجره‌های فوقانی آن قفل و شروع به تکان دادن مناره کند، مناره به حرکت در آمده و هم‌زمان با آن مناره دیگر و در واقع کل ساختمان به نوسان در می‌آید که تنها نوسان مناره قابل دیدن است.

همچنین برای دیدن نوسان بنا می‌توان لیوان آبی را بر روی قبر “عمو عبدالله” قرار داد و سطح لغزان آن را مشاهده کرد. به کاربردن آجرهایی با ویژگی‌های خاص که ضریب ارتجاعی بالاتری نسبت به آجرهای به کار رفته در بخش‌های دیگر دارد و کاربرد قوانین فیزیکی در این بنا نه تنها راز جنبیدن مشهورترین مناره جنبان جهان را آشکار می‌کند بلکه بیانگر دانش فنی عمیق سازندگان آن در هفت قرن پیش بوده است، سازندگانی که نامی از آنها به طور مشخص در دست نیست.

تکان خوردن مناره‌های این بنا تا مدت‌ها برای دانشمندان پرسش برانگیز بود. معماری اسرار آمیز این بنا برای بسیاری هنوز هم در هاله ابهام باقی مانده‌است. منطقی‌ترین علتی که برای تکان خوردن مناره‌ها وجود دارد، پدیده فیزیکی تشدید یا پدیده رزونانس است. چون مناره‌ها سبک معماری مشابهی دارند، تکان خوردن یکی روی دیگری اثر می‌گذارد. نکته جالب در این بنای تاریخی آن است که با حرکت دادن یک مناره، نه تنها مناره دیگر به حرکت در می‌آید، بلکه تمامی این ساختمان به لرزه درمی‌آید.

کاشی کاری در منارجنبان اصفهان، اوج هنر معماری ایران

کاشی هاى لاجوردى و فیروزه‏اى زینت بخش این بناست و برمزار آن روحانى زاهد و عابد قطعه سنگى مرمرى قرار داده‏ اند که سوره یس از قرآن کریم حاشیه آن را زینت داده است. کتیبه ‏هاى دیگرى نیز در این آرامگاه هست که از آن جمله است کتیبه‏ اى بر سنگ مرمر بالاى سنگ اصلى که از عمد عبدالله به عنوان یک مرد پرهیزگار و زاهد نام مى ‏برد و تاریخ او را نیز ذکر مى ‏کند.

تزئینات کاشی کاری به شیوه مغولی در ساختمان این بنای تاریخی قابل مشاهده است. زینت دیگر این بنا که می توان به آن اشاره کرد ایوان دوره مغول است که با خط های ظریف و نقش های ستاره ای و کاشی های لاجوردی آراسته شده است.

منار جنبان اصفهان این جاذبه فوق العاده در ۲۰ خرداد سال ۱۳۲۱ و با شماره ثبت ۳۴۹ به فهرست آثار ملی کشور ثبت شده است

علت لرزش منارجنبان اصفهان

آدرس منارجنبان : اصفهان – روستای کارلادان در غرب شهرستان اصفهان،راه نجف آباد.