سرای مشیر

سرای مشیر که با نام های سرای هنر و سرای گلشن نیز شناخته می شود، بخشی از بازار شیراز است که به خاطر زیبایی و قدمت تاریخی اش تبدیل به یکی از جاذبه های گردشگری شیراز شده است. مدیریت این سرا اکنون با سازمان حج و اوقاف می باشد و حجره داران این محیط تاریخی باید به خاطر کار در این حجره ها، اجاره بها بپردازند. این محوطه تاریخی در سال 1345 در فهرست آثار ملی ایران جای گرفت.

سرای مشیر کجاست و مسیر دسترسی به آن

در محل تقاطع خیابان های طالقانی و لطفعلی خان زند شیراز، در ضلع جنوب شرقی بازار وکیل، سرایی وجود دارد که با نام های مشیر و گلشن شناخته می شود. برای رسیدن به این محوطه تاریخی، تجاری و هنری باید در ابتدا وارد منطقه 8 شیراز شوید و به سوی خیابان لفطعلی خان زند حرکت کنید. نزدیکترین ایستگاه مترو به این بازار، ایستگاه وکیل الرعایا می باشد که باید از درب شمالی آن خارج شوید. البته امکان رسیدن با استفاده از تاکسی و اتوبوس نیز وجود دارد. باید تاکسی هایی را سوار شوید که به سوی بازار وکیل می روند.

آدرس سرای مشیر: شیراز، تقاطع اول خیابان لطفعلی خان زند و طالقانی، انتهای بازار وکیل

معرفی سرای مشیر

در گوشه ای از بازار وکیل شیراز، سرایی وجود دارد که از دوران قاجار برجای مانده و به دستور حاکم وقت فارس در آن دوران ساخته شده است. این بخش از بازار دارای فضایی بسیار زیبا و هنرمندانه است که چشم هر بیننده ای را به خود خیره می کند. سرای مشیر، متشکل از حجره هایی با معماری کلاسیک است که دور تا دور یک حوض در حیاطی می باشند. حجره های سرای گلشن شیراز همچنان فعال هستند و به داد و ستد مشغولند. البته مالکیت فعلی بنا با اداره اوقاف است و حجره داران باید به این سازمان اجاره بها بپردازند.

فضای حجره های سرای مشیر با پنجره های ارسی و کاشی کاری و طاق نما آراسته شده است. اکثر اجناسی که در اینجا ارائه می شود، حالتی سنتی دارند. در کل با وجود آنکه این فضا در حال حاضر تجاری به حساب می آید اما زیبایی هایی درون آن نهفته است که آن را تبدیل به یک جاذبه گردشگری کرده است. این بنا در دل خود حال و هوایی قاجاری را جای داده است که برای بسیاری از مردم جذاب و دلنشین است. منبت کاری های بالای حجره ها از جمله آثار هنری شاخص و چشم نوازی به شمار می روند که می توان در این محوطه دید.

مطمئنا اگر به این فضا سر بزنید آنقدر چیزهای جالب می بینید که دست خالی برنخواهید گشت و سوغات مفصلی با خود از این بخش بازار به یادگار خواهید برد. زیرا در اینجا انواع صنایع دستی و اقلام سنتی را می توان دید. به دلیل رقابتی که بین فروشندگان این سرای وجود دارد، قیمت ها اکثرا مناسب هستند و شما می توانید با خیال راحت خرید کنید. گردش در این سرای، هم فال است و هم تماشا. زیرا هم می توانید خرید کنید و هم از حال خوب و فضای سرسبز و تاریخی و هنرمندانه آن لذت ببرید.

تاریخچه سرای مشیر

با وجود آنکه بازار وکیل از جمله آثار باقیمانده از دوران زندیه می باشد اما سرای مشیر از جمله الحاقاتی است که در دوران قاجار به این بازار افزوده گردید. در سال 1288، فردی خیر به نام ابوالحسن مشیرالملک این محوطه را بنا نهاد. او از جماه وزیران فتحعلی شاه قاجار بود و ارادت خاصی به امامان معصوم داشت. او این بنا را وقت سیدالشهدا و امام محمد باقر پنجمین امام شیعیان کرده است.

این بنا در سال 1347 توسط اداره میراث فرهنگی آن زمان به ثبت ملی رسید و مرمت و بازسازی آن از سال 1348 به دستور فرح دیبا آغاز شد. یک حوضچه سرا در این محوطه وجود داشت که در همان سال ها تبدیل به چایخانه شد. حجره های این سرای نیز تبدیل به محلی برای برگزاری نمایشگاه های صنایع دستی شدند. امروزه نیز اداره اوقاف مالکیت این بنا را بر عهده گرفته است. سرای گلشن (نام دیگر این محیط) هم اکنون نیز فعال است.

پلان و معماری سرای مشیر

در سمت چپ بازار شیراز، سرایی وجود دارد که به لحاظ زیبایی از جمله شاخص ترین آثار برجای مانده از دوره قاجار است. یک طاق مقرنس کاری شده که دارای کاشی های هفت رنگی است بر سردر این سرای وجود دارد. روی این طاق کتیبه ای وجود دارد با این مضمون که حاجی میرزا ابوالحسن مشیرالملک سازنده و بانی این بازار بوده و آن را برای سیدالشهدا وقف کرده است. سال ساخت این سرای که با نام سرای گلشن نیز شناخته می شود در این کتیبه 1282 ذکر شده است. یک در دیگر نیز وجود دارد که بازار مشیر را به سرای مشیر متصل و مرتبط می سازد.

در معماری ایرانی، همواره عناصر فیزیکی و بصری در خدمت بیان مفاهیم بوده اند. هیچ وقت اسلوب معماری کهن ایرانی را نمی توان در قالب استانداردهای غربی گنجاند. تعادل، تقارن، وحدت فرم و انسجام عناصر تزئینی در معماری ایرانی، همه و همه به نحوی به کار برده می شود که در عین ایجاد استحکام و زیبایی بنا حالتی مفهومی نیز داشته باشند. به عنوان مثال، همیشه حوض هایی که در بناهای ایرانی ساخته می شوند، در جایی قرار می گیرند که انعکاسی از بنا در آب آن ها دیده شود. هدف از این کار، ایجاد تمثیل از صورت خیال در اقلیم هشتم در عرفان ایرانی می باشد. در معماری سرای مشیر شیراز هم تمامی اصول ترکیب، تقارن، هماهنگی، انسجام و وحدت فرم به خوبی کار رفته است.

راهروی بازار در جلوی ورودی سرا به طرز عجیبی ناپدید می شود و ما در مقابل خود عناصری مانند جلوخان، درگاه، هشتی، پیش طاق و دالان را می بینیم که برای رسیدن به حیاط باید از آن ها عبور کنیم. از تاریکی و خاموشی دالان که عبور کنیم با نور و روشنی سرای رو به رو می شویم. پلان سرای مشیر هشت ضلعی است و الگوهای معماری بازار وکیل را در آن به خوبی می توان دید. این بخش از بازار دارای دو طبقه می باشد که با رفتن به طبقه دوم و ایستادن در فضای بالکن آن، امکان مشاهده منظره سرای به صورت کامل به وجود می آید.

کافی است که در بالکن بایستید و نقوشی که در حوض بزرگ آن انعکاس یافته است را مشاهده نمایید. در کل باید گفت که فضای حیاط با وجود این حوض و درختان نارنج در کنار پنجره های چوبی مشبک و شیشه های رنگی و نیز کاشی کاری های زیبا، بسیار زیبا و دلنشین می باشد. این فضا آن قدر روح نواز است که گاهی گردشگران فراموش می کنند در محیطی تجاری قرار دارند و این حس در آن ها متجلی می شود که وارد محیطی تاریخی و هنری شده اند.

کف این سرای با سنگ های قلوه ای شکل پوشیده شده است. بر فراز بام این بخش از بازار یک گنبد با ارتفاع کم نیز وجود دارد. یک بادگیر چند وجهی نیز بر روی بام ساخته شده است. روی این بادگیر اشعاری در وصف چهارده معصوم با خط خوش نستعلیق نوشته شده است. این بادگیر در وسط گنبد قرار دارد. در فضای هشتی سرای مشیر، چهار حجره وجود دارد که فاصله این حجره ها از سطح زمین به اندازه دو پله می باشد. در اصطلاح معماری این هشتی، چهارسوق نامیده می شود. در هر چهار طرف این چهارسو، یک حجره و نیز راهی برای عبور مردم وجود دارد. طاق موجود در بنا ضربی است و با استفاده از الوار چوبی ساخته شده است.

حجره ها

یک حیاط بزرگ درون این سرا وجود دارد که دور تا دور آن حجره هایی تجاری قرار دارد. یک حوض سنگی با سه فواره در مرکز این حیاط واقع شده است. با توجه به اینکه دور تا دور حوض درختان نارنج کاشته شده، فضایی تازه و هوایی با طراوت در آن محیط ایجاد شده است. نارنج از جمله درختانی است که در شیراز و به خصوص خانه های تاریخی آن، زیاد کاشته می شود. نکته جالب در خصوص حجره های این بخش از بازار آن است که ساختمان همه شان تاریخی است و بهترین تزئینات برای ساختشان به کار رفته است.

در و پنجره همه حجره به صورت ارسی های مشبک با شیشه های رنگی می باشد و با نقوش هندسی زینت یافته اند. اساسا شکل ظاهری همه حجره ها در اینجا شبیه به هم است. مثلا در بالای همه درها، طاق نماهای کاشی کاری شده وجود دارد. در اکثر این مغازه ها اجناس سنتی و کلاسیک عرضه می شود. حتی خدماتی مانند رفوگری فرش که مدت هاست در ایران ارائه نمی شود را در این محل می توان انجام داد.

اقلامی که در این حجره ها ارائه می شوند عبارتند از گبه، آثار صنایع دستی حکاکی روی برنج و مس، معرق کاری، زیورآلات سنتی و یا دست ساز، قلم زنی، خاتم کاری، نقره کاری و غیره. بسیاری از مسافران ایرانی و گردشگران خارجی این مقصد را به عنوانی جایی برای خرید سوغات و یادگاری انتخاب می کنند. در کل باید گفت که فضای حجره های این بازار باعث می شود تا هر گردشگری در فضای هنر اصیل ایرانی، غرق شود.

دالان ضلع جنوبی

در ضلع جنوبی دالانی وجود دارد که سنگ فرش و سقف آن به صورت هرق چینی ساده ساخته شده است. در چهار طرف سقف دالان ترنج هایی آجرکاری شده وجود دارند و درمیانشان دو لچک دیده می شود. این لچک ها با استفاده از کاشی های هفت رنگی ساخته شده اند. یکی دیگر از زیبایی های این بخش، تصاویری مینیاتورکاری شده از یوسف و زلیخا و لیلی و مجنون می باشد. طاقچه هایی وجود دارد که لای جرزشان چراغ های پیه سوزی وجود دارد که فضایی بسیار قدیمی و نوستالوژیک ایجاد کرده اند. در انتهای این دالان دری چوبی وجود دارد که هشتی را از فضای بازار جدا می کند.

ساعات بازدید از سرای مشیر

مغازه های این سرای همه روزه از ساعت 9 صبح آغاز به کار می کنند و فعالیتشان را تا ساعت 9 شب ادامه می دهند. در کل می توان گفت که این بازار 12 ساعت در طول روز باز است و شما در این ساعات می توانید به بازدید از آن بروید. البته ناگفته نماند که در روزهای جمعه و سایر تعطیلات رسمی کشور، این بازار نیز تعطیل می باشد و فعالیت نمی کند. در برخی از مواقع در تعطیلات نوروز می توان به بازدید از این بازار رفت. بهتر است در فصل های بهار و تابستان به گردش در این سرای بروید تا از سرسبزی درختان نارنج آن لذت ببرید. هنگام بازدید از این سرای، سر زدن به بالکن را فراموش نکنید.

مکان های گردشگری اطراف سرای مشیر

شیراز به شهر ادب و هنر مشهور است. این شهر زیبا دارای شهرتی جهانی است. برای هر سلیقه ای از مردم در این شهر جاذبه های متنوعی برای گردشگری وجود دارد. اگر از علاقه مندان به ادب و هنر و یا تاریخ هستید قطعا می دانید که شیراز، شهر رویایی شما خواهد بود. زیرا این شهر چند مرتبه پایتخت ایران بوده و از هر دوره ای آثاری بر جای مانده است. فرقی نمی کند در کجای این شهر حضور داشته باشید، قطعا چندین مورد جاذبه گردشگری در اطراف شماست. در ادامه یادداشت به معرفی چند نمونه از مکان های گردشگری شیراز در اطراف سرای مشیر می پردازیم تا در صورتی که تمایل داشتید به بازدید از آن ها نیز بروید.

مسجد نصیرالملک: این مسجد یکی از شاهکارهای زیبا و بی نظیر معماری ایران می باشد که به خاطر رقص نور و رنگ در فضایش به شهرتی جهانی دست یافته است. زیبایی این مسجد به حدی است که مدونا خواننده امریکایی عکسی از فضای آن در اینستاگرامش گذاشته است. مسجد نصیرالملک در فاصله 1.1 کیلومتری این سرای قرار دارد که این مسافت را می توان با 14 دقیقه پیاده روی از طریق خیابان لطفعلی خان زند، طی کرد.

ارگ کریمخان: این دژ حکومتی از جمله آثار باقیمانده از دوران زندیه می باشد که با باروها و نمای آجری اش توجه بسیاری از توریست ها را به خود جلب کرده است. این ارگ که مقر حکومتی کریم خان زند بوده است از معماری ویژه ای برخوردار می باشد. ارگ کریم خان زند تا سرای گلشن حدود 750 متر فاصله دارد که با 8 دقیقه پیاده روی از طریق بازار وکیل می توان این مسیر را طی کرد.

بازار وکیل جنوبی: بازار وکیل نیز از دوران پر افتخار و صلح آمیز زندیه برجای مانده است و نزد اکثر گردشگران، فضایی شناخته شده به حساب می آید. فضای جالب این بازار پوشیده از آثار صنایع دستی و هنرمندانه ای است که توسط حجره داران به فروش می رسند. این بازار به طور مستقیم به این سرای راه دارد و از درب جنوبی آن می توان به مقصد مورد نظر رسید.

رزرو ویلا در شیراز

شهر زیبا و فرهنگی شیراز در تمامی ایام سال مقصد گردشگرانی است که به فرهنگ و هنر و ادبیات علاقمندند. این شهر، دارای جاذبه هایی است که برای بازدید از آن ها نیازمند بیش از چند ساعت وقت هستید. به همین خاطر سفر گردشگران به شیراز، بیشتر از یک روز طول می کشد. از همین رو، مسافران نیاز به جایی برای اقامت در طول دروان سفرشان دارد. اگر شما هم به دنبال اجاره روزانه ویلا در شیراز هستید می توانید از سایت لوکس ویلا اقدام نمایید. شما می توانید از قانونی بودن مراحل انجام کار اطمینان خاطر داشته باشید. سفر خوشی را برایتان آرزومندیم.